Ulga rehabilitacyjna – jakie wydatki możesz odliczyć w 2023?

Ulga rehabilitacyjna ma on mnóstwo zalet, ale niestety od 2023 roku mniej osób będzie mogło z niej skorzystać. Kto straci tę możliwość? Dlaczego tak się stanie? Co w ogóle można odliczyć dzięki uldze rehabilitacyjnej? Odpowiadamy na te i na inne pytania związane z tym tematem!

Czym jest ulga rehabilitacyjna?

Jest to ulga podatkowa dla niepełnosprawnych, a także dla osób opiekujących się dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności. Wiąże się jednak z pewnymi kryteriami dotyczącymi dochodów w roku podatkowym, a także ma określony katalog kosztów związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych (np. wydatki na cele rehabilitacyjne), które możesz odliczyć. Co więcej, nie każdy może skorzystać z tej ulgi. 

Komu przysługuje ulga rehabilitacyjna?

Jeżeli legitymujesz się orzeczeniem o lekkim, umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, to na pewno możesz skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Jednak tak właściwie, to orzeczenie o niepełnosprawności  nie jest koniecznością. 

Możesz mieć jedynie orzeczenie od lekarza orzecznika z ZUS o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Jest to oczywiście jednoznaczne z posiadaniem decyzji o przyznaniu Ci renty z tego tytułu. Z ulgi skorzystasz też, jeśli pobierasz rentę szkoleniową lub socjalną.

Nie oznacza to jednak, że nie warto uzyskać orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Może Ci on zapewnić szereg ulg i uprawnień, dzięki którym Twoje życie stanie się wygodniejsze.

Jeśli jesteś osobą z niepełnosprawnością, ale komisja nie przyznała Ci orzeczenia o niepełnosprawności, to możesz złożyć odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności. Jeśli Twój wniosek nie został jeszcze złożony, to polecamy Ci udać się do komisji ds. orzekania właściwej dla Twojego miejsca zamieszkania. Tam dowiesz się, co musisz zrobić, żeby mieć szansę na uzyskanie orzeczenia. 

Z ulgi rehabilitacyjnej mogą też skorzystać osoby, które mają na utrzymaniu osobę niepełnosprawną. Musi ona legitymować się orzeczeniem o niepełnosprawności, jeśli nie ukończyła 16. roku życia lub orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, jeśli jest starsza.

Co ważne, dotyczy to osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do dowolnego stopnia niepełnosprawności, a także osób z innymi niepełnosprawnościami. 

Ulga na dziecko niepełnosprawne

Rodzice dzieci niepełnosprawnych lub ich opiekunowie mogą odliczyć poniesione koszty, jeśli dziecko wymagające opieki legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności. W przypadku dzieci takie orzeczenie jest konieczne, ponieważ nie mogą one mieć przyznanego zasiłku socjalnego i nie mogą być uznane za niezdolne do pracy (osoby do 18. roku życia nie mogą legalnie pracować).

Ulga rehabilitacyjna – limit i kwota

Niestety ulga rehabilitacyjna wiąże się z pewnymi limitami, choć na szczęście dotyczą one tylko 4 rodzajów wydatków. W ich przypadku możesz odliczyć maksymalnie 2280 zł w skali roku. Resztę wydatków z listy możesz odliczyć bez żadnych limitów, jeśli spełnisz pozostałe warunki, które zapewnią Ci prawo do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. 

Bardzo ważne jest kryterium dochodowe, które może dotyczyć nie tylko Ciebie, ale także osoby, którą się opiekujesz, jeśli tak wygląda Twoja sytuacja. Pierwszy warunek dotyczy Ciebie, niezależnie od tego, czy samemu jesteś osobą z orzeczeniem czy jedynie masz taką osobę na utrzymaniu. Musisz wykazywać dochody w wysokości minimum 30 000 zł w skali roku podatkowego. Jest to nowość w przypadku ulgi rehabilitacyjnej. Nowość, która niestety odbierze ogromnej grupie osób możliwość skorzystania z ulgi.

Drugie kryterium musi spełnić osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności, którą utrzymujesz, jeśli to na nią ma przysługiwać ulga rehabilitacyjna. Jej dochód w roku podatkowym nie może przekroczyć kwoty 16 061,28 zł. Ta kwota to dokładnie dwunastokrotność renty socjalnej z 2022 roku, która przysługiwała w kwocie 1338,44 zł miesięcznie. 

Co ważne, do dochodów osoby z niepełnosprawnością, którą się opiekujesz, nie zalicza się dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów, świadczenia uzupełniającego, dodatku węglowego, dodatku osłonowego, alimentów na rzecz dzieci i zasiłku pielęgnacyjnego.

Ulga na samochód dla osób z niepełnosprawnościami

Ulga rehabilitacyjna zakłada różne wydatki związane z samochodem. Może to być samochód, który będzie Twoją własnością lub współwłasnością. 

