Emerytura stażowa – kto może z niej skorzystać i jakie są zasady?

Emerytura stażowa to projekt, który od kilku lat powraca w debacie publicznej. Zakłada możliwość przejścia na świadczenie po przepracowaniu odpowiedniej liczby lat, niezależnie od wieku. Sprawdź, z czym wiąże się ten projekt i kto mógłby na niego skorzystać.

Co to jest emerytura stażowa?

Emerytura stażowa to specjalny rodzaj świadczenia emerytalnego, o którym coraz częściej mówi się w debacie publicznej. To rozwiązanie jest skierowane do osób z długim stażem pracy – kluczowe znaczenie ma tutaj liczba przepracowanych lat, a nie wiek emerytalny.

Postulat wprowadzenia emerytury stażowej pojawił się już w 1980 roku jako część 14. Postulatu sierpniowego zgłaszanego przez NSZZ "Solidarność". Związek konsekwentnie powracał do tej idei (m.in. w 2021 roku stworzył obywatelską inicjatywę ustawodawczą, a we wrześniu tego samego roku złożył w Sejmie projekt, który został poparty 230 tys. podpisów).

Kolejny projekt trafił do Sejmu w 2024 roku. Oba dokumenty (zarówno związkowy, jak i poselski) zostały skierowane do pierwszego czytania 8 lutego 2024 roku i przekazane Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.

Jakie są warunki skorzystania z emerytury stażowej w Polsce?

Aby skorzystać z emerytury stażowej, przede wszystkim należy udowodnić osiągnięcie odpowiedniego stażu pracy.

Warunki skorzystania z emerytury stażowej w Polsce:

• około 38-39 lat udokumentowanego stażu pracy dla kobiet – wymagane jest przepracowanie określonej liczby lat, obejmujących głównie okresy składkowe, ale również wybrane nieskładkowe.
• około 43-44 lata udokumentowanego stażu pracy dla mężczyzn – podobnie jak w przypadku kobiet, liczy się całość przebiegu ubezpieczenia, w tym np. urlopy macierzyńskie czy inne przerwy w zatrudnieniu.
• Zaliczane są zarówno okresy składkowe, jak i nieskładkowe – system premiuje osoby, które regularnie odprowadzały składki przez długi czas pracy zawodowej.
• Uprawnienie dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku – to kryterium ma na celu objęcie świadczeniem pokolenia, które rozpoczęło karierę w młodym wieku i ma za sobą wieloletnią aktywność zawodową.

Czym projekt emerytur stażowych różni się od emerytur pomostowych?

Emerytura stażowa to rozwiązanie oparte na jednym, prostym kryterium – długości stażu pracy. Świadczenie miałoby być dostępne dla osób, które przepracowały odpowiednią liczbę lat i regularnie odprowadzały składki, niezależnie od osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego. Minimalna wysokość świadczenia to 100% emerytury, co stanowiłoby zabezpieczenie finansowe dla osób kończących aktywność zawodową.

Emerytura pomostowa działa na zupełnie innych zasadach. Jest przeznaczona dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub przy pracach o wyjątkowo dużym obciążeniu zdrowotnym. Jej celem jest umożliwienie wcześniejszego przejścia tym, którzy nie są w stanie kontynuować pracy z powodu trudnych warunków zatrudnienia. W odróżnieniu od emerytury stażowej, decyduje tu nie długość stażu, ale charakter wykonywanej pracy.

Jakie korzyści wynikają z wprowadzenia emerytur stażowych?

Wprowadzenie emerytur stażowych to szansa na większą elastyczność w zakończeniu aktywności zawodowej. Rozwiązanie to jest szczególnie korzystne dla osób, które rozpoczęły pracę zawodową w młodym wieku i przez wiele lat regularnie odprowadzały składki.

Korzyści wynikające z wprowadzenia emerytur stażowych:

• możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę – dzięki nowemu rozwiązaniu osoby z długim stażem pracy nie muszą czekać na osiągnięcie ustawowego wieku emerytalnego. To praktyczne wsparcie dla tych, których zdrowie lub sytuacja życiowa utrudnia dalszą karierę zawodową.
• Bezpieczeństwo finansowe – zgodnie z założeniami, emeryturę osobom spełniającym kryteria przyznaje się w wysokości nie mniejszej niż 120% minimalnej wartości świadczenia. To gwarancja stabilności finansowej i lepszego zabezpieczenia na starość.
• Uznanie dla wieloletniej pracy – to także forma docenienia osób, które przez dziesiątki lat uczestniczyły w systemie ubezpieczeń społecznych. Daje im realne możliwości przejścia na świadczenie w momencie, kiedy dalsza praca zawodowa staje się zbyt obciążająca.

Jakie wyzwania wiążą się z wprowadzeniem emerytur stażowych?

