Coraz więcej osób stara się o zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej. Świadczenie to stanowi nie tylko zabezpieczenie na przyszłość. Jest także swego rodzaju dodatkową karę dla sprawcy wypadku. Warto zatem wiedzieć, kto dokładnie może starać się o tego typu zadośćuczynienie.
Na początku należy jednak zacząć od tego, czym jest zadośćuczynienie. Jest to świadczenie przysługujące za wszelkie szkody niematerialne. Zwykle przyznawane jest za doznane krzywdy i cierpienia. W przypadku śmierci bliskiego można niestety mówić o wielu nieodwracalnych stratach. Zostają także pogwałcone podstawowe prawa osobiste, np.: prawo do wychowania się w pełnej rodzinie.
Wszystko to sprawia, że bliscy mogą starać się o zadośćuczynienie. Kto dokładnie należy do kręgu bliskich i uprawnionych osób?
Rodzina — uprawniona w pierwszej kolejności
Osobami uprawnionymi zawsze jest najbliższa rodzina zmarłego. Zwykle zależy to od jego sytuacji życiowej. W przypadku osób, które jeszcze nie założyły własnych rodzin, są to rodzice i rodzeństwo. Jeżeli zmarły już miał własną rodzinę, o zadośćuczynienie starać może się jego małżonek i dzieci.
Jak można zauważyć, ważne są więzi rodzinne i zależności finansowe. Na tym jednak nie kończy się katalog osób, które mogą starać się o zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej. Istnieje jeszcze jedna, bardzo istotna przesłanka, na podstawie której ubezpieczyciel wypłaca pieniądze.
Należy pamiętać o więziach
Trzeba zwrócić uwagę, że prawo nie mówi o tym, iż odszkodowanie należy się członkom najbliższej rodziny. W rzeczywistości mowa jest o najbliższych członkach rodziny. Wydaje się to wręcz nieistotną różnicą. Tymczasem niesie za sobą doniosłe konsekwencje.
W ten sposób położony jest nacisk na osobiste więzi i bliskie relacje. I to one są w tej sytuacji najważniejsze. Dlatego może dojść do sytuacji, w której najbliższa rodzina nie będzie mogła otrzymać zadośćuczynienia. Należą do nich:
- przemoc w rodzinie i inne aspekty patologiczne
- relacje poważnie naruszające ład społeczny
- kłótnie i inne aspekty świadczące o negatywnych relacjach.
- brak stałego kontaktu
- brak zażyłych relacji
Jednocześnie bliskość relacji może sprawić, że inni członkowie rodziny mogą otrzymać zadośćuczynienie.
Dalsi członkowie rodziny
Członkowie dalszej rodziny również mogą starać się o zadośćuczynienie. Nie dzieje się tak jednak w każdym przypadku. Trzeba tu spełnić szczególne warunki. Jeżeli zmarły miał bliskie kontakty i przede wszystkim bardzo zażyłe więzi z innymi członkami rodziny. Mowa tu przede wszystkim o dziadkach, teściach, a nawet kuzynach i dalszej rodzinie.
Tutaj jednak główną rolę odgrywa udowodnienie szczególnych więzi ze zmarłym. Muszą one być znacznie bliższe niż zwykle w takich przypadkach. Jeżeli zatem o zadośćuczynienie stara się wnuczek, powinien on wskazać, że np.: mieszkał on z dziadkami, utrzymywał ich lub został przez nich wychowany.
W takich przypadkach zbierana jest dokumentacja potwierdzająca bliskie więzi. Należą do nich:
- relacje i oświadczenia członków rodziny
- zeznania i relacje innych osób
- wspólne zdjęcia, nagrania i inne dowody świadczące o wspólnych więziach
- dokumentacja medyczna osoby uprawnionej wskazująca na przeżywaną traumę lub ogólne pogorszenie zdrowia.
Jest to konieczne, aby wykazać rzeczywiste relacje. Im dokumentacja i informacje są bardziej szczegółowe, tym ubezpieczyciel ma szerszy ogląd sprawy. To sprawia nie tylko, że skłonny jest wydać pozytywną decyzję. Może to mieć także wpływ na wyższą kwotę zadośćuczynienia. Dokładna dokumentacja może być konieczna także w innym przypadku.
Nie tylko formalna rodzina
Warto zwrócić uwagę, że w prawie polskim nie istnieje ścisła definicja rodziny. Nie musi mieć więc ona czysto sformalizowanej formy. Tutaj również bardzo ważne są wzajemne więzi i zależności. Obecnie to zadaniem ubezpieczyciela bądź sądu jest ustalenie, czy w określonym przypadku można mówić o rodzinie. Dzięki temu każdy poszkodowany lub uprawniony ma zapewnienie indywidualne traktowanie, a to oznacza większe prawa do świadczenia.
Oznacza to zatem, że partner zmarłego również jest uznawany za jego rodzinę. W związku z tym również może starać się o zadośćuczynienie.
Podobnie jest w przypadku dzieci urodzonych w takim związku. Coraz częstsze są także sytuacje, w których zmarły wychowywał dzieci, których nie był biologicznym rodzicem. One również mogą mogą domagać się zadośćuczynienia. To jednocześnie oznacza, że o tego typu świadczenie mogą starać się dzieci:
- z poprzedniego związku partnera
- przysposobione
- przyjęte na wychowanie
- wychowywane w ramach rodziny zastępczej
O zadośćuczynienie może zatem ubiegać się spora grupa bliskich osób. Przy czym faktyczne więzi formalne, czy więzy krwi są tylko jednym z istotnych czynników. Najważniejsze zawsze są relacje pomiędzy zmarłym a osobą ubiegającą się.
Zadośćuczynienie za śmierć bliskiej osoby jest niezwykle ważną kwestią. Jest to jednak jedno z wielu świadczeń, jakie może uzyskać bliski zmarłego. Jest ono też całkowicie niezależne od odszkodowania i np.: renty. To sprawia, że ubezpieczyciel może wypłacić jednej osobie kilka świadczeń. Tak samo zadośćuczynienie, ale w różnej wysokości może być wypłacone różnym członkom rodziny. Jego wysokość — w głównej mierze — zależy od stopnia zażyłości. Warto zatem zorientować się, co dokładnie przysługuje i na jakich warunkach.
