Dlaczego Polska zwiększa budżet na cyberbezpieczeństwo?
Polska zdecydowała się zwiększyć nakłady na cyberbezpieczeństwo w odpowiedzi na rosnące wyzwania wynikające z obecnej sytuacji geopolitycznej i szybkiego rozwoju technologii. Coraz częstsze ataki na kluczową infrastrukturę naszego kraju wymagają natychmiastowych i skutecznych działań ochronnych. W ubiegłym roku instytucje państwowe zarejestrowały aż o 37% więcej incydentów cybernetycznych niż rok wcześniej, co istotnie wpłynęło na podejmowane decyzje finansowe.
Nasilający się konflikt w Ukrainie oraz agresywne działania Rosji sprawiają, że Polska musi przeznaczać większe środki na zabezpieczenia. Rosyjscy hakerzy regularnie obierają za cel państwa NATO, w tym także Polskę, co wymaga szybkich reakcji i stałego wzmacniania cyberobrony. Cyberataki stały się codziennym narzędziem wojny hybrydowej, znacząco podnosząc poziom zagrożenia dla bezpieczeństwa kraju.
Kluczowe sektory – takie jak energetyka, transport czy komunikacja – potrzebują zaawansowanych rozwiązań chroniących przed cyberzagrożeniami. Z większym budżetem możliwe jest wdrażanie nowoczesnych systemów monitoringu i reagowania, takich jak:
- platformy SIEM,
- systemy EDR,
- zaawansowane narzędzia do wykrywania i neutralizowania incydentów.
Członkostwo Polski w NATO i Unii Europejskiej wiąże się z koniecznością realizowania zobowiązań w zakresie cyberbezpieczeństwa. Dostosowanie się do unijnych dyrektyw, takich jak NIS2, wymaga inwestycji nie tylko w technologie, ale także w budowę efektywnych procedur reagowania na zagrożenia.
Braki kadrowe w sektorze cyberbezpieczeństwa stanowią duże wyzwanie. Dlatego dodatkowe środki przeznaczane są na:
- edukację,
- specjalistyczne szkolenia,
- inicjatywy zachęcające ekspertów do pracy w administracji publicznej.
Powstanie Akademii Cyberbezpieczeństwa i nowych ścieżek kariery ma na celu zmniejszenie braków kompetencyjnych.
Postępująca cyfryzacja usług publicznych i rozwój e-administracji wymagają proporcjonalnego zwiększania wydatków na ochronę państwowych systemów i danych obywateli. Aby zapewnić ciągłość działania oraz bezpieczeństwo informacji, Polska inwestuje w:
- nowoczesną infrastrukturę,
- rozwiązania oparte na chmurze,
- niezbędne zabezpieczenia.
Bardzo istotna jest także współpraca międzynarodowa. Polska przeznacza część budżetu na:
- udział w zagranicznych ćwiczeniach,
- wymianę doświadczeń z partnerami,
- realizację wspólnych projektów badawczo-rozwojowych w ramach NATO i Unii Europejskiej.
Główne cele zwiększonego budżetu na cyberbezpieczeństwo
dodatkowe środki mają na celu zwiększenie odporności Polski na zagrożenia cyfrowe, ze szczególnym naciskiem na ochronę infrastruktury o kluczowym znaczeniu – od sieci energetycznych, przez systemy wodociągowe, aż po transport, telekomunikację i placówki medyczne. na zabezpieczenie tych obszarów przeznaczono aż 42% nowego budżetu.
rozbudowa krajowego systemu wykrywania zagrożeń w cyberprzestrzeni obejmie uruchomienie centralnego ośrodka analizującego dane w czasie rzeczywistym, co umożliwi natychmiastowe reagowanie na ataki wymierzone w polskie instytucje. Równocześnie przewidziano zakup narzędzi wykorzystujących sztuczną inteligencję do usprawnienia identyfikacji i oceny potencjalnych ryzyk.
nowy budżet wesprze innowacyjne projekty badawczo-rozwojowe, w tym powstanie trzech nowoczesnych laboratoriów skoncentrowanych na:
- analizie złośliwego oprogramowania,
- kryptografii,
- zabezpieczaniu urządzeń internetu rzeczy.
Efektem ich pracy będą autorskie polskie rozwiązania chroniące przed nowymi typami ataków cybernetycznych.
modernizacja systemów ochrony w administracji publicznej, szczególnie tam, gdzie przechowywane są poufne dane obywateli, oraz dodatkowe zabezpieczenia infrastruktury IT służb mundurowych.
wdrożenie systemu certyfikacyjnego, który pozwoli oceniać odporność produktów i usług cyfrowych wykorzystywanych w kluczowych sektorach gospodarki.
rozwój kompetencji w obszarze cyberbezpieczeństwa poprzez:
- przeszkolenie pięciu tysięcy pracowników sektora publicznego,
- uruchomienie programów stażowych dla studentów informatyki,
- wprowadzenie studiów podyplomowych na siedmiu uczelniach, koncentrujących się na ochronie w sieci.
współpraca z przedsiębiorstwami prywatnymi zostanie wzmocniona dzięki specjalnemu funduszowi, który zasili piętnaście najbardziej innowacyjnych polskich firm opracowujących technologie chroniące krajową infrastrukturę.
seria ogólnopolskich kampanii edukacyjnych skierowanych do firm i obywateli ma na celu podniesienie świadomości na temat zagrożeń w cyberprzestrzeni oraz promowanie odpowiedzialnego korzystania z internetu.
Sektory korzystające ze zwiększenia budżetu na cyberbezpieczeństwo
Większa część podniesionego budżetu na cyberbezpieczeństwo w Polsce trafi do administracji publicznej. Urzędy państwowe oraz samorządowe pozostają głównym celem hakerów ze względu na przetwarzanie danych milionów Polaków. W minionym roku w systemach administracji odnotowano 1834 incydenty, czyli o 28% więcej niż w 2022. Nowe środki pozwolą zbudować centralne systemy ochrony urzędów oraz wdrożyć nowoczesne zabezpieczenia baz danych.
Znacząca część budżetu, bo aż 23%, zostanie przeznaczona na ochronę sektora energetycznego, kluczowego dla infrastruktury krytycznej kraju. Fundusze umożliwią unowocześnienie systemów sterujących elektrowniami, zabezpieczenie infrastruktury przesyłowej i smart gridów. Zagrożenia dla tego sektora, takie jak DDoS czy ransomware, mogą poważnie zakłócić funkcjonowanie państwa, dlatego nacisk położono na kompleksowe rozwiązania obronne.
Instytucje finansowe otrzymają wsparcie, szczególnie w zakresie ochrony transakcji online i systemów bankowych. Planowane inwestycje obejmą:
- wdrożenie systemów wykrywania nadużyć w czasie rzeczywistym,
- silne zabezpieczenia płatności mobilnych,
- wieloskładnikowe mechanizmy uwierzytelniania.
Finansowanie obejmie również sektor ochrony zdrowia, gdzie ataki cybernetyczne mogą mieć dramatyczne skutki. Szpitale i placówki medyczne zarządzają poufnymi informacjami o pacjentach. Nowe środki pozwolą lepiej chronić elektroniczną dokumentację medyczną, systemy szpitalne oraz sieciowo podłączone urządzenia diagnostyczne. W 2022 roku 17 polskich szpitali zmagało się z poważnymi cyberincydentami, co podkreśla palącą potrzebę inwestycji w tym obszarze.
Sektor telekomunikacji i medialny będzie wspierany w zabezpieczeniu krytycznej infrastruktury komunikacyjnej, w tym sieci 5G i systemów wykorzystywanych w sytuacjach kryzysowych. Operatorzy wdrożą nowoczesne narzędzia do monitorowania ruchu sieciowego oraz detekcji nieprawidłowości, co jest kluczowe dla zapewnienia ciągłości łączności w czasie zagrożenia.
Transport i logistyka otrzymają wsparcie na systemy zarządzania ruchem kolejowym, lotniczym oraz drogowym. Chronione będą inteligentne rozwiązania poprawiające bezpieczeństwo podróżnych i przewożonych ładunków. Na ten cel przeznaczono 8% całego budżetu na cyberbezpieczeństwo.
Dodatkowo przewidziano wzmocnienia dla sektora obronnego i kluczowych spółek strategicznych. Polski przemysł zbrojeniowy, realizujący kontrakty o wartości przekraczającej 120 miliardów złotych, będzie korzystać ze specjalistycznej ochrony projektów, danych technicznych oraz łańcuchów dostaw.
Uniwersytety i instytuty badawcze również otrzymają środki na ochronę infrastruktury akademickiej oraz wyników badań. Ochrona systemów uczelnianych i przeciwdziałanie cyberszpiegostwu mają tu priorytetowe znaczenie ze względu na rolę tych instytucji w tworzeniu innowacyjnych technologii.
Małe i średnie firmy zyskają możliwość dofinansowania na audyty bezpieczeństwa i podstawowe zabezpieczenