Odszkodowanie a zadośćuczynienie – które z nich mi przysługuje? Takie pytanie często słyszymy od osób poszkodowanych. Ten artykuł powstał z myślą o każdym i każdej z Was w związku z doznanymi krzywdami i szkodami. Wskazujemy podobieństwa i różnice dotyczące tych dwóch świadczeń.
Z tego artykułu dowiesz się
Odszkodowanie a zadośćuczynienie – różnice i podobieństwa
Zastanawiasz się, jaką należność możesz uzyskać za doznaną szkodę? To zależy. Najprostsze rozróżnienie jest jednak takie, że w przypadku rozstroju zdrowia (psychicznego lub fizycznego) przysługuje Ci zadośćuczynienie, a w przypadku szkody majątkowej możesz dostać odszkodowanie.
No dobrze, ale czy to wszystkie różnice? A może istnieją też jakieś podobieństwa? Oczywiście, że tak! Najlepiej będzie to przedstawić w formie tabeli – wtedy zrozumiesz różnice między tymi świadczeniami bez żadnych problemów.
Różnice
| Zadośćuczynienie | Odszkodowanie |
| Należy się za szkodę niematerialną. | Należy się za szkodę materialną. |
| Wysokość kwoty uzależniona od wielu czynników. | Wysokość kwoty uzależniona od poniesionych strat (kosztów). |
| Może dotyczyć również cudzego wypadku (śmierć bliskiej osoby). | Dotyczy tylko szkody w Twoim mieniu. |
| Może mieć jedynie formę pieniężną | Może być przyznane w formie przywrócenia stanu poprzedniego |
Jeśli zaś chodzi o podobieństwa, to przede wszystkim należy zwrócić uwagę na to, że świadczenia te dotyczą wypadków, czyli sytuacji, w których może dojść do powstania szkody. Oba mogą być wypłacone w formie pieniężnej, chociaż w przypadku odszkodowania nie jest to jedyna opcja.
Odszkodowanie i zadośćuczynienie – czy mogą być wypłacane razem?
Tak, jak najbardziej. Przedstawimy to na przykładzie z orzecznictwa sądowego (imiona zostały zmienione na potrzeby artykułu).
Pani Marcelina była pasażerką Pana Adriana. Jechał on przepisowo, ale inny kierowca wjechał w jego samochód z dużą prędkością, w wyniku czego Pani Marcelina doznała urazu kręgosłupa. Leczenie i rehabilitacja wiązały się z ponad miesięczną nieobecnością w pracy. Od momentu zdarzenia do dnia wydania wyroku minęło 17 miesięcy, a poszkodowana nadal odczuwała ból związany z doznanym urazem kręgosłupa szyjnego.
Na skutek wyroku sądu pani Marcelina otrzymała od pozwanego towarzystwa ubezpieczeniowego 8500,00 zł tytułem zadośćuczynienia i 5478,63 zł tytułem odszkodowania, na które składały się koszty leczenia i utracone dochody. (Wyrok Sądu Rejonowego w Kłodzku z dnia 3 grudnia 2015 r. I C 3111/14)
Możemy Ci pomóc uzyskać zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie!
Jerzy Szymanik - Ekspert ds. kompleksowej pomocy powypadkowej i dochodzenia roszczeń
Co to jest zadośćuczynienie?
Zadośćuczynienie z OC sprawcy to rekompensata związana ze szkodą niematerialną. Zadaniem tej należności jest zadośćuczynić, czyli w pewien sposób wynagrodzić osobie poszkodowanej doznaną krzywdę. Taka krzywda może Cię dotyczyć w przypadku wyrządzenia szkody niemajątkowej, czyli szkody na osobie. Może to być krzywda fizyczna lub psychiczna.
Krzywda fizyczna to wszelkie urazy na ciele. Krzywda psychiczna może być związana z doznanym przez Ciebie wypadkiem – wówczas będzie to zadośćuczynienie za rozstrój zdrowia psychicznego. Może też dotyczyć śmierci osoby najbliższej – wtedy będzie to zadośćuczynienie za śmierć.
Co to jest odszkodowanie?
Odszkodowanie to naprawienie szkody materialnej. Może ono przybrać dwie formy, zgodnie z Twoim wyborem:
- Naprawienie szkody poprzez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej.
- Przywrócenie stanu poprzedniego (sprzed powstania szkody).
