Każdy poszkodowany może starać się o różnorodne świadczenia, które w całości pokrywają wszystkie straty. Dotyczy to także odszkodowania za utratę wartości handlowej. W jaki sposób oblicza się takie odszkodowanie? Jak można je uzyskać?
Najważniejszą zasadą przy uzyskiwaniu odszkodowania jest zasada pełnej rekompensaty. Dzięki niej sprawca wypadku musi pokryć wszelkie straty powstałe w wyniku wypadku. Jak się okazuje, poszkodowanemu należy się nie tylko odszkodowanie przeznaczone na naprawę samochodu, czy zwrot poniesionych kosztów.
Szkoda w tym przypadku ma bardzo szerokie znaczenie i dotyczy także wartości samochodu. Ten po szkodzie traci bowiem na wartości. Im większa szkoda i im nowszy samochód, tym utrata wartości handlowej jest większa. W takim przypadku poszkodowany również może dochodzić odszkodowania właśnie za utratę wartości handlowej pojazdu.
Czym jest odszkodowanie za utratę wartości handlowej?
Odszkodowanie za utratę wartości handlowej polega na zwrocie różnicy w wartości samochodu sprzed wypadku i po nim. Dzięki temu poszkodowany otrzymuje rekompensatę za wszystkie straty, jakie poniósł.
Odszkodowanie to przyznaje się na podstawie uchwały Sądu Najwyższego w roku 2002. Wcześniej warunki przyznawania, zarówno przez ubezpieczycieli, jak i sądy, były bardzo niejednoznaczne. Uchwała unormowała prawodawstwo i dzięki temu wiemy, przy szczególnych warunkach poszkodowany kierowca może uzyskać odszkodowanie także za utratę wartości.
Wypłata tego odszkodowania jest regulowana także przez jedną z wytycznych KNF. Wedle niej odszkodowanie za utratę wartości handlowej powinno być częścią odszkodowania z OC sprawcy wypadku. Tymczasem ubezpieczyciele traktują to świadczenie jako dodatkowy wariant. Aby je uzyskać, należy złożyć kolejny wniosek o odszkodowanie. Ubezpieczyciele zwykle też nie informują poszkodowanych o możliwości przyznania takiego odszkodowania. Warto jednak zaznaczyć, że nie istnieją przepisy, które regulują samo ustalanie utraty wartości handlowej.
Jak więc należy obliczyć wysokość odszkodowania? Czy poszkodowany może zrobić to sam?
Czy można samemu obliczyć utratę wartości handlowej?
Wyliczenie utraty wartości rynkowej jest dość skomplikowane. Tutaj nie można opierać się jedynie na typowej wartości samochodów danego modelu i typu. Aby precyzyjnie określić utratę wartości należy określić zużycie poszczególnych części, a także wpływ uszkodzeń na wartość pojazdu.
W praktyce niemożliwe jest, aby samodzielnie obliczyć we właściwy utratę wartości handlowej pojazdu. Do tego konieczne jest także ustalenie właściwej wartości pojazdu sprzed kolizji.
Dlatego obliczaniem utraty wartości handlowej zajmują się rzeczoznawcy pracujący dla zakładów ubezpieczeniowych lub niezależni rzeczoznawcy.
Wzór obliczania utraty wartości handlowej
Rzeczoznawcy obliczając utratę wartości handlowej bazują na danych rynkowych, ale przede wszystkim opierają się na wzorze matematycznym. Składa się on z kilku zmiennych.
Należą do nich:
- utrata wartości rynkowej pojazdu
- wartość rynkowa pojazdu przed kolizją
- liczba miesięcy użytkowania pojazdu
Wzór, a także warunki określania wartości handlowej określane są przez instrukcję ustalania utraty wartości handlowej. Jest to dokument wydany przez Stowarzyszenie Rzeczoznawców Samochodowych Ekspertmot. Ma również zastosowanie w programie Info-Ekspert, który jest jednym z popularniejszych programów do sporządzania kosztorysów, a także ustalania wartości rynkowej.
W skład wzoru wchodzą:
- utrata wartości
- wartość samochodu po wypadku
- wartość samochodu przed wypadkiem
- wartość samochodu
- ubytek wartości wynikający z użytkowania i zakresu uszkodzeń (w ciągu 2 tygodni użytkowania pojazdu)
- ilość miesięcy użytkowania pojazdu
Rzeczoznawcy posługują się także tabelą, dzięki której mogą dokładniej określić ubytek wartości pojazdu wynikający z jego eksploatacji. Zależy on bowiem od ilości i rozległości uszkodzeń powstałych podczas użytkowania.
Instrukcja nie ma mocy prawnej, jednakże jest to jedyny taki dokument, który szczegółowo określa sposób ustalania utraty wartości rynkowej. Dlatego jest tak powszechnie stosowana przez rzeczoznawców.
Warto zaznaczyć, że kosztorysanci obecnie nie obliczają samodzielnie utraty wartości handlowej samochodu. Dzieje się to przy pomocy programu Info-ekspert w sposób automatyczny. Wystarczy, że rzeczoznawca wpisze dokładnie stosowne dane, a program do obliczania rynkowego ubytku wartości wykaże właściwą utratę wartości handlowej.
Jak ustala się utratę wartości samochodu?
Ustalenie utraty wartości samochodu odbywa się na dwóch etapach. W pierwszej kolejności należy ustalić wartość samochodu przed wypadkiem. Rzeczoznawca robi to na podstawie średniej wartości podobnych pojazdów. Jest ona podana w publikacjach Ekspert-Motu, a także w programach kalkulujących kosztorysy. Rzeczoznawca przeprowadza także badania rynku, by mieć dokładne rozeznanie w sytuacji. Wówczas wartość samochodu sprzed wypadku będzie określona w dokładniejszy sposób.
Najważniejsza jest jednak wartość samochodu po wypadku. Określa się go głównie na podstawie zniszczeń w samochodzie spowodowanych wypadkiem. Im większe zniszczenia, tym, wartość samochodu jest mniejsza.
Czy gwarantuje to właściwą wypłatę odszkodowania?
Pojawia się pytanie, czy dzięki programom i wzorem matematycznym można mieć pewność, że odszkodowanie zostanie właściwie naliczone? Obecnie problem nie tkwi w narzędziach. Zarówno wzór, instrukcja, jak i programy do obliczania odszkodowania są obecnie skonstruowane w taki sposób, że są korzystniejsze dla poszkodowanych.
Konieczne jest jednak, aby przeprowadzić całą kalkulację we właściwy sposób, uwzględniając wszystkie czynniki mające wpływ na wartość samochodu zarówno przed kolizją, jak i po niej. Rzeczoznawca musi wziąć pod uwagę:
- dodatkowe wyposażenie
- przebieg samochodu
- drobne szkody, np.: rysy na karoserii
- typ i model samochodu, a także jego rocznik
- wszystkie szkody powstałe w wyniku wypadku
Dokładna identyfikacja samochodu, a także jego oględziny sprawią, że odszkodowanie zostanie naliczone dokładniej.
Poszkodowany, który nie jest zadowolony z otrzymanego odszkodowania, może się odwołać. Tutaj jednak konieczne jest dostarczenie wyceny wartości pojazdu sporządzonej przez niezależnego rzeczoznawcę. A to wiąże się z dodatkowymi kosztami. Prostszym rozwiązaniem w tym przypadku może być kontakt z kancelarią odszkodowawczą i staranie się o dopłatę.j