Największym problemem w tym zakresie pozostają finanse. Wprowadzenie emerytur stażowych oznaczałoby dla budżetu państwa dodatkowe koszty liczone w miliardach złotych rocznie. Świadczenia wypłacane osobom z długim stażem pracy musiałyby być finansowane ze środków gromadzonych w systemie ubezpieczeń społecznych, który już dziś zmaga się z rosnącym obciążeniem.

Drugim wyzwaniem są kwestie organizacyjne. ZUS musiałby przygotować się do obsługi nowego rodzaju świadczeń, co wymaga stworzenia i wdrożenia nowego systemu emerytalnego. To nie tylko zmiany w dokumentacji i systemach informatycznych, ale także konieczność dostosowania procedur i wyszkolenia pracowników. Według szacunków, takie przygotowania mogłyby potrwać nawet około roku.

Istotny jest również brak pełnego konsensusu politycznego i społecznego. Zwolennicy emerytur stażowych podkreślają sprawiedliwość rozwiązania wobec osób, które wcześnie rozpoczęły pracę zawodową, natomiast krytycy wskazują na ryzyko destabilizacji całego systemu emerytalnego. Balans między oczekiwaniami społecznymi a możliwościami finansowymi państwa to jedno z najtrudniejszych wyzwań przy tej reformie.

Kiedy będzie można przejść na emeryturę stażową w Polsce?

Na razie nie mamy konkretnej daty wejścia w życie nowych przepisów. W Sejmie trwają prace nad projektami dotyczącymi emerytur stażowych, a sprawa wielokrotnie trafiała pod obrady komisji i była przedmiotem konsultacji związków zawodowych oraz rządu.

Wstępne założenia mówiły o tym, że emerytury stażowe zostaną wprowadzone najwcześniej w 2026 roku, a pierwsze świadczenia mogłyby być wypłacane od stycznia 2027 roku. Wynika to z faktu, że ZUS potrzebuje czasu na przygotowanie nowych procedur oraz dostosowanie systemów informatycznych.

Masz wcześniejszą emeryturę? Sprawdź, czy przysługuje Ci ponowne przeliczenie świadczenia

Jeśli pobierasz wcześniejszą emeryturę, a świadczenie zostało ustalone według przepisów obowiązujących przed 2012 rokiem, warto sprawdzić, czy zostało wyliczone zgodnie z aktualnymi zasadami. W wielu przypadkach górnicy mogą ubiegać się o ponowne przeliczenie świadczenia i odzyskać należne im środki – także z wyrównaniem za poprzednie lata.

Wiele osób uprawnionych – zwłaszcza ci, którym przysługuje emerytura górnicza albo wcześniejsza emerytura dla nauczycieli – może złożyć wniosek o ponowne przeliczenie świadczenia. W praktyce często oznacza to nie tylko wyższe miesięczne wypłaty, ale również wyrównanie za kilka lat wstecz.

Trzeba jednak pamiętać, że emerytura strażaka czy świadczenia takie jak emerytura sędziego lub prokuratora w stanie spoczynku funkcjonują na podstawie odrębnych regulacji. Nie obejmuje ich mechanizm ponownego przeliczania stosowany w ZUS, a ich wysokość ustalana jest według indywidualnych zasad wynikających z ustaw branżowych.

Z takiej możliwości mogą skorzystać osoby, które:

• złożyły wniosek o wcześniejszą emeryturę przed 6 czerwca 2012 roku,
• otrzymały decyzję o przyznaniu emerytury powszechnej po 1 stycznia 2013 roku,
• należą do grup z wcześniejszymi uprawnieniami (np. górnicy, nauczyciele, kolejarze, osoby pracujące w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze).

Jeśli spełniasz wskazane warunki, nie musisz martwić się o procedury – zajmiemy się wszystkim kompleksowo. Na podstawie Twojej dokumentacji przygotujemy odpowiednie wnioski, a jeżeli będzie taka potrzeba – wystąpimy także w Twoim imieniu przed sądem. Wszystko odbywa się zdalnie, bez konieczności wizyt w urzędach czy samodzielnego kontaktu z ZUS.

Jeżeli nie masz kompletu dokumentów, ustalimy, czego brakuje, i pomożemy Ci je zdobyć. Możesz liczyć na nasze wsparcie na każdym etapie – od pierwszej analizy po zakończenie sprawy.

Co zyskujesz, powierzając sprawę Helpfind?

• Wygodę i bezpieczeństwo – reprezentujemy Cię w kontakcie z ZUS, a także z sądem,
• Rzetelną weryfikację – sprawdzimy, czy Twoje świadczenie powinno zostać ponownie przeliczone,
• Pomoc w uzyskaniu brakujących dokumentów – nawet jeśli nie masz decyzji emerytalnej, pomożemy Ci ją uzyskać,
• Przejrzystą formę współpracy – cały proces jest realizowany online, bez zbędnych formalności,
• Jasne warunki finansowe – wynagrodzenie podzielone na trzy raty,
• Realną szansę na wyższe świadczenie – średni wzrost emerytury to nawet 1200 zł miesięcznie, z wyrównaniem do 3 lat wstecz.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)