Prowizja – co to jest? Dlaczego płacimy prowizję od kredytu?

Prowizja to pojęcie bardzo szeroko znane w sektorze finansowym, w którym stanowi podstawową formę wynagrodzenia banku. Z tym pojęciem spotkał się każdy, kto zaciągnął kredyt, założył konto w banku lub otworzył lokatę, na pewno widział to pojęcie. Co to jest prowizja? Jakie opłaty może naliczyć bank? Sprawdź najważniejsze informacje, aby dobrze wybrać odpowiedni dla siebie produkt finansowy.

Co to jest prowizja?

Prowizja jest opłatą, naliczaną i pobieraną za pośrednictwo lub świadczenie usług prawno-finansowych. Najczęściej spotykanym rodzajem dodatkowych opłat jest prowizja bankowa, którą nalicza się przy obsłudze konta bankowego, w momencie otwarcia lokaty lub kredytu.

Każda instytucja finansowa, działająca na zasadach prawa bankowego, ma pełne prawo do naliczania i pobierania prowizji za korzystanie ze swoich produktów.

Jak obliczyć ile wyniesie prowizja bankowa?

Standardowo, prowizja bankowa naliczana jest jako dany procent od kwoty kredytu. Na jej wysokość wpływają przede wszystkim koszty kredytu (z wyłączeniem prowizji) oraz rodzaj zobowiązania. 

Co prawda, zdarzają się oferty banków np. na kredyt hipoteczny bez opłaty dodatkowej, ale takie promocje zawsze mają inne warunki, które klient musi spełnić, aby otrzymać pozytywną decyzję kredytową. Kredyt bez prowizji jest zazwyczaj obarczony o wiele wyższym oprocentowaniem lub marżą.

Należy też pamiętać, że przy zaciąganiu kredytu o niższej prowizji, bank podwyższy inne składowe całkowitego kosztu kredytu. Innym czynnikiem, który ma wpływ na wysokość opłaty, jest tzw. sprzedaż cross-selling. 

Polega ona na dobieraniu do głównego produktu, powiązanych z nim dodatkowych usług. W przypadku kredytów jest to np. założenie konta czy otwarcie lokaty. Pożyczkodawca jest zwykle bardziej skory do pójścia na ustępstwa, jeśli wie, że osoba ubiegająca się o pożyczkę jest stałym i lojalnym klientem banku.

Czy istnieje maksymalna wysokość prowizji bankowej?

Co do zasady, ustawodawca nie przewiduje maksymalnej wysokości prowizji, którą może pobrać bank. Nie oznacza to jednak, że kredytodawcy mogą w dowolny sposób manipulować tym czynnikiem i określać wysokość dodatkowej opłaty na poziomie kilkudziesięciu procent. 

Nowelizowana w 2022 roku ustawa antylichwiarska dość mocno zmieniła tę kwestię. O ile maksymalna wysokość opłaty dla banku wciąż nie jest uregulowana, o tyle kwestia maksymalnych kosztów pozaodsetkowych ma się zupełnie inaczej. 

Limity kosztów pozaodsetkowych, jakie narzuca na bank ustawodawca przy kredycie konsumenckim, wynosi 5% dla kredytów z terminem spłaty do 30 dni, a jeśli okres kredytowania jest dłuższy, całkowity koszt kredytu może wynieść maksymalnie 20%.

Z racji tego, że wynagrodzenie banku jest wliczane do pozaodsetkowych kosztów kredytu, instytucje pożyczkowe muszą zmieścić się w tym limicie. W przypadku kredytów hipotecznych maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu wynoszą 3% od wartości kredytu.

Kiedy bank może naliczyć prowizję?

Prowizja jest formą wynagrodzenia, którą bank dolicza do praktycznie każdego produktu, z którego korzystają jego klienci indywidualni i biznesowi. Dodatkowa opłata może zostać naliczona w przypadku obsługi konta bankowego, otwarcia lokaty, czy w końcu przy udzielaniu oraz w trakcie spłaty kredytu.

Prowizja za rozpatrzenie kredytu

Opłata za rozpatrzenie wniosku kredytowego występuje bardzo rzadko i tylko w przypadku niektórych parabanków i pośredników kredytowych. Instytucja pobiera wówczas od klienta określoną kwotę, jeszcze przed sprawdzeniem zdolności kredytowej i rozpatrzeniem wniosku. 

