Zadośćuczynienie a odszkodowanie z OC sprawcy – podobieństwa i różnice

Odszkodowanie a zadośćuczynienie – które z nich mi przysługuje? Takie pytanie często słyszymy od osób poszkodowanych. Ten artykuł powstał z myślą o każdym i każdej z Was w związku z doznanymi krzywdami i szkodami. Wskazujemy podobieństwa i różnice dotyczące tych dwóch świadczeń. 

Odszkodowanie a zadośćuczynienie – różnice i podobieństwa

Zastanawiasz się, jaką należność możesz uzyskać za doznaną szkodę? To zależy. Najprostsze rozróżnienie jest jednak takie, że w przypadku rozstroju zdrowia (psychicznego lub fizycznego) przysługuje Ci zadośćuczynienie, a w przypadku szkody majątkowej możesz dostać odszkodowanie. 

No dobrze, ale czy to wszystkie różnice? A może istnieją też jakieś podobieństwa? Oczywiście, że tak! Najlepiej będzie to przedstawić w formie tabeli – wtedy zrozumiesz różnice między tymi świadczeniami bez żadnych problemów. 

Różnice

Zadośćuczynienie	Odszkodowanie
Należy się za szkodę niematerialną.	Należy się za szkodę materialną.
Wysokość kwoty uzależniona od wielu czynników.	Wysokość kwoty uzależniona od poniesionych strat (kosztów).
Może dotyczyć również cudzego wypadku (śmierć bliskiej osoby).	Dotyczy tylko szkody w Twoim mieniu.
Może mieć jedynie formę pieniężną	Może być przyznane w formie przywrócenia stanu poprzedniego

Jeśli zaś chodzi o podobieństwa, to przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że świadczenia te dotyczą wypadków, czyli sytuacji, w których może dojść do powstania szkody. Oba mogą być wypłacone w formie pieniężnej, chociaż w przypadku odszkodowania nie jest to jedyna opcja. 

Odszkodowanie i zadośćuczynienie – czy mogą być wypłacane razem?

Tak, jak najbardziej. Przedstawimy to na przykładzie z orzecznictwa sądowego (imiona zostały zmienione na potrzeby artykułu).

Pani Marcelina była pasażerką Pana Adriana. Jechał on przepisowo, ale inny kierowca wjechał w jego samochód z dużą prędkością, w wyniku czego Pani Marcelina doznała urazu kręgosłupa. Leczenie i rehabilitacja wiązały się z ponad miesięczną nieobecnością w pracy. Od momentu zdarzenia do dnia wydania wyroku minęło 17 miesięcy, a poszkodowana nadal odczuwała ból związany z doznanym urazem kręgosłupa szyjnego. 

Na skutek wyroku sądu pani Marcelina otrzymała od pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego 8500,00 zł tytułem zadośćuczynienia i 5478,63 zł tytułem odszkodowania, na które składały się koszty leczenia i utracone dochody. (Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 3 grudnia 2015 r. I C 3111/14)

Możemy Ci pomóc uzyskać zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie! 

Co to jest zadośćuczynienie?

Zadośćuczynienie z OC sprawcy to rekompensata związana ze szkodą niematerialną. Zadaniem tej należności jest zadośćuczynić, czyli w pewien sposób wynagrodzić osobie poszkodowanej doznaną krzywdę. Taka krzywda może Cię dotyczyć w przypadku wyrządzenia szkody niemajątkowej, czyli szkody na osobie. Może to być krzywda fizyczna lub psychiczna.

Krzywda fizyczna to wszelkie urazy na ciele. Krzywda psychiczna może być związana z doznanym przez Ciebie wypadkiem – wówczas będzie to zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia psychicznego. Może też dotyczyć śmierci osoby najbliższej – wtedy będzie to zadośćuczynienie za śmierć.

Co to jest odszkodowanie?

Co to jest odszkodowanie? Odszkodowanie to naprawienie szkody materialnej. Może ono przybrać dwie formy, zgodnie z Twoim wyborem:

1. Naprawienie szkody poprzez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.
2. Przywrócenie stanu poprzedniego (sprzed powstania szkody).

W przypadku odszkodowania zdarzają się sytuacje, w których roszczenie poszkodowanego ogranicza się do wypłacenia rekompensaty pieniężnej. Może tak być np. wtedy, kiedy Twojego samochodu nie da się naprawić, a nie jest dostępny w sprzedaży lub kupienie go przekraczałoby wartość utraconego przez Ciebie egzemplarza.

