POLSTR jako nowy wskaźnik
Zbliża się moment, w którym WIBOR, dotychczasowy wskaźnik określający oprocentowanie około 1,7 miliona kredytów mieszkaniowych w Polsce, przestanie obowiązywać. Jego miejsce zajmie POLSTR (Polish Short Term Rate), który już teraz można obserwować w pierwszych notowaniach. Choć nowy wskaźnik jest zazwyczaj niższy od WIBOR-u, nie oznacza to automatycznego obniżenia rat kredytowych. Wyjaśniamy, z czego to wynika i jakie konsekwencje wiążą się z tą zmianą dla polskich finansów.
GPW Benchmark rozpoczęło publikację POLSTR i powiązanych z nim wskaźników, realizując kluczowy etap reformy wskaźników referencyjnych zgodnie z harmonogramem Narodowej Grupy Roboczej (NGR).
Dane na temat POLSTR
Od 2 czerwca 2025 r. notowania POLSTR można śledzić na stronie GPW Benchmark. Aktualne wartości wskaźników przedstawiają się następująco:
| Wskaźnik | POLSTR | WIBOR |
|---|---|---|
| O/N | 5,08% | 5,28% |
| 1M | 5,08% | 5,31% |
| 3M | 5,44% | 5,21% |
| 6M | 5,49% | 5,01% |
Różnice te wynikają z odmiennych metod obliczania wskaźników.
Dlaczego WIBOR ustępuje miejsca POLSTR?
POLSTR został zatwierdzony w grudniu 2024 r. i należy do wskaźników typu Risk Free Rate (RFR). Oznacza to, że opiera się na stopie procentowej bliskiej tej pozbawionej ryzyka, lepiej odzwierciedlając rzeczywiste koszty finansowania. Reforma ta wpisuje się w globalny trend, podobnie jak wcześniejsze zmiany wprowadzone w Szwajcarii czy innych krajach, i spełnia wymogi unijnego rozporządzenia BMR regulującego rynek wskaźników referencyjnych.
Różnice między POLSTR, WIBOR a WIRON
Najważniejsza różnica wynika z metody obliczania – WIBOR bazuje na prognozach dotyczących przyszłych kosztów pieniądza, podczas gdy POLSTR opiera się na danych historycznych. Na przykład WIBOR 3M pokazuje przewidywania na trzy miesiące do przodu, a POLSTR 1M, 3M czy 6M to średnie z transakcji z przeszłości – odpowiednio z jednego, dwóch i trzech miesięcy.
Jakie są różnice w wartościach?
- POLSTR reaguje wolniej na zmiany stóp procentowych,
- w maju, gdy Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy o 0,50 pkt proc., POLSTR 3M spadł o 0,1 pkt proc.,
- POLSTR 6M spadł o niespełna 0,2 pkt proc.,
- POLSTR 1M zmniejszył się bardziej znacząco – o 0,45 pkt proc.,
- POLSTR opiera się wyłącznie na rynku hurtowym, pomijając depozyty firm.
Wpływ na kredytobiorców
Dla osób, które mają kredyty oparte na WIBOR, zmiana na POLSTR nie powinna oznaczać niższych rat. Wynika to z tzw. spreadu korygującego, wymaganego przez unijne regulacje, który kompensuje różnice między starym a nowym wskaźnikiem. Spread ten będzie obliczany na podstawie pięcioletniej mediany różnic między POLSTR a WIBOR dla danego terminu. W praktyce oznacza to, że wysokość rat pozostanie zbliżona do obecnej, a ewentualne zmiany będą niewielkie.
Wpływ na nowe umowy kredytowe
Nowe umowy kredytowe, od razu oparte na POLSTR, będą funkcjonować na innych zasadach.
Brak spreadu korygującego
W przypadku nowych kredytów spread korygujący nie będzie stosowany, co może prowadzić do niższego oprocentowania w porównaniu z kredytami opartymi na WIBOR.
Oprocentowanie zależne od marży banku
Jak dotychczas, banki będą ustalać oprocentowanie na podstawie marży, uzależnionej od:
- oceny ryzyka kredytowego,
- sytuacji finansowej klienta,
- dodatkowych produktów.
Pytanie, czy banki obniżą całkowite oprocentowanie nowych kredytów, czy zdecydują się na korektę marż, pozostaje otwarte.
Harmonogram wdrożenia POLSTR
Proces wdrażania POLSTR obejmuje kilka kluczowych kroków:
- do końca 2025 r. POLSTR zacznie być używany w instrumentach finansowych i obligacjach skarbowych,
- w pierwszym kwartale 2026 r. banki zaoferują produkty cash management oparte na POLSTR,
- w drugim kwartale 2026 r. wprowadzone zostaną kredyty hipoteczne korzystające z nowego wskaźnika,
- wymogiem unijnym jest publikacja benchmark statement, dokumentu opisującego zasady funkcjonowania i cechy POLSTR.
Kontekst globalny i regulacyjny
Zgodność z unijnym rozporządzeniem BMR
Przejście z WIBOR na POLSTR to element międzynarodowego trendu zmiany wskaźników IBOR na RFR. Celem tych działań jest zwiększenie wiarygodności wskaźników poprzez bazowanie na rzeczywistych transakcjach, a nie na prognozach czy deklaracjach.
Globalna reforma wskaźników referencyjnych
POLSTR, jako wskaźnik RFR, odzwierciedla średnią stopę procentową z transakcji depozytowych na rynku hurtowym. Dzięki temu jest mniej podatny na manipulacje i dokładniej oddaje realne koszty finansowania.