Prowizja za udzielenie kredytu

Najczęściej spotykany tryb prowizji, w którym bank pobiera prowizję za udzielenie danej kwoty na konkretny procent, wraz z zasadami spłaty pożyczki, zawartymi w umowie oraz harmonogramie spłaty kredytu.

Zazwyczaj prowizja za uruchomienie kredytu jest rozbijana na kilka wpłat i dodana do raty kredytu, choć zdarza się również jednorazowa forma spłaty prowizji.

Dodatkowe opłaty za nieterminową spłatę kredytu

Jeśli przewiduje to umowa kredytu, bank ma prawo naliczenia dodatkowych opłat za opóźnienie w uregulowaniu należności. Wysokość tej prowizji jest zależna od wielu czynników – polityki banku, zasad działania firmy windykacyjnej, współpracującej z kredytodawcą czy od długości okresu, opóźnienia.

Prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu

Bank może zastrzec w umowie kredytu, że w przypadku przedterminowej spłaty kredytu, zostaną naliczone dodatkowe opłaty (jeśli tego nie zrobi, nie ma prawa do naliczenia i pobrania prowizji). W przypadku kredytu hipotecznego dodatkowa opłata może wynieść maksymalnie 3% kwoty kredytu, a w przypadku kredytu gotówkowego i konsumenckiego jest to maksymalnie 1%.

Czy wiesz, że bank może być Ci winny pieniądze? Sprawdź, czy należy Ci się zwrot prowizji bankowej!

Większość kredytów, które zostały spłacone wcześniej, podlega zwrotowi części prowizji za okres, między realnym a umownym terminie zamknięcia pożyczki. Kredyty, które kwalifikują się do zwrotu pobranej prowizji to wszystkie kredyty konsumenckie, które zostały zaciągnięte przez osobę prywatną po 17 grudnia 2011 roku, o wartości nieprzekraczającej 255 550 zł.

W przypadku kredytów hipotecznych zmienia się jedynie termin zawarcia umowy – zwrot prowizji dotyczy tylko tych pożyczek pod zastaw nieruchomości, które zawarto po 22.07.2017 roku. Rzecz jasna, kredyt hipoteczny nie jest objęty limitem maksymalnej wysokości udzielonej pożyczki.

Możesz też starać się o darmowy kredyt, jeżeli w umowie są błędy lub braki. Polega to na tym, że bank zwraca kredytobiorcy całe wynagrodzenie, jakie należałoby się, gdyby umowa była sporządzona prawidłowo.

Ubieganie się o zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu konsumenckiego umożliwiają dwa akty prawne – ustawa o kredycie konsumenckim oraz wyrok TSUE C-383/18. Jeśli chodzi o kredyty hipoteczne, to kredytobiorcy otrzymali możliwość zwrotu prowizji dzięki wyrokowi TSUE.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czym jest prowizja bankowa?

Jest to rodzaj opłaty, którą instytucje finansowe naliczają za korzystanie z ich produktów. Najczęściej spotykanym rodzajem prowizji są prowizje bankowe. Każda instytucja, działająca na podstawie ustawy prawo bankowe, ma prawo do naliczania i pobierania opłat za korzystanie ze swoich usług.

Kiedy bank może naliczyć prowizję bankową?

Najczęściej, prowizję nalicza się w przypadku zaciągania i obsługi kredytu, chociaż banki żądają też dodatkowej opłaty za takie czynności jak otwarcie lokaty, czy nawet prowadzenie konta.

W przypadku kredytów bank może naliczyć dodatkową opłatę za rozpatrzenie wniosku, uruchomienie i obsługę kredytu, a w przypadku, gdy zastrzeże taką możliwość w umowie – również przy przedterminowej spłacie zobowiązania.

Czy istnieje sposób na odzyskanie części prowizji?

Najprostszym sposobem na odzyskanie części prowizji, jest wcześniejsza spłata kredytu. Jeśli pożyczka zostanie zamknięta przed terminem, kredytodawca jest zobowiązany do wypłaty prowizji za okres między rzeczywistym a umownym terminem spłaty. 

Źródła:

1. isap.sejm.gov.pl
2. isap.sejm.gov.pl
3. wikipedia.com
4. mbank.pl