Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności

Jak uzyskać stopień niepełnosprawności? Chcesz wiedzieć, jak będzie przebiegać ustalenie stopnia niepełnosprawności i jak w ogóle przygotować odpowiedni wniosek? A może szukasz informacji na temat korzyści, które przyniesie Ci posiadanie takiego orzeczenia? Odpowiedzi na wszystkie te pytania znajdziesz w tym artykule.

Czym jest orzeczenie o niepełnosprawności?

Jak zapewne się domyślasz, jest to po prostu formalne i prawne potwierdzenie Twojego stanu zdrowotnego, a konkretnie okresowo lub trwale obniżonej sprawności organizmu. Jako osoba niepełnosprawna z pewnością napotykasz niekiedy różne trudności w życiu, ale takie orzeczenie ma Ci w jakimś stopniu ułatwić codzienne funkcjonowanie, w zależności od Twojego stopnia niepełnosprawności.

Komisja do spraw orzekania o niepełnosprawności wyda decyzję o Twoim stopniu niepełnosprawności i zyskasz dzięki temu szereg korzyści. Jakich? To już zależy od przyznanego Ci stopnia, o czym przeczytasz niżej. Wiesz jednak, że takie orzeczenie w każdym przypadku będzie dla Ciebie korzystne, a zazwyczaj – można by rzec – niezbędne.

Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?

Pamiętaj, że każde z poniższych schorzeń i chorób musi być udokumentowane zaświadczeniem lekarskim! Orzecznictwo o niepełnosprawności bierze pod uwagę fizyczne i psychiczne dolegliwości.

Lista chorób do orzeczenia o niepełnosprawności:

1. Upośledzenie umysłowe (01-U) – w tym przypadku urzędnicy wymagają przynajmniej umiarkowanego upośledzenia. Niestety lekkie upośledzenia umysłowe nie kwalifikują się do przyznania stopnia niepełnosprawności.
2. Choroby i zaburzenia psychiczne (02-P) – do tego grona zalicza się wiele chorób. Są to: depresja, schizofrenia, zaburzenia lękowe, zespoły otępienne. Zespół ds. orzekania sprawdzi, w jakiej częstotliwości występują efekty danej choroby, a także jej ogólny wpływ na funkcjonowanie osoby chorej.
3. Zaburzenia funkcji słuchowo-językowych (03-L) – podczas orzekania pod uwagę brana jest kwestia tego, czy aparat słuchowy może poprawić wadę.
4. Choroby narządu wzroku (04-O) – Jaka choroba wzroku kwalifikuje do orzeczenia o niepełnosprawności? Możesz otrzymać stopień niepełnosprawności, jeśli szkła korekcyjne nie przynoszą Ci wystarczającej do funkcjonowania poprawy lub występuje choroba genetyczna, która może doprowadzić do pogorszenia widzenia lub całkowitej utraty wzroku.
5. Upośledzenie narządu ruchu (05-R) – choroba zwyrodnieniowa, nowotwór narządu ruchu, a także pourazowe uszkodzenia kończyn. Stopień niepełnosprawności może też przysługiwać, jeśli cierpisz na zapalenie kości. Istotne jest przede wszystkim to, czy choroba ma rzeczywisty wpływ na Twoją zdolność poruszania się.
6. Epilepsja (06-E) – orzeczenie przysługuje w każdym przypadku epilepsji, o ile występują jakiekolwiek nawroty napadów.
7. Choroby układu oddechowego i krążenia (07-S) – orzeczenie wymaga powikłań związanych z tymi chorobami. Zaburzenia rytmu serca i miażdżyca nóg muszą mieć co najmniej drugi stopień niewydolności, nadciśnienie musi się wiązać z konsekwencjami narządowymi, a nowotwory płuc i opłucnej muszą prowadzić do ograniczenia wydolności oddechowej. Istnieje też możliwość dostania orzeczenia 07-S w przypadku chorób obturacyjnych, zakaźnych i przewlekłych, jeśli doprowadzą do niewydolności oddechowej.
8. Choroby układu pokarmowego (08-T) – przewlekłe choroby jelit (np. nieswoiste zapalenie jelit), nowotwory, resekcja żołądka z powikłaniami, choroby wątroby (w tym zapalenie wątroby), zapalenia trzustki, a także choroby przełyku, które prowadzą do zmian funkcjonalności.
9. Choroby układu moczowo-płciowego (09-M) – niewydolność nerek i zwyrodnienia, spowodowane nowotworem nerek lub pęcherza lub w przypadku mocznicy.
10. Choroby neurologiczne (10-N) – udary mózgu, guzy centralnego układu nerwowego, porażenia mózgowe, cerebrastenia i encefalopatia, a także choroby zapalne układu nerwowego związane z deficytami neurologicznymi.
11. Inne (11-I) – zeszpecenie uniemożliwiające pełnienie roli społecznej, choroby zakaźne i odzwierzęce, a także inne choroby.
12. Całościowe zaburzenia rozwojowe (12-C) – np. zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka – jakie choroby?