Możesz odliczyć koszty przystosowania samochodu do swoich potrzeb, które są związane z niepełnosprawnością. W przypadku tego wydatku nie obowiązują żadne limity.

Dodatkowo możesz też odliczyć koszty związane z użytkowaniem takiego samochodu. Co ważne, ten wydatek jest limitowany do kwoty 2280 zł w skali roku.

Jakie koszty możesz odliczyć?

Jeśli Twoje przychody kwalifikują się do ulgi rehabilitacyjnej i spełniasz pozostałe wymogi, to na pewno zastanawiasz się, jakie dokładnie koszty możesz odliczyć. Które z nich nie mają żadnego limitu odliczenia, a które są limitowane kwotą 2280 zł w skali roku? Jakie dokładnie leki możesz odliczyć? Poniższa lista rozwieje wszelkie wątpliwości, jakie mogły się u Ciebie pojawić. 

1. Kolonie i obozy dla dzieci osób niepełnosprawnych do ukończenia przez nie 25. roku życia;
2. opłacenie tłumacza języka migowego;
3. zakup oraz naprawę narzędzi technicznych, sprzętu i urządzeń ułatwiających wykonywanie czynności życiowych. Co ważne, muszą one być niezbędne podczas leczenia i rehabilitacji. Mogą to być dowolne sprzęty, które będą pełnić taką funkcję, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
4. usługi opiekuńcze świadczone przez zawodową pielęgniarkę lub pielęgniarza, jeżeli wystąpiła u Ciebie lub osoby na Twoim utrzymaniu przewlekła choroba lub bez konieczności wystąpienia takiej choroby, jeśli masz orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
5. najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie z rozporządzenia ministra zdrowia oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie(pieluchomajtki, chłonne majtki, wkłady i podkłady anatomiczne nie są zaliczane do tej kategorii);
6. opłata za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
7. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb związanych z niepełnosprawnością;
8. wyposażenie i adaptacja budynków mieszkalnych (dom, mieszkanie) stosownie do potrzeb, które wynikają z niepełnosprawności;
9. opłata za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne i za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych lub pielęgnacyjno-opiekuńczych, a także za zajęcia terapeutyczno-rehabilitacyjno-edukacyjne;
10. odpłatny i konieczny przewóz na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne (takie, które muszą być wykonane) przy użyciu karetki lub innych środków transportu (osoby z I lub II grupą inwalidztwa, a także dzieci z orzeczeniem poniżej 16. roku życia);
11. przejazdy publicznymi środkami transportu (MZK, PKP itd.), jeżeli dojeżdżasz nimi na turnus rehabilitacyjny, do zakładu lecznictwa uzdrowiskowego lub do zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego albo opiekuńczo-leczniczego, a także na kolonie i obozy dla dzieci;
12. zakup materiałów prasowych i naukowych, które mogą pomóc w zaspokojeniu potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
13. zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, majtek chłonnych i anatomicznych wkładów; (maksymalnie 2280 zł w roku)
14. opłacenie przewodników osób niewidomych, o ile osoba niewidoma ma orzeczenie o umiarkowanym (II grupa inwalidztwa) lub znacznym stopniu niepełnosprawności (I grupa inwalidztwa), a także osób z niepełnosprawnością ruchową w stopniu znacznym; (maksymalnie 2280 zł w roku)
15. utrzymanie psa asystującego osobę niewidomą (pod warunkiem, że pies jest odpowiednio oznakowany i ukończył odpowiednie szkolenie); (maksymalnie 2280 zł w roku)
16. korzystanie z samochodu, który jest Twoją własnością lub współwłasnością, jeżeli samochód służy do przewiezienia osoby z orzeczeniem na niezbędne zabiegi medyczne (pamiętaj, że osoba przewożąca Cię może korzystać z Twojej karty parkingowej); (maksymalnie 2280 zł w roku)
17. zakup leków wymienionych w ustawie Prawo farmaceutyczne, o ile lekarz zaleci ich zażywanie, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Co ważne, w przypadku leków możesz odliczyć tylko nadwyżkę od kwoty 100 zł za każdy miesiąc roku podatkowego.

Jak to wygląda w praktyce?

Przykład 1.

Andrzej utrzymuje swojego syna, który ma 27 lat. Sam Andrzej ma 53 lata i jest aktywny zawodowo. Jego roczne przychody przekraczają kwotę 30 000 zł, a przychody jego syna nie przekraczają kwoty dwunastokrotności renty socjalnej za 2022 rok. 

Syn Pana Andrzeja jest osobą niepełnosprawną ruchowo od czasu, kiedy został potrącony na przejściu dla pieszych. Jego syn miał wtedy 26 lat i był osobą aktywną zawodowo, nie studiował. Matka chłopaka musiała zrezygnować z pracy, żeby się nim zaopiekować, ale uzyskała tylko specjalny zasiłek opiekuńczy w wysokości odpowiadającej aktualnej kwocie 620 zł miesięcznie. Niedawno Pan Andrzej znalazł informacje o naszej firmie i z pomocą naszego eksperta uzyskał dla swojej żony świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie.

