Choroba zawodowa to poważny problem, nie tylko zdrowotny. Pracownik często zmaga się także z problemami finansowymi. Jego przychody mogą zmaleć. Tymczasem pojawiają się kolejne wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją. Poszkodowany pracownik może jednak uzyskać świadczenia od państwa, a także pracodawcy.
Co to jest choroba zawodowa?
Niektóre zawody są bardziej niebezpieczne od pozostałych. To nie tylko ryzyko wypadku jak w przypadku budowlańców, czy górników. W niektórych przypadkach pracownicy narażeni są na rozmaite choroby zawodowe. To możliwe, gdy warunki pracy i jej środowisko odbijają się negatywnie na zdrowiu pracownika. Choroba zawodowa może być spowodowana także przez sposób wykonywania pracy.
Choroba zawodowa jest stwierdza na po przebadaniu pacjenta i także po zbadaniu warunków pracy. Choroba, na którą cierpi pracownik, musi znajdować się w wykazie chorób zawodowych. W sumie na liście znajduje się 75 pozycji uwzględniających choroby zawodowe powstałe w różnorodny sposób.
Według badań statystycznych Instytutu Medycyny Pracy im. Nofera w Łodzi najczęstsze problemy zdrowotne pracowników to:
-
pylice płuc
-
choroby zakaźne
-
ubytek słuchu
-
choroby narządu głosu
-
choroby narządu ruchu
-
choroby neurologiczne
Kiedy poszkodowany może uzyskać odszkodowanie?
Prawo pracy w bardzo ścisły sposób określa, kiedy możliwe jest uzyskanie odszkodowania w przypadku choroby zawodowej.
Musisz udowodnić, że Twoja choroba ma bezpośredni związek z wykonywanymi obowiązkami. Stwierdzić to może lekarz specjalista, który się Tobą zajmuje. Tym samym lekarz wskazuje, że to pracodawca ponosi winę za chorobę swojego pracownika.
W wykazie chorób zawodowych można także znaleźć okres trwania choroby zawodowej. Po minięciu tego czasu można z całą pewnością stwierdzić chorobę, oraz uzyskać odszkodowanie.
Jedynym przypadkiem, gdy pracownik nie może uzyskać odszkodowania (i innych świadczeń), gdy sam naraził się na chorobę, np.: gdy nie stosował koniecznych środków ochrony, choć były one dostępne.
Kto i jakie wypłaca świadczenia?
Jako poszkodowany pracownik możesz uzyskać świadczenie od ZUS-u. Takie jak renta, czy świadczenie rehabilitacyjne.
Jeżeli jednak świadczenia z ZUS nie wystarczają na pokrycie Twoich kosztów, możesz uzyskać brakującą kwotę od Twojego pracodawcy. Jeżeli zakład pracy jest ubezpieczony (co w większości branż nie jest obowiązkowe) musisz zgłosić się do ubezpieczyciela pracodawcy.
Zadośćuczynienie
Zadośćuczynienie to świadczenie, które ma wynagrodzić Ci wszystkie straty niematerialne. W tym przypadku jest to:
-
pogorszenie sytuacji życiowej,
-
pogorszenie stanu zdrowia
-
zależność od innych
Wypłaty zadoścuczynienia dokonuje tylko pracodawca.
Jednorazowe odszkodowanie
Jest to odszkodowanie przyznawane zarówno przez ZUS, jak i pracodawcę. Należy się ono w przypadku, gdy jesteś niezdolny do pracy w wyniku stałego uszczerbku na zdrowiu. Stały uszczerbek na zdrowiu oznacza w tym przypadku, że Twój stan zdrowia nie roku poprawy.
Renta
Możesz uzyskać różne rodzaje renty. Jeżeli już nie możesz podjąć żadnej pracy lub możliwości jej podjęcia są bardzo ograniczone, możesz uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli nie możesz podjąć żadnej pracy lub skończyłeś 75 lat — możesz uzyskać dodatek pielęgnacyjny.
Możliwa jest także renta szkoleniowa. Pokrywa ona koszty związane z przebranżowieniem się poszkodowanego i umożliwieniem mu pracy w innym zawodzie lub na innym stanowisku.
Możesz uzyskać każdy z rodzajów renty, jeżeli jest taka konieczność. O rentę możesz starać się zarówno od ZUS-u, jak i ubezpieczyciela pracodawcy, ponieważ świadczenia te są od siebie niezależne.
Zasiłek
Renta jest zazwyczaj znacznie niższa niż dotychczasowe dochody. Podobnie może być, gdy pozostałeś na swoim stanowisku, ale np.: zmniejszono mu wymiar pracy. W takim przypadku możesz uzyskać zasiłek wyrównawczy, który zrówna Twoje obecne dochody z dotychczasowymi. Zasiłek to również świadczenie, które jednocześnie może wypłacać ZUS i pracodawca.