W przypadku dzieci nie wyznacza się stopnia niepełnosprawności, ale oddziały MOPS czasem informują o potencjalnych schorzeniach, które mogą przyczynić się do przyznania orzeczenia o niepełnosprawności. Są to:

1. Wady wrodzone i schorzenia prowadzące do niedowładów lub znacznego upośledzenia rąk lub narządów poruszania się.
2. Wrodzone lub nabyte choroby metaboliczne o ciężkim przebiegu, choroby układu krążenia, pokarmowego, moczowego lub oddechowego w stopniu znacznym.
3. Co najmniej umiarkowane upośledzenie umysłowe.
4. Zespoły psychotyczne i psychozy.
5. Głuchoniemota lub inne powiązane schorzenia, które nie poprawiają się po zastosowaniu aparatu słuchowego.
6. Wady wzroku, w przypadku których okulary nie przynoszą oczekiwanej poprawy.
7. Padaczka, jeśli ataki się powtarzają.
8. Nowotwór lub choroba rozrostowa układu krwionośnego, jeśli nie minęło 5 lat od zakończenia leczenia.
9. Całościowe zaburzenia rozwojowe, jeśli zaburzają interakcje społeczne.

Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?

Uzyskanie takiego orzeczenia nie należy do najtrudniejszych, ale musisz pamiętać, że nie każde naruszenie sprawności organizmu będzie Cię uprawniać do otrzymania zaświadczenia o niepełnosprawności.

Swój wniosek musisz złożyć zgodnie z obowiązującymi w Twoim rejonie zasadami. Gdy już złożysz wniosek wraz z niezbędną dokumentacją medyczną, zespół do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności podejmie decyzję: zostaniesz wezwany na posiedzenie komisji w celu odbycia badań.

Odbycie takiego posiedzenia bez Twojego udziału mogło mieć miejsce przed 13 września 2022 r., kiedy Twój stan utrudnia lub uniemożliwia Ci przemieszczanie się. Nowe rozporządzenie ministra przywróciło zasady sprzed pandemii, ale nie dotyczą one tych spraw, które zostały rozpoczęte przed 13 września. Wydanie orzeczenia to duży krok naprzód, dlatego zalecamy Ci skorzystać z tej opcji.

Jak załatwić orzeczenie o niepełnosprawności na stałe? Niestety nie jest to zerojedynkowe.

Gdzie złożyć wniosek?

Wiesz już, jakie schorzenia i urazy mogą uprawniać Cię do uzyskania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Samo złożenie wniosku nie musi jednak oznaczać pozytywnej decyzji komisji do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności. Są dwie możliwości, jeśli chodzi o miejsce, w którym musisz złożyć wniosek.

Pierwsza opcja będzie Cię dotyczyć, jeśli masz stałe miejsce pobytu bądź zamieszkania, czyli mieszkasz w jakimś domu lub mieszkaniu na stałe. Jeżeli powyższe informacje są w Twoim przypadk uzgodne z prawdą, to wniosek musisz złożyć w powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwym dla swojego stałego miejsca pobytu.

