Każdy wypadek, w którym doszło do obrażeń wiąże się z koniecznością poddania się uciążliwemu i często długotrwałemu leczeniu. Pobyt w szpitalu i późniejsze leczenie to nie tylko wysokie koszty. W czasie leczenia, a często również po jego zakończeniu, poszkodowany nie ma możliwości kontynuowania swojej działalności zarobkowej. Wówczas każda osoba poszkodowana ma prawo do dochodzenia z tego tytułu odszkodowania a na przyszłość renty wyrównawczej.
Podstawa wypłacania renty wyrównawczej
Kiedy wskutek doznanych obrażeń ciała lub rozstroju zdrowia stałeś się osobą częściowo lub całkowicie niezdolną do pracy, przysługuje Ci renta wyrównawcza. Podstawą do sprecyzowania roszczeń w tym zakresie jest art. 444 § 2 k.c.
Renta ma na celu wyrównanie różnicy w dochodzie w przypadku jego zmniejszenia. Może ona zostać przyznana na określony czas lub na stałe. Wysokość takiej renty to różnica pomiędzy dochodami, jakie uzyskiwałeś przed wypadkiem, a zarobkami jakie uzyskujesz po wypadku.
Związek przyczynowy i niezbędne dokumenty
Aby poszkodowany w wypadku komunikacyjnym mógł otrzymać rentę wyrównawczą niezbędne jest wykazanie, że pomiędzy zmniejszeniem dotychczasowych zarobków a obrażeniami doznanymi w wyniku zdarzenia drogowego, zachodzi związek przyczynowy.
Dokumentem potwierdzającym niezdolność do pracy jest orzeczenie o niezdolności do pracy przez lekarza orzecznika ZUS lub KRUS. W przypadku niepełnosprawności możesz przedstawić orzeczenie Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Z treści tych orzeczeń wynika:
- Czy zostałeś uznany za osobę częściowo lub całkowicie niezdolną do pracy
- Jaki stopień niepełnosprawności ustalono
- Czy niezdolność lub niepełnosprawność została orzeczona okresowo, czy na stałe
Domagając się takiej renty musisz wykazać również wysokość uzyskiwanych przed wypadkiem dochodów. W tym celu przedstawiasz:
- zaświadczenie od pracodawcy
- rozliczenia z Urzędem Skarbowym
- dokumentację księgową w przypadku prowadzenia działalności
Poza wynagrodzeniem zasadniczym za podstawę do tej renty przyjmuje się stałe elementy wynagrodzenia. Należą do nich:
- premia
- dodatki
- nagrody
- wynagrodzenie za nadgodziny
- dodatkowe wynagrodzenie z innych źródeł
Tak obliczone dochody pomniejszamy o świadczenie wypłacane przez ZUS lub KRUS oraz inne dochody uzyskiwane po wypadku. Wysokość tych świadczeń również należy udokumentować przedstawiając decyzje o przyznanych zasiłkach lub decyzje rentowe.
Sposoby obliczania wysokości renty wyrównawczej
Obliczenie wysokości renty nie nastręcza większych trudności, gdy ustalona została całkowita niezdolność do pracy. W przypadku kiedy nie wypracowałeś wymaganego okresu składkowego – pomimo orzeczenia niezdolności do pracy – nie przysługuje Ci renta z ZUS. Wtedy ubezpieczyciel zobowiązany jest do wypłaty renty. Orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy wskazuje, że zachowałeś częściowe możliwości zarobkowe. W takiej sytuacji – jednak nie jest to regułą — ubezpieczyciel po wyliczeniu renty wyrównawczej może dokonać jej obniżenia. Jest to potrącenie z tytułu zachowanych możliwości zarobkowych. Przeważnie ubezpieczyciel określa Twoje zachowanie zdolności do pracy. Kwota potrącenia wyliczana jest procentowo.
Szczególne przypadki ustalenia renty
Istnieją sytuacje, kiedy do wypadku dochodzi w okresie dzieciństwa czy kontynuowania nauki, a stan zdrowia po wypadku uniemożliwia podjęcie pracy. Wtedy rentę wylicza się na podstawie hipotetycznego wynagrodzenia, jakie mógłbyś osiągnąć, gdyby do wypadku nie doszło. Można oprzeć się na przeciętnych miesięcznych wynagrodzeniach pracowników w porównywalnej grupie zawodowej, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia GUS lub minimalnego wynagrodzenia. Należy tu brać pod uwagę realne możliwości uzyskania dochodów.
Wysokość tej renty uzależniona jest od wielu czynników, takich jak:
- wykształcenie,
- zdobyte kwalifikacje
- ukończone kursy
Ustanie prawa do renty
Ubezpieczyciel zobowiązując się do wypłacania renty wyrównawczej za datę graniczną wypłaty świadczenia przyjmuje z reguły osiągnięcie wieku emerytalnego. Jednak fakt osiągnięcia wieku emerytalnego nie przesądza o zaprzestaniu płatności renty. Możesz wtedy wystąpić do ubezpieczyciela o wypłatę renty w wysokości różnicy pomiędzy emeryturą hipotetyczną a faktycznie otrzymywaną z ZUS. Poznaj swoje prawa i nie rezygnuj z dochodzenia roszczeń, jakie Ci przysługują.
Na jaki czas przyznawana jest renta?
Świadczenie jest przyznawane na okres niezdolności do pracy. Warto wiedzieć, że jest możliwość uzyskania także renty tymczasowej. Taka renta z kolei jest przyznawana w sytuacji, gdy na daną chwilę nie można precyzyjnie ustalić szkody, np. nie ma możliwości oceny następstw uszkodzeń ciała. Może zostać zasądzona zarówno na czas określony, jak i nieokreślony.
Renta wyrównawcza a odszkodowanie jednorazowe
Osoba poszkodowana może żądać, aby zamiast przysługującej jej renty wyrównawczej zostało wypłacone jednorazowe odszkodowanie - tzw. kapitalizacja renty. Zgodnie z art. 447 k.c. sąd z ważnych powodów może takie świadczenie przyznać poszkodowanemu, szczególnie jeśli stał się inwalidą, a te środki finansowe pomogą mu w wykonywaniu nowej profesji.
Ważne powody, które są przesłanką do kapitalizacji nie zostały przez ustawodawcę sprecyzowane. To oznacza, że każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie. Kapitalizacja z jednej strony to korzystne rozwiązanie - osoba poszkodowana w krótkim czasie otrzymuje sporą kwotę pieniędzy. Jednak z drugiej strony rozwiązanie to uniemożliwia otrzymywanie comiesięcznego świadczenia, które często dla osób posiadających orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy, jest ich jedynym dochodem.
To rozwiązanie mogą także rozważać osoby, które w wyniku wypadku są częściowo niezdolne pracy - mają zatem możliwość zarobkowania. Kapitalizacja renty jest także zasadna, w sytuacji gdy świadczenie jest niewielkie. Wówczas zamiana renty na jednorazowe odszkodowanie pozwala na jej racjonalne wykorzystanie.