W przypadku odszkodowania zdarzają się sytuacje, w których roszczenie poszkodowanego ogranicza się do wypłacenia rekompensaty pieniężnej. Może tak być np. wtedy, kiedy Twojego samochodu nie da się naprawić, a nie jest dostępny w sprzedaży lub kupienie go przekraczałoby wartość utraconego przez Ciebie egzemplarza.
Wyrównanie powstałej szkody może też dotyczyć np. utraconych zarobków. Załóżmy, że masz stałe zatrudnienie, nawet jeśli nie jest to zgodne z prawdą. Przez miesiąc nie możesz wykonywać swojej pracy, bo nie pozwala Ci na to stan zdrowia. Należy Ci się zatem wyrównanie za cały ten miesiąc.
Indywidualna rekompensata – zadośćuczynienie za doznaną krzywdę
Zadośćuczynienie to rekompensata za krzywdę, która ma bardzo indywidualny charakter. Jest to związane z tym, że każdy uraz jest inny, a Twoja sytuacja życiowa nie musi być taka jak sytuacja Pani Agnieszki, która doznała podobnego urazu. Wysokość zadośćuczynienia zależy od wielu czynników. Twój wiek, prawo lub leworęczność w przypadku urazów ręki, wykonywany zawód – to wszystko może mieć znaczenie.
Ostateczna kwota, jaką otrzymasz tytułem zadośćuczynienia pieniężnego może być znacznie wyższa, jeśli skorzystasz z profesjonalnej pomocy, jaką Ci oferujemy.
Odszkodowanie czy zadośćuczynienie w przypadku szkody w mieniu?
W przypadku szkody w mieniu możesz otrzymać tylko i wyłącznie odszkodowanie. Nawet jeżeli utrata samochodu czy domu kosztowała Cię sporo zdrowia psychicznego, to niestety nie należy Ci się z tego tytułu zadośćuczynienie za stres.
Ma to związek z tym, że nie istnieje wtedy bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy. Jest on pośredni, bo szkoda nie dotknęła Ciebie, a jedynie Twojego mienia.
Wyobraź sobie chociażby sytuację, w której jesteś świadkiem drastycznego wypadku. Mogłoby to być przyczyną wywołania u Ciebie urazu psychicznego, ale nie dostaniesz zadośćuczynienia, bo szkoda wcale Cię nie dotyczy.
Odszkodowanie a zadośćuczynienie w prawie cywilnym
Szkoda w prawie cywilnym jest uwarunkowana przez kilka artykułów z ustawy. Traktują one o tym, w jakich sytuacjach można się ubiegać o rekompensaty z nią związane.
Co ciekawe, prawo precyzuje też, że jako osoba poszkodowana mogłaś lub mogłeś przyczynić się do zwiększenia szkody (tzw. przyczynienie). Wtedy sąd może zadecydować o zmniejszeniu kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania, w zależności od stopnia winy obu stron.
Zadośćuczynienie w prawie
Zadośćuczynienie w Kodeksie cywilnym zostało opisane jako rekompensata za doznaną krzywdę, która powstała w związku ze szkodą na osobie. Artykuł traktujący o zadośćuczynieniu otwiera też przed Tobą możliwość uzyskania renty, jeśli rozmiaru doznanej przez Ciebie szkody nie można określić.
Odszkodowanie – kodeks cywilny
Odszkodowanie za szkodę materialną (szkodę majątkową) może nastąpić – zgodnie z kodeksem cywilnym i jak już wcześniej wspomnieliśmy – w dwojaki sposób. Poprzez przywrócenie uszkodzonego mienia do stanu sprzed szkody lub poprzez wypłacenie równowartości strat w formie pieniężnej.
Co ważne, kwota odszkodowania nie może być wyższa niż wartość wyrządzonej szkody.
Podsumowanie
- Zadośćuczynienie pieniężne przysługuje za szkodę niemajątkową, a odszkodowanie za szkodę majątkową.
- Możesz uzyskać oba te świadczenia za jeden wypadek, jeśli powstała zarówno szkoda na osobie, jak i szkoda w mieniu.
- Samodzielne dochodzenie roszczeń odszkodowawczych rzadko przynosi oczekiwane rezultaty. Lepiej postawić na pomoc profesjonalistów.
- Odszkodowanie i zadośćuczynienie w prawie polskim są uwarunkowane w Kodeksie cywilnym.
FAQ
Kiedy odszkodowanie a kiedy zadośćuczynienie?
Odszkodowanie za szkody materialne, a zadośćuczynienie za krzywdę psychiczną lub fizyczną.
Źródła