Druga opcja będzie Cię dotyczyć, jeśli spełniasz jeden z czterech warunków:

• mieszkasz w domu pomocy społecznej lub w specjalnym ośrodku wsparcia,
• przebywasz w zakładzie poprawczym lub karnym,
• jesteś poza miejscem stałego zamieszkania dłużej niż 2 miesiące,
• jesteś osobą bezdomną.

W takiej sytuacji wniosek musisz złożyć w powiatowym zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności właściwym dla swojego aktualnego miejsca pobytu.

Właściwy Zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności znajdziesz w rządowej bazie zespołów powiatowych ds. niepełnosprawności.

Jakie dokumenty będą wymagane?

Ważna kwestia w sprawie dokumentów jest taka, że jeśli masz już wydane orzeczenie o stopniu niepełnosprawności i termin jego ważności się kończy, to dokumenty musisz złożyć najwcześniej na 30 dni przed upłynięciem terminu ważności orzeczenia.

Jakie dokumenty musisz dostarczyć, aby umożliwić zespołowi podjęcie decyzji w sprawie wydania orzeczenia?

• wniosek o wydanie orzeczenia
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia (jest ważne w ciągu 30 dni od wypełnienia przez Twojego lekarza)
• karty informacyjne leczenia szpitalnego
• dokumenty z przebiegu leczenia ambulatoryjnego
• wyniki dodatkowych badań diagnostycznych (jeśli takowe miały miejsce)

Czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku

Gdy już złożysz swój wniosek, to w ciągu miesiąca otrzymasz pismo informujące o terminie posiedzenia komisji do spraw orzekania. Jeśli Twoja sprawa jest bardzo skomplikowana, to komisja może wysłać pismo w ciągu 2 miesięcy, ale poinformuje Cię o wydłużeniu terminu i wyjaśni, dlaczego do niego doszło.

Samo orzeczenie otrzymasz w ciągu 14 dni kalendarzowych od posiedzenia. Możesz je odebrać osobiście, jeśli poinformujesz o tym zespół. Jeśli tego nie zrobisz, to zostanie ono dostarczone pocztą na adres, który wpiszesz we wniosku.

Możesz się odwołać od orzeczenia

Może się zdarzyć tak, że otrzymasz negatywną decyzję od zespołu do spraw orzekania niepełnosprawności. Być może będzie to spowodowane niewystarczająco naruszoną sprawnością organizmu albo po prostu w trakcie badania dojdzie do jakiegoś niedopatrzenia.

Jeśli nie będziesz się zgadzać z otrzymaną decyzją, to możesz złożyć odwołanie do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności. Musisz to zrobić w ciągu 14 dni kalendarzowych, a sam wniosek powinieneś zanieść do powiatowego zespołu. Sprawdź adres zespołu w rządowej bazie adresowej Wojewódzkich Zespołów do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.

W przypadku, gdy wojewódzki zespół również odmówi przyznania Ci orzeczenia o niepełnosprawności, pozostanie Ci już tylko odwołanie do do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Takie odwołanie musisz złożyć w wojewódzkim zespole i masz na to miesiąc od otrzymania orzeczenia wojewódzkiego zespołu.

Jak przebiega ustalenie stopnia niepełnosprawności?

Komisja zazwyczaj ustala stopień niepełnosprawności na podstawie wywiadu z Tobą. Dodatkowo biorę też pod uwagę dokumentację o Twoim stanie zdrowia, a także Twoją sytuację życiową w związku z naruszoną sprawnością organizmu. Istnieją 3 różne stopnie niepełnosprawności, które może Ci przyznać komisja. Do tego dochodzi także kwestia związana z kartą parkingową dla osób niepełnosprawnych.

Stopnie niepełnosprawności

Stopień znaczny

Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności możesz otrzymać, gdy sprawność Twojego organizmu została bardzo mocno naruszona. Jeżeli nie wykazujesz zdolności do samodzielnej egzystencji i potrzebujesz stałej opieki, to uzyskanie takiego stopnia na orzeczeniu powinno być jedynie formalnością. Ważna jest także całkowita lub prawie całkowita niezdolność do pracy. Prawie całkowita oznacza w tym przypadku tyle, że możesz pracować, ale tylko i wyłącznie w specjalnych warunkach ochronnych.

Taki stopień wiąże się oczywiście z największymi benefitami, a także specjalnym świadczeniem pielęgnacyjnym dla Twojego opiekuna (o którym możesz przeczytać niżej).

Stopień umiarkowany

Przyznanie Ci umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nastąpi wtedy, kiedy sprawność Twojego organizmu została naruszona w stopniu mniejszym niż w przypadku znacznej niepełnosprawności. W takiej sytuacji wymagasz jedynie częściowej opieki. Świadczenie pielęgnacyjne nie będzie przysługiwać Twojemu opiekunowi, jeśli masz tylko umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Stopień lekki

Orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności otrzymasz, jeśli w związku z chorobą lub urazem masz znacznie obniżone zdolności do wykonywania swojej pracy w stosunku do osób o podobnych kwalifikacjach. Taki stopień niepełnosprawności oczywiście nie zapewni Ci tak wielu benefitów, jakie można uzyskać przy przyznaniu wyższego stopnia. Pamiętaj jednak o tym, że możesz się odwołać od decyzji (opisane wyżej).

Orzeczenie o niepełnosprawności dla dziecka

Jeżeli Twoje dziecko ma znacznie ograniczoną sprawność organizmu, to być może jemu również powinno przysługiwać orzeczenie o niepełnosprawności. W przypadku dzieci ważny jest ich wiek, bo osoby poniżej 16-go roku życia nie mogą mieć orzeczonego stopnia niepełnosprawności, a jedynie zwyczajne “orzeczenie o niepełnosprawności”.

Jeśli zaś chodzi o dzieci powyżej tego wieku, to komisja może im przyznać również odpowiedni stopień niepełnosprawności.

• stopień lekki – problemy z codziennymi czynnościami, wspomaganie przez urządzenia
• stopień umiarkowany – problemy wymagające pomocy innych osób dłużej niż przez 12 miesięcy
• stopień znaczny – całkowita zależność od opiekuna dłużej niż przez 12 miesięcy

Wydanie orzeczenia – co dalej?

Gdy komisja do spraw orzekania o niepełnosprawności już przyzna Ci odpowiedni stopień niepełnosprawności, to będziesz mieć dwie opcje. Możesz się odwołać lub je zaakceptować i cieszyć się wynikającymi z tego benefitami na czas ważności orzeczenia. Benefity mogą dotyczyć także Twojego opiekuna, jeśli orzeczono Ci znaczny stopień niepełnosprawności.

Jakie korzyści wynikają z posiadania orzeczenia o niepełnosprawności?

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności nie jest tylko prawnym określeniem Twojego statusu. Możesz dzięki niemu korzystać z szeregu różnych korzyści, które możemy w uproszczeniu podzielić na 3 kategorie:

Praca – dodatkowy urlop wypoczynkowy, krótszy czas pracy i dłuższe przerwy, zatrudnienie w specjalnych zakładach pracy chronionej

Finanse – świadczenie pielęgnacyjne dla Twojego opiekuna, zasiłek pielęgnacyjny, ulgi podatkowe, świadczenia rodzinne, zniżki komunikacyjne. Niektórzy zastanawiają się co dalej, kiedy kończy się się świadczenie rehabilitacyjne, a można wtedy pobierać świadczenia związane właśnie z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Zdrowie – usługi socjalne, rehabilitacyjne i opiekuńcze, dofinansowanie do zakupu sprzętu rehabilitacyjnego lub pomocniczego

Dodatkowo może Ci też przysługiwać karta parkingowa.

Świadczenie pielęgnacyjne dla Twojego opiekuna

Ktoś się Tobą opiekuje, bo jesteś niepełnosprawny? Może Twój opiekun otrzymuje z tego tytułu tylko specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości zaledwie 620 zł miesięcznie. Zamiast tego Twój opiekun może się ubiegać o świadczenie pielęgnacyjne w wysokości aż 2119 zł miesięcznie, jeśli doszło już do wydania orzeczenia o niepełnosprawności z zaznaczeniem znacznego stopnia niepełnosprawności. Taki stopień oznacza, że nie wykazujesz zdolności do samodzielnej egzystencji. Sprawdź, jakie dokumenty do świadczenia pielęgnacyjnego, zanim złożysz wniosek.