Świadczenie rehabilitacyjne
Możesz uzyskać świadczenie rehabilitacyjne w przypadku, gdy skończył się 183-dniowy okres zwolnienia lekarskiego. Jest możliwy tylko w przypadku, gdy Twoje zdrowie rokuje na poprawę. Jest to świadczenie wypłacane tylko przez Zakład Ubezpieczeń społecznych.
Jak uzyskać świadczenia?
Najpierw konieczna jest procedura rozpoznania choroby zawodowej. Podejrzenia choroby zawodowej może zgłosić:
-
pracodawca (także były)
-
lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne (także dentysta)
Same te podmioty mogą zauważyć u pracownika objawy choroby. Ale także sam pracownik może się do nich zgłosić z podejrzenia choroby zawodowej.
Zgłoszenie choroby zawodowej
Zgłoszenie na stosownym druku musi trafić do Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego. Może go przekazać pracodawca lub lekarz. Jest to wniosek wskazujący podejrzenia choroby zawodowej.
Postępowanie
Postępowanie ma wykazać, że pracownik (lub były pracownik) faktycznie cierpi na chorobę zawodowej. Na początku inspektor kieruje Cię na badania we właściwej jednostki orzeczniczej. Może to być:
-
poradnia zawodowa wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy lub uniwersytetu medycznego
-
poradnia chorób zakaźnych wojewódzkiego ośrodka medycyny
-
szpital, w którym przebiegało rozpoznanie i leczenie choroby zawodowej (w przypadku ostrych objawów chorobowych)
Lekarz orzecznik nie tylko ocenia Twój stan zdrowia, ale także ocenia warunki w zakładzie pracy.
Lekarz ocenia czynniki, które mogą mieć związek z Twoją chorobą, np.:
-
czynnik biologiczny — ilość i rodzaj patogenów, a także ryzyko zachorowania na choroby zakaźne i długość utajenia objawów
-
czynniki fizyczne i chemiczne — rodzaj substancji i ich stężenie oraz ocena ryzyka rakotwórczego
-
sposób wykonywania pracy — ocena czasu potrzebnego do obciążenia danego narządu i wystąpienia objawów chorobowych
Wszystkie te czynniki są określone w ocenie ryzyka zawodowego. Jest to dokument sporządzony przez pracodawcę. Wskazuje w nim możliwe zagrożenia na danym stanowisku. Tym samym pracodawca stara się także zminimalizować ryzyko choroby i wypadku.
Decyzja
Lekarz orzecznik po zbadaniu wszystkich okoliczności wydaje orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej. Możliwe jest także, że lekarz wyda orzeczenie o braku rozpoznania choroby zawodowej — jeżeli brak jest związku między chorobą a wykonywaną pracą.
Złożenie wniosku
Orzeczenie jest podstawą do uzyskania odszkodowania, zadośćuczynienia i innych świadczeń. Należy go dołączyć do wniosku o wybrane świadczenie. Należy go też złożyć do odpowiedniej instytucji. Jeżeli chcesz starać się o świadczenie wypłacane przez ZUS, musisz złożyć wniosek do swojego pracodawcy. Wtedy przekaże on wraz z odpowiednią dokumentacją do ZUS-u.
Jeżeli chcesz uzyskać świadczenie od ubezpieczyciela pracodawcy, musisz złożyć wniosek do odpowiedniego zakładu ubezpieczeniowego. Twój pracodawca powinien przekazać Ci stosowne dane — nazwę i adres ubezpieczyciela oraz numer polisy.
Postępowanie odszkodowawcze
Ubezpieczyciel pracodawcy musi przeprowadzić własne dochodzenie. Na podstawie dostarczonych dokumentów określa wysokość świadczeń. Pamiętaj, aby w swoim wniosku sprecyzować, o jakie dokładnie starasz się świadczenia.
Jak obliczana jest kwota świadczeń?
Kwota odszkodowania i innych świadczeń zależy od wielu czynników. Najważniejszym z nich jest uszczerbek na zdrowiu. Im szkody na zdrowiu są większe, a sama choroba ma duży wpływ na życie poszkodowanego, tym wysokość świadczeń jest wyższa.
Kwota poszczególnych świadczeń zależy także od Twoich potrzeb, kosztów leczenia oraz Twoich dochodów. Dlatego też wysokość świadczeń ustalana jest indywidualnie.
Pomoc przy uzyskiwaniu świadczeń
Jak możesz zauważyć, uzyskanie poszczególnych świadczeń to dość długi pracochłonny proces. Ważna też jest wiedza - musisz dokładnie wiedzieć, gdzie musisz składać poszczególne dokumenty. Ważne jest także, byś wiedział, jakie dokładnie świadczenia możesz uzyskać. Warto także znać kwotę możliwego świadczenia i wiedzieć, jak udowodnić jego wysokość.
Przy pogarszającym się stanie zdrowia może być to kłopotliwe. W tym czasie warto skupić się na leczeniu i rehabilitacji. Sprawami odszkodowawczymi w tym czasie mogą zająć się specjaliści z kancelarii odszkodowawczej. Wtedy będziesz miał pewność, iż uzyskasz wszystkie potrzebne świadczenia.
