Wypadki przy pracy dotykają coraz więcej osób. Bez względu na rodzaj pracy, w każdym zakładzie może dojść do wypadku. Jego skutkiem mogą być obrażenia ciała pracownika, a w najgorszym wypadku nawet śmierć. Dobrze zatem być świadomym, że z tytułu wypadku przy pracy przysługują należne świadczenia pieniężne z ZUS.
Przy wypadku przy pracy osoby, które doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu mogą ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy. Ponadto takie odszkodowanie należy się członkom rodziny osoby zmarłej w wyniku wypadku przy pracy.
Podkreślenia wymaga, że odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy wypłacane jest przez ZUS, a nie przez pracodawcę. Pracodawca zobowiązany jest natomiast do zebrania niezbędnej dokumentacji i przekazania jej do ZUS. Dzieje się to na wniosek poszkodowanego pracownika lub uprawnionego członka rodziny. Decyzję w zakresie przyznania odszkodowania oraz wysokości odszkodowania podejmuje ZUS.
Warunki otrzymania odszkodowania
Aby otrzymać odszkodowanie muszą zostać spełnione określone przesłanki. Zdarzenie musi zostać zakwalifikowane jako wypadek przy pracy. Musi spełniać następujące warunki:
-
jest nagłe,
-
wywołane jest przyczyną zewnętrzną powodującą uraz lub śmierć,
-
nastąpiło podczas lub w związku z wykonywaną pracą.
Jeżeli zdarzenie zostanie uznane za wypadek przy pracy, wówczas ZUS przy wydaniu decyzji o przyznaniu jednorazowego odszkodowania bierze pod uwagę:
-
Czy wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez poszkodowanego pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane poprzez umyślne działanie lub na skutek rażącego niedbalstwa.
-
Czy pracownik uległ wypadkowi pod wpływem substancji psychotropowych, środków odurzających lub alkoholu i tym samym przyczynił się tym samym do wypadku
Jeżeli jedna z wymienionych powyżej przesłanek wystąpi, wówczas ZUS wydaje decyzję odmowną w sprawie odszkodowania. Ograniczenia te nie mają miejsca w przypadku wypłaty odszkodowania dla członków rodziny zmarłego pracownika.
Ponadto warunkiem otrzymania odszkodowania z ZUS jest ubezpieczenie wypadkowe. Daje to prawo do uzyskiwania świadczeń w związku z wypadkiem przy pracy.
Gdy zweryfikowana zostanie kwestia uznania zdarzenia jako wypadku przy pracy ZUS ocenia wysokość należnego odszkodowania.
W tym celu po zakończeniu leczenia pracownika organizowana jest komisja lekarska. Podczas niej ustalany jest stopień uszczerbku na zdrowiu, jaki powstał w związku z wypadkiem.
Jednorazowe odszkodowanie z ZUS określane jest w wysokości 20 % przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Stawki za 1% uszczerbku na zdrowiu zmieniają się zatem co roku. Do dnia 31.03.2018 r. obowiązuje stawka 809,00 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Jednorazowe odszkodowanie po śmierci pracownika
Natomiast w przypadku rodziny osoby zmarłej w wyniku wypadku przy pracy, uprawnieni do odszkodowania po zmarłym w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej to:
-
małżonek (za wyjątkiem separacji)
-
dzieci
-
przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i dzieci przyjęte w ramach rodziny zastępczej
-
rodzice i osoby przysposabiające. Ale tylko w przypadku, gdy w chwili śmierci poszkodowanego prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub przed śmiercią poszkodowany przyczynił się do ich utrzymania, albo spoczywał na nim zasądzony obowiązek alimentacyjny
Odszkodowanie przysługuje także, gdy zmarły pracownik był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego.
Podkreślenia wymaga fakt, że bliscy zmarłego otrzymają jednorazowe odszkodowanie z ZUS bez względu na to czy przyczynił się on do wypadku czy nie. Jego wysokość zależy od liczby członków rodziny zmarłego pracownika, oraz stopnia pokrewieństwa.
Ile wynosi kwota jednorazowego odszkodowania?
Wysokość jednorazowego odszkodowania dla rodziny zmarłego pracownika przedstawia się następująco:
-
Jeżeli uprawniony jest tylko jeden członek rodziny, to odszkodowanie przysługuje w wysokości 18 - krotnego przeciętnego wynagrodzenia w przypadku małżonka lub dziecka.
-
Jeżeli uprawnionym jest inny członek rodziny niż małżonek czy dziecko, to odszkodowanie przysługuje w wysokości 9 - krotnego przeciętnego wynagrodzenia.
Natomiast w przypadku, gdy uprawnionych jest więcej osób, to oprócz kwoty podstawowej, zostaje także wypłacona kwota zwiększenia. Na przykład, gdy uprawnieni są równocześnie:
-
Małżonek i dzieci, to odszkodowanie przysługuje w wysokości 18 - krotnego przeciętnego wynagrodzenia. Stosuje się tu zwiększenie o 3,5 - krotne przeciętne wynagrodzenie na każde dziecko,
-
Dwoje i więcej dzieci, to odszkodowanie przysługuje w wysokości 18 - krotnego przeciętnego wynagrodzenia. Dodatkowo stosuje się zwiększenie o 3,5 - krotne przeciętne wynagrodzenie na drugie i każde następne dziecko.
-
Jeśli oprócz małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są także pozostali członkowie rodziny, każdemu z nich przysługuje odszkodowanie w wysokości 3,5 -krotnego przeciętnego wynagrodzenia. Jest to świadczenie niezależnie od przysługującego małżonkowi lub dzieciom odszkodowania.
-
Jeśli do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci, odszkodowanie to przysługuje w wysokości 9 - krotnego przeciętnego wynagrodzenia. Stosuje się tu zwiększenie o 3,5 - krotne przeciętne wynagrodzenie, na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
Kwota do wypłaty jednorazowego odszkodowania z ZUS dzielona jest w równych częściach między osoby uprawnione. Uwzględnienia się przy tym podział pomiędzy grupami. Można mówić o dwóch grupach uprawnionych:
-
pierwsza – małżonek i dzieci
-
druga – pozostali uprawnieni
Wysokość kwot jednorazowych odszkodowań ogłaszana jest każdego roku w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Podstawą prawną jest tutaj ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
Odszkodowanie wypłacane jest przez ZUS w przeciągu 30 dni od wydania decyzji w sprawie, która wydawana jest po 14 dniach od uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika ZUS.
Jak można zatem zauważyć, jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy przysługuje tylko od ZUS. Można oczywiście starać się o odszkodowanie od pracodawcy. Ma ono jednak nieco inny charakter. Wypłacane jest tylko, gdy odszkodowanie z ZUS nie jest wystarczające. Aby otrzymać odpowiednie odszkodowanie - należy złożyć odpowiednią dokumentację w Zakładzie. Procedura ta może wydawać się nieco skomplikowana, dlatego warto wcześniej zapytać o poradę w firmie odszkodowawczej.