Od 2024 będzie można też uzyskać prawo do świadczenia wspierającego, ale będzie on wymagać odpowiedniego poziomu potrzeby wsparcia. Podobnie będzie wtedy ze świadczeniem pielęgnacyjnym, dlatego lepiej postaraj się o nie już w 2023 roku.

Jeżeli masz orzeczenie o takim stopniu, to Twojemu opiekunowi może przysługiwać świadczenie pielęgnacyjne dla opiekuna osoby niepełnosprawnej. Jednakże aby mieć szansę na pomyślne rozpatrzenie wniosku, Twój opiekun musi całkowicie zrezygnować z wykonywania pracy zarobkowej. Dotyczy to nie tylko pracy w ramach umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej, ale także prowadzenia gospodarstwa rolnego (zarządzania nim lub pracy fizycznej).

Jeżeli razem z opiekunem już próbowaliście uzyskać to świadczenia, a nabyłeś niepełnosprawność dopiero po osiągnięciu pełnoletności, to zapewne spotkaliście się z odmową. Jest to bardzo typowe i samemu ciężko temu zaradzić. A przecież zarówno Tobie, jak i opiekunowi zależy na tym, abyście mieli godne środki utrzymania. Nie obawiaj się jednak, bo prawo stoi po Twojej stronie.

Helpfind może Ci pomóc uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w pełnym wymiarze 2119 zł, jeśli nabyłeś niepełnosprawność jak osoba pełnoletnia lub ucząca się powyżej 25-go roku życia. Wystarczy, że się z nami skontaktujesz – analiza sprawy jest całkowicie darmowa, a o uzyskanie dla Ciebie świadczenia zadba nasz ekspert ds. pomocy powypadkowej, przygotowując dla Ciebie wniosek o świadczenie pielęgnacyjne MOPS lub GOPS.

Podsumowanie

• Zaświadczenie lekarskie i inne dokumenty to bardzo ważna kwestia w kontekście uzyskania przez Ciebie oświadczenia o niepełnosprawności.
• Orzekanie o niepełnosprawności może się zakończyć odmowną decyzję od powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Możesz się jednak odwołać do wojewódzkiego zespołu.
• Orzeczenie niepełnosprawności może nastąpić na podstawie jednej lub więcej z 12 kategorii przyczyn powstania niepełnosprawności.
• Świadczenie pielęgnacyjne może przysługiwać Twojemu opiekunowi nawet wtedy, kiedy nabyłeś znaczny stopień niepełnosprawności już jako osoba dorosła. W takiej sytuacji będzie Ci jednak potrzebna nasza pomoc, bo samodzielne odwoływanie się od decyzji o świadczeniu pielęgnacyjnym na opiekuna osoby dorosłej jest zawsze odrzucane przy samodzielnym przygotowywaniu i składaniu reklamacji.

FAQ

Co zrobić, jeśli komisja do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności odmówi przyznania mi stopnia niepełnosprawności?

Możesz odwołać się do Wojewódzkiego Zespołu, który ponownie rozpatrzy Twój wniosek i być może zmieni decyzję Powiatowego Zespołu. Jeżeli taka reklamacja nie przyniesie skutku, to możesz zgłosić sprawę do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych i tam walczyć o swoje racje.

Co zapewni mi wydanie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności?

Otrzymasz szereg benefitów, które dotyczą kwestii finansowych, ułatwień w pracy, świadczeń zdrowotnych a także specjalnej karty parkingowej. Twój opiekun otrzyma świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli masz przyznany znaczny stopień niepełnosprawności. W przypadku, gdy nabyłeś niepełnosprawność po uzyskaniu pełnoletności, będzie Ci potrzebna nasza pomoc, aby Twój opiekun mógł dostać świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 2119 zł miesięcznie.

Źródła

Rozporządzenie o zmianie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności

Baza adresowa wojewódzkich zespołów

Baza adresowa powiatowych zespołów