Chcąc zaciągnąć kredyt hipoteczny czy to gotówkowy z całą pewnością spotkamy się z pojęciem prowizji. To obok marży najważniejszy parametr, który powinno się brać pod uwagę porównując oferty banków.
Prowizja - co to jest?
Najprościej mówiąc prowizja to opłata jednorazowa, którą instytucja finansowa w zdecydowanej większości pobiera w momencie udzielania kredytu, a konkretnie przy jego wypłacie (m.in. kredyty gotówkowe, szybka pożyczka).
Opłata ta jest wyrażana w procentach, a przy jej ustalaniu bierze się pod uwagę wartość kredytu. Przykładowo, prowizja - 2 procent przy kredycie 200 tys. zł wyniesie 4 tys. zł.
Co prawda, zdarzają się oferty banków np. na kredyt hipoteczny z prowizją 0%, ale takie promocje nierzadko mają inne warunki, które klient musi spełnić, aby otrzymać pozytywną decyzję kredytową.
Np. kalkulator zdolności kredytowej sugeruje wówczas, że wymaganie będzie założenie konta w danym banku czy ubezpieczenia na życie - niekiedy takie obowiązkowe ubezpieczenie wynosi nawet kilka procent kwoty kredytu.
W definicji prowizji mieszczą się także opłaty, które są pobierane przez bank cyklicznie. Chodzi tutaj o limity na kredytowych kartach, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych z debetem. Niekiedy w kredytach gotówkowych można się spotkać z tzw. opłatą operacyjną.
Porównując oferty banków warto korzystać z dostępnych w internecie narzędzi np. kalkulator rrso, ranking kont, ranking kredytów hipotecznych, kalkulator zdolności kredytowej, kalkulator kredytowy.
źródło: RF, materiały własne redakcji
Jakie są rodzaje prowizji?
Prowizja za rozpatrzenie wniosku kredytowego
Niektóre instytucje finansowe - w zdecydowanej większości przypadków firmy pożyczkowe i pośrednicy finansowi - pobierają opłatę jeszcze przed wydaniem decyzji o przyznaniu kredytu. Jest ona określana jako prowizja za rozpatrzenie wniosku kredytowego.
Prowizja za uruchomienie kredytu
banki najczęściej pobierają w trakcie wypłaty środków z kredytu na konto osobiste kredytobiorcy (najczęściej kredyty gotówkowe). Nierzadko jest ona doliczana do rat kapitałowo-odsetkowych, co oczywiście powoduje zwiększenie wysokości raty.
W przypadku prowizji jednorazowej ważne jest, czy bank oprocentowanie liczy od kwoty zobowiązania pomniejszonej właśnie o tą opłatę. Często metoda obliczania oprocentowania kredytu z prowizją jednorazową jest ukrywana przez kredytodawcę, aż do chwili zawierania umowy z kredytobiorcą.
Prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu
Spłacenie kredytu przed terminem, jaki widnieje na umowie, to oczywiście bardzo dobra wiadomość dla kredytobiorcy i wydawać by się mogło, że dobrze o nim świadczy itd. Nieco inaczej patrzy na to bank przynajmniej w przypadku kredytów hipotecznych, które są najniżej oprocentowane.
W większości przypadków tego rodzaju opłata jest pobierana od wcześniejszej spłaty kredytu hipotecznego. Jest ona ograniczona czasowo, tj. może być inkasowana maksymalnie do 5 lat od momentu podpisania umowy.
Inne opłaty
W czasie obowiązywania umowy kredytowej bank może naliczać tzw. opłaty operacyjne czy inne prowizje dotyczące obsługi kredytu. Najczęściej z tego rodzaju kosztami mamy do czynienia przy kredytach, które instytucja finansowa wypłaca kredytobiorcy w transzach, np. co miesiąc.
Ponadto, bank może pobrać taką opłatę m.in. przy kartach kredytowych. Wówczas takiego typu opłaty są pobierane w trakcie wypłaty danej transzy, czy po przekroczeniu limitu kredytowego.
Opłaty i prowizje za nieterminową spłatę
Bank może także naliczyć opłatę związku z windykacją. W przypadku, gdy kredytobiorca nie spłaca zobowiązania w terminie kredytodawca upomina się o swoją należność telefonicznie bądź listownie. Niejednokrotnie jest to także wizyta windykatora.
Wysokość takich opłat jest uzależniona od kilku czynników, m.in. od współpracującej z instytucją finansową firmy windykacyjnej.
Ile wynosi prowizja?
Na wysokość prowizji wpływa, po pierwsze rodzaj kredytu, a po drugie inne jego koszty, pobierane przez bank czy firmę pożyczkową. Można przyjąć, że im niższe oprocentowanie, tym prowizja jaką pobierze bank będzie prawdopodobnie wyższa.
Czynnikiem, który ma wpływ na wysokość prowizji jest także sprzedaż dodatkowego produktu, tzw. sprzedaż krzyżowa (cross-selling). W przypadku produktu, jakim jest np. kredyt hipoteczny, klientowi bank oferuje także dodatkowo np. utworzenie nowego rachunku, czy założenie lokaty.
Jeśli klient zaciągający kredyt decyduje się na taki produkt, to może liczyć na obniżenie wysokości marży bądź właśnie prowizji.
Wiele także zależy od okresu kredytowania - generalnie im jest on krótszy, tym prowizja czy inne opłaty dodatkowe są wyższe. Ustawa o kredycie konsumenckim z 2011 roku zniosła maksymalną stopę prowizji - wcześniej banki nie mogły określić jej na wyższym, niż 5 procentowym poziomie.
Obecnie, zatem instytucje finansowe przynajmniej w teorii mają możliwość dowolnego kształtowania wysokości prowizji czy innych opłat okołokredytowych.
Czy można otrzymać zwrot prowizji?
źródło: materiały własne redakcji
W niektórych przypadkach kredytobiorcy mogą się ubiegać o zwrot prowizji. Taką sytuacją jest głównie przedterminowa spłata zadłużenia - mówi o tym art. 49 Ustawy o kredycie konsumenckim.
Wspólną interpretację tego artykułu wydali Prezes UOKiK oraz Rzecznik Finansowy. Te dwie instytucje wskazują, iż jeśli kredyt konsumencki został spłacony wcześniej, to powinno nastąpić proporcjonalne obniżenie kosztów takiego zobowiązania. Ponadto, korzystny dla kredytobiorców wyrok w tej sprawie wydał TSUE.
Banki oraz firmy pożyczkowe nie zgadzają się z taką wykładnią, dlatego też nie ułatwiają konsumentom odzyskanie prowizji. Z pomocą przychodzą jednak firmy specjalizujące się w uzyskiwaniu zwrotów bankowych.
