Definicja wypadku przy pracy została określona w art. 57b ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i stanowi, że: „za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia, lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.
Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
Obowiązki pracownika i pracodawcy po wypadku
Pamiętać należy, że za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy, lub z pracy do domu również poniższe sytuacje:
- drogę do miejsca, lub z miejsca innego zatrudnienia, lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego
- drogę do miejsca, lub z miejsca zwykłego wykonywania funkcji, lub zadań zawodowych albo społecznych
- drogę do miejsca, lub z miejsca zwykłego spożywania posiłków
- drogę do miejsca, lub z miejsca odbywania nauki, lub studiów
Jeśli doszło do wypadku, pracownik jest zobowiązany niezwłocznie powiadomić o tym swojego pracodawcę. Należy sporządzić odpowiednie dokumenty, celem starania się o odpowiednie świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i od pracodawcy. Protokół powypadkowy sporządza i zatwierdza pracodawca, a kartę wypadku – podmiot podmiot, na którego rzecz poszkodowany świadczył pracę – na innej podstawie niż stosunek pracy (np. umowa o dzieło, umowa agencyjna, umowa zlecenie).
Istotny protokół i karta po wypadku
Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i współpracujących przy prowadzeniu tej działalności, dokument sporządza Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Protokół i karta wypadku sporządzane są na podstawie zebranych informacji (okoliczności wypadku na podstawie oświadczeń poszkodowanego i świadków wypadku, a także na podstawie dokumentów sporządzonych przez policję, straż pożarną czy pogotowie ratunkowe). Pracodawca jest zobowiązany sporządzić kartę wypadku nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o zdarzeniu.
Świadczenia z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy:
- wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy- za czas niezdolności do pracy powstałej wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy trwającej łącznie do 33 dni to pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia w wysokości 100%.
- zasiłek chorobowy- gdy niezdolność do pracy trwa dłużej niż 33 dni, pracownikowi począwszy od 34 dnia, przysługuje zasiłek chorobowy, który jest już wypłacany przez ZUS. Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi wówczas 100% podstawy wymiaru zasiłku, która stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres nie dłuższy niż 182 dni.
- świadczenie rehabilitacyjne- jeżeli po wyczerpaniu zasiłku chorobowego pracownik nadal będzie niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja będą rokowały odzyskanie zdolności do pracy, pracownikowi przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Świadczenie wypłacane jest przez ZUS, lecz nie dłużej niż przez 12 miesięcy. Wynosi ono 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy, 75% tej podstawy za pozostały okres. Świadczenie rehabilitacyjne przyznawane jest po dokonaniu oceny niezdolności do pracy w formie orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS.
- renta z tytułu niezdolności do pracy- w sytuacji, gdy pracownik spełni określone warunki, może otrzymać również z ZUS rentę z tytułu niezdolności do pracy. Przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy następuje po dokonaniu oceny niezdolności do pracy w formie orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS. Warto zwrócić uwagę na fakt, że po wypadku w drodze do pracy nie przysługuje jednorazowe odszkodowanie, ani z ZUS, ani od pracodawcy, chyba że zakład pracy ponosi bezpośrednią winę za wypadek.
Czego jeszcze może żądać poszkodowany?
Pracownik może również domagać się wypłaty świadczenia z własnej polisy NNW lub ubezpieczenia grupowego. Wówczas może starać się o odszkodowanie za trwały uszczerbek na zdrowiu lub odszkodowanie za pobyt w szpitalu.
Jeżeli wypadek powstał z winy innej osoby poszkodowany może, niezależnie od przysługujących świadczeń, wnieść o naprawienie szkody od tej osoby na podstawie art. 415 Kodeksu Cywilnego. Wówczas konieczne będzie wykazanie odpowiedzialności sprawcy wypadku.
Jeżeli wypadek był jednocześnie wypadkiem drogowym (wypadek samochodowy, potrącenie pieszego, potrącenie rowerzysty, wypadek na motorze, wypadek na rowerze), to odszkodowanie zostanie wypłacone z OC sprawcy, tj. polisy OC pojazdu. Jeżeli przyczyną wypadku był dziurawy lub nieodśnieżony chodnik, to odszkodowanie wypłaci zarządca drogi.
O odszkodowanie można się starać także w innych przypadkach, jeśli wykażemy winę innego podmiotu. Jeśli zostanie ustalony podmiot odpowiedzialny za wypadek, poszkodowany może domagać się następujących świadczeń:
- zadośćuczynienie za ból, cierpienie i rozstrój zdrowia,
- zwrot kosztów leczenia,
- zwrot utraconego dochodu w związku z niezdolnością do pracy,
- zwrot kosztów dojazdów do placówek medycznych,
- zwrot za zniszczone mienie,
- renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy,
- renta z tytułu zwiększonych potrzeb
Ubieganie się o należne świadczenia wymaga od osoby poszkodowanej wiele zaangażowania. Najlepiej wówczas skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, który pomoże nam w załatwieniu wszelkich formalności i uzyskania stosownych świadczeń od odpowiedniego podmiotu.