Dzięki uldze rehabilitacyjnej małżeństwo mogło odliczyć koszty dostosowania mieszkania do potrzeb swojego syna, które pokryli z zadośćuczynienia uzyskanego przez naszą firmę od ubezpieczyciela kierowcy, który potrącił ich syna. 

Przykład 2.

Karolina jest aktywna zawodowo i ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności ruchowej. Pracuje zdalnie i w 2022 roku poniosła koszty dostosowania mieszkania do potrzeb związanych z niepełnosprawnością, koszty dojazdów na rehabilitację, a także koszty związane z zakupem leków. Co mogła odliczyć i w jakiej kwocie?

• Koszty dostosowania mieszkania – 45 000 zł, dofinansowanie 2000 zł z ZFRON (odliczyła całą kwotę, ale z odjęciem 2000 zł dofinansowania, czyli 43 000 zł);
• koszty dojazdów na rehabilitację – 4756 zł (odliczyła 2280 zł);
• koszty zakupu leków:
  • styczeń – 185 zł (odliczyła 85 zł);
  • luty – 95 zł (nie odliczyła nic);
  • marzec – 256 zł (odliczyła 156 zł);
  • kwiecień – 180 zł (odliczyła 80 zł);
  • maj – 199 zł (odliczyła 99 zł)
  • czerwiec – 85 zł (nie odliczyła nic);
  • lipiec – 95 zł (nie odliczyła nic);
  • sierpień – 120 zł (odliczyła 20 zł);
  • wrzesień – 136 zł (odliczyła 36 zł);
  • październik – 150 zł (odliczyła 50 zł);
  • listopad – 160 zł (odliczyła 60 zł);
  • grudzień – 215 zł (odliczyła 115 zł).

Jakich kosztów nie można odliczyć?

Nie możesz odliczyć tej części kosztów, która została pokryta przez środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, ze środków PFRON lub ZFRON. Oczywiście nie możesz też odliczyć tych kosztów, które zostały w całości pokryte przez wyżej wymienione organizacje.

Ulga rehabilitacyjna – jakie dokumenty są potrzebne?

Najważniejsze będą rachunki, faktury lub potwierdzenia przelewów bankowych. Bez takich dowodów nie udokumentujesz poniesionych wydatków, a tym samym nie udowodnisz zasadności wypełnionego przez Ciebie załącznika do podatku PIT.

Jak odliczyć ulgę rehabilitacyjną?

Możesz rozliczyć ulgę rehabilitacyjną, zamieszczając szczegółowe informacje o poniesionych wydatkach w załączniku PIT/O do swojego rozliczenia PIT:

PIT-28 – ryczałt (DG, dzierżawa, podnajem i najem);

PIT-36 – skala podatkowa (DG, najem, podnajem, dzierżawa i inne);

PIT-37 – skala podatkowa za pośrednictwem płatnika (umowa o pracę, emerytura).

Co jeszcze należy się osobie, która opiekuje się osobą niepełnosprawną?

Jeśli ktoś się Tobą opiekuje, to może zrezygnować  pracy, żeby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie. Takie świadczenie jest należne dla opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do osób wymagających stałej lub długotrwałej opieki.

Co to znaczy? Konieczny jest znaczny stopień niepełnosprawności na orzeczeniu lub wskazania dotyczące konieczności sprawowania stałej lub długotrwałej opieki, jeśli został Ci orzeczony inny stopień niż znaczny. Co więcej, pomoc społeczna nie przyzna świadczenia, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała po ukończeniu 25. roku życia. 

Pomożemy Ci pomóc je uzyskać. Dzięki działaniom naszego eksperta zapewnisz sobie najwyższe szanse na pełną kwotę świadczenia. Jest o co walczyć, bo to aż 2458 zł miesięcznie. Możesz się też zgłosić, jeśli pobierasz zasiłek w wysokości 620 zł miesięcznie – zamienimy go dla Ciebie na świadczenie pielęgnacyjne. Sama osoba z niepełnosprawnością może się zastanawiać: "kończy mi się świadczenie rehabilitacyjne, co dalej?", a może przecież zacząć pobierać rentę z ZUS lub świadczenia związane z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Podsumowanie

• Ulga rehabilitacyjna przysługuje osobom z orzeczeniem o niepełnosprawności lub osobom niezdolnym do pracy.
• 4 kategorie kosztów możesz odliczyć w kwocie nie większej niż 2280 zł.
• Jeśli ktoś się Tobą opiekuje i masz orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, to możemy Wam pomóc uzyskać świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2458 zł miesięcznie.

Źródła

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych

Ustawa o świadczeniach rodzinnych

Interpretacja indywidualna dyrektora KIS w sprawie odliczania kosztów zajęć terapeutyczno-rehabilitacyjno-edukacyjnych w ramach ulgi rehabilitacyjnej