Z dochodzeniem roszczeń odszkodowawczych nie ma co zwlekać. Może się bowiem okazać, że Twoje roszczenie wobec ubezpieczyciela sprawcy uległo przedawnieniu. Wówczas nie masz już prawa do odszkodowania z OC.
Czym jest przedawnienie roszczeń odszkodowawczych?
W znaczeniu ogólnym przedawnienie to jedna z instytucji prawa cywilnego. Jeśli upłynie określony przez prawo termin, to dłużnik ma możliwość uchylenia się od spełnienia świadczenia. Może jednak zrzec się skorzystania z zarzutu przedawnienia.
Co to oznacza w praktyce? Po upływie terminu przedawnienia roszczeń o odszkodowanie, ty masz bardzo mocno ograniczone możliwości, aby dochodzić swoich praw. Wówczas dłużnik ma prawo zgłosić zarzut, który wyłącza możliwość dochodzenia odszkodowania.
Przedawnienie roszczenia nie oznacza jednak, iż ono wygasa, a jedynie, iż wykonanie go nie może być przymusowo dochodzone na drodze postępowania sądowego. Roszczenie pozostaje aktualne jako zobowiązanie naturalne.
Kiedy roszczenie o odszkodowanie z OC ulegnie przedawnieniu?
To kiedy roszczenie o odszkodowanie z OC ulega przedawnieniu regulują dwa artykuły Kodeksu cywilnego. W myśl art. 442 1 § 1 KC. roszczenie dot. szkody, która jest rezultatem niedozwolonego czynu przedawnia się w momencie upływu 3 lat od dnia, w którym osoba poszkodowana dowiedziała się bądź mogła dowiedzieć o szkodzie oraz o osobie zobligowanej do naprawienia szkody.
Dowiedz się więcej: Dochodzenie odszkodowań
Ponadto, jak reguluje powyższy artykuł, termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat. Natomiast zgodnie z art. 819 § 1 KC roszczenia dot. umowy ubezpieczenia ulegają przedawnieniu wraz z upływem 3 lat.
Nieznany sprawca wypadku a przedawnienie roszczeń
W przypadku, gdy sprawca wypadku jest nieznany zastosowanie ma 20 letni okres przedawnienia roszczeń odszkodowawczych. Tak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia z 29.10.2013 r., III CZP 50/13.
Sąd Najwyższy przychylił się do opinii ówczesnego Rzecznika Ubezpieczonych (aktualna nazwa tego urzędu to Rzecznik Finansowy). W orzeczeniu sądu czytamy, że ustalając termin przedawnienia roszczenia odszkodowawczego, który jest wynikiem występku lub zbrodni, a szkoda powstała w takich okolicznościach, które uzasadniają odpowiedzialność cywilną kierującego bądź posiadacza pojazdu mechanicznego, a ich tożsamości nie ustalono, stosuje się art. 442 1 § 2 KC - 20 letni okres przedawnienia. Sprawa o odszkodowanie z OC sprawcy może się skończyć dopiero w sądzie.
Bieg terminu przedawnienia - kiedy się rozpoczyna?
Zgodnie z art. 120 § 1 KC bieg przedawnienia rozpoczyna się w momencie, gdy roszczenie jest wymagalne. Co to oznacza? Inaczej, że miało być spełnione. Musisz jednak wiedzieć, że termin przedawnienia można przerwać.
W sytuacji, gdy wymagalność jest uzależniona od podjęcia czynności, to termin przedawnienia rozpoczyna swój bieg od chwili dokonania tej czynności, w najbliższym możliwym terminie.
Z kolei, jeśli roszczenie dot. zaniechania, to przedawnienie biegnie od momentu, w którym podmiot zobowiązany nie zastosował się do treści roszczenia.
Dowiedz się: Jak napisać pozew o odszkodowanie z OC?
Taką datą początkową dla roszczeń odszkodowawczych może być:
- dzień powstania szkody,
- dzień, w którym poszkodowany dowiedział się lub miał możliwość dowiedzieć się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do naprawienia szkody,
- dzień zdarzenia przerywające bieg przedawnienia,
- dzień otrzymania decyzji ubezpieczyciela: o przyznaniu świadczenia lub odmowie wypłaty odszkodowania.
Co przerywa bieg przedawnienia?
Zgodnie z art. 123 KC bieg terminu przedawnienia można przerwać przez:
- czynność wykonaną przed sądem bądź innym organem, który został powołany w celu rozpoznawania spraw i egzekwowania roszczeń lub przed sądem polubownym przez czynność, która została przedsięwziętą w sposób bezpośredni w celu dochodzenia, ustalenia, zabezpieczenia lub zaspokojenia roszczenia;
- uznanie przez daną osobę roszczenia,
- rozpoczęcie mediacji między stronami.
Reasumując, podstawową metodą na przerwanie biegu przedawnienia jest podjęcie przez uprawnionego przed właściwym organem takiej czynności, która będzie zmierzać do rozpoznania danej sprawy bądź egzekucji roszczenia.
Dodatkowo, jak zwraca się uwagę w literaturze prawniczej, przerwanie biegu przedawnienia, które jest wynikiem czynności osoby uprawnionej, musi spełniać cztery następujące zasady: bezpośredniości, celowości, formalizmu oraz legalizmu.
Podsumowanie:
- Jeśli termin przedawnienia upłynie, to niestety masz ograniczone możliwości, aby dochodzić roszczeń odszkodowawczych.
- Roszczenie związane ze szkodą będącą wynikiem czynu niedozwolonego przedawnia się w ciągu 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia lub miał możliwość się o tym dowiedzieć.
- Przedawnienie biegnie od momentu, gdy roszczenie jest wymagalne.
- Bieg terminu przedawnienia można przerwać.