Wyrównanie powstałej szkody może też dotyczyć np. utraconych zarobków. Załóżmy, że masz stałe zatrudnienie, nawet jeśli nie jest to zgodne z prawdą. Przez miesiąc nie możesz wykonywać swojej pracy, bo nie pozwala Ci na to stan zdrowia. Należy Ci się zatem wyrównanie za cały ten miesiąc. 

Indywidualna rekompensata – zadośćuczynienie za doznaną krzywdę

Zadośćuczynienie to rekompensata za krzywdę, która ma bardzo indywidualny charakter. Jest to związane z tym, że każdy uraz jest inny, a Twoja sytuacja życiowa nie musi być taka jak sytuacja Pani Agnieszki, która doznała podobnego urazu. Wysokość zadośćuczynienia zależy od wielu czynników. Twój wiek, prawo lub leworęczność w przypadku urazów ręki, wykonywany zawód – to wszystko może mieć znaczenie. 

Ostateczna kwota, jaką otrzymasz tytułem zadośćuczynienia pieniężnego może być znacznie wyższa, jeśli skorzystasz z profesjonalnej pomocy, jaką Ci oferujemy.

Odszkodowanie czy zadośćuczynienie w przypadku szkody w mieniu?

W przypadku szkody w mieniu możesz otrzymać tylko i wyłącznie odszkodowanie. Nawet jeżeli utrata samochodu czy domu kosztowała Cię sporo zdrowia psychicznego, to niestety nie należy Ci się z tego tytułu zadośćuczynienie za stres. 

Ma to związek z tym, że nie istnieje wtedy bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy. Jest on pośredni, bo szkoda nie dotknęła Ciebie, a jedynie Twojego mienia. 

Wyobraź sobie chociażby sytuację, w której jesteś świadkiem drastycznego wypadku. Mogłoby to być przyczyną wywołania u Ciebie urazu psychicznego, ale nie dostaniesz zadośćuczynienia, bo szkoda wcale Cię nie dotyczy.

Odszkodowanie a zadośćuczynienie w prawie cywilnym

Szkoda w prawie cywilnym jest uwarunkowana przez kilka artykułów z ustawy. Traktują one o tym, w jakich sytuacjach można się ubiegać o rekompensaty z nią związane. 

Co ciekawe, prawo precyzuje też, że jako osoba poszkodowana mogłaś lub mogłeś przyczynić się do zwiększenia szkody (tzw. przyczynienie). Wtedy sąd może zadecydować o zmniejszeniu kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania, w zależności od stopnia winy obu stron. 

Zadośćuczynienie w prawie

Zadośćuczynienie w Kodeksie cywilnym zostało opisane jako rekompensata za doznaną krzywdę, która powstała w związku ze szkodą na osobie. Artykuł traktujący o zadośćuczynieniu otwiera też przed Tobą możliwość uzyskania renty, jeśli rozmiaru doznanej przez Ciebie szkody nie można określić.

Odszkodowanie – kodeks cywilny

Odszkodowanie za szkodę materialną (szkodę majątkową) może nastąpić – zgodnie z kodeksem cywilnym i jak już wcześniej wspomnieliśmy – w dwojaki sposób. Poprzez przywrócenie uszkodzonego mienia do stanu sprzed szkody lub poprzez wypłacenie równowartości strat w formie pieniężnej. 

Co ważne, kwota odszkodowania nie może być wyższa niż wartość wyrządzonej szkody.

Podsumowanie

• Zadośćuczynienie pieniężne przysługuje za szkodę niemajątkową, a odszkodowanie za szkodę majątkową.
• Możesz uzyskać oba te świadczenia za jeden wypadek, jeśli powstała zarówno szkoda na osobie, jak i szkoda w mieniu.
• Samodzielne dochodzenie roszczeń odszkodowawczych rzadko przynosi oczekiwane rezultaty. Lepiej postawić na pomoc profesjonalistów.
• Odszkodowanie i zadośćuczynienie w prawie polskim są uwarunkowane w Kodeksie cywilnym.

FAQ

Kiedy odszkodowanie a kiedy zadośćuczynienie?

Odszkodowanie za szkody materialne, a zadośćuczynienie za krzywdę psychiczną lub fizyczną.

Źródła

Kodeks cywilny