Osoby poszkodowane na skutek tego samego wypadku mają możliwość dochodzenia zarówno zadośćuczynienia, jak i odszkodowania. Pod względem prawnym są to dwie zupełnie odmienne formy naprawienia powstałej szkody.
Różnica pomiędzy zadośćuczynieniem a odszkodowaniem
Warto na początku poznać zależność pomiędzy zadośćuczynieniem a odszkodowaniem. Zadośćuczynienie jest roszczeniem mającym za zadanie rekompensatę powstałej szkody niemajątkowej. Instytucja zadośćuczynienia jest uregulowana w art. 445 § 1 k.c. Jej istotą jest wyrównanie negatywnych przeżyć związanych z cierpieniami fizycznymi i psychicznymi osoby pokrzywdzonej.
Określając wysokość zadośćuczynienia należy brać pod uwagę zarówno cierpienia fizyczne, jak i psychiczne doznane przez poszkodowanego. Również te, które będzie odczuwał w przyszłości. Ponadto pod uwagę brane są także inne przesłanki, m. in.:
- stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu;
- długotrwałość choroby;
- uciążliwość leczenia.
Odszkodowanie po wypadku to pieniężna wartość szkody majątkowej, która powstała w wyniku zdarzenia. Odnosi się ono zarówno do szkody na mieniu, jak i na osobie. Odszkodowanie ma za zadanie pokryć zarówno szkodę rzeczywistą, jak i utracone korzyści. Są to wszystkie korzyści, które osoba poszkodowana mogłaby osiągnąć, gdyby nie doszło do zdarzenia powodującego szkodę.
Odszkodowanie przysługujące poszkodowanemu jest określone w art. 444 § 1 k.c. Poszkodowany otrzymuje go w przypadku:
- doznanych obrażeń
- uszczerbku na zdrowiu
- rozstroju zdrowia
Świadczenie to pokrywa wszelkiego rodzaju wydatki niezbędne do poprawy zdrowia. Poszkodowany ma więc możliwość ubiegania się o zwrot poniesionych kosztów leczenia, np.:
- rehabilitacji
- zakupu leków
- kosztów dojazdów do placówek medycznych
- kosztów specjalnego odżywiania się
- koszty opieki osób trzecich nad poszkodowanym
Co przysługuje po śmierci najbliższego członka rodziny?
Osoby, które straciły najbliższego członka rodziny, również mają możliwość dochodzenia zadośćuczynienia i odszkodowania. Instytucja zadośćuczynienia po śmierci osoby najbliższej została uregulowana w art. 446 § 4 k.c. Przepis ten dotyczy sytuacji, gdzie śmierć osoby najbliższej powstała na skutek zdarzenia, które nastąpiło od dnia 3 sierpnia 2008 r. W użyciu jest także art. 448 k.c. Dotyczy on jednak śmierci osoby najbliższej powstałej na skutek zdarzenia sprzed 3 sierpnia 2008 r.
Należy podkreślić, że zadośćuczynienie nie ma na celu wyrównania strat poniesionych przez członków najbliższej rodziny zmarłego. Ma pomóc dostosować się do nowej rzeczywistości oraz złagodzić cierpienia wywołane utratą osoby bliskiej. Pojęcie najbliższego członka rodziny zmarłego należy jednak oceniać nie według kryterium czysto formalnego, jakim jest stopień pokrewieństwa. Ocenia się to na podstawie istniejącego faktycznej bliskości pomiędzy osobami pozostającymi we wzajemnych relacjach rodzinnych.
Odszkodowanie z tytułu pogorszenia się sytuacji życiowej po śmierci osoby bliskiej uregulowano w art. 446 § 3 k.c. Jest to roszczenie o charakterze ściśle majątkowym. Jest wypłacane w postaci jednorazowego odszkodowania. Przesłanką jego zasądzenia jest wykazanie pogorszenia się sytuacji materialnej przez najbliższych członków rodziny zmarłego.
Ponadto osobom, które pokryły koszty pogrzebu, należy się ich zwrot. Należy zauważyć, że zwrot kosztów należy się osobie, która faktycznie je poniosła bez względu na to, czy jest spadkobiercą, czy członkiem najbliższej rodziny zmarłego.
Jak widać, jedynym podobieństwem pomiędzy zadośćuczynieniem a odszkodowaniem jest ich wspólny cel. Jest to naprawienie skutków powstałej szkody. Dopiero ustalenie rodzaju szkody pozwala stwierdzić, czy osoba poszkodowana może dochodzić jednocześnie zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia.
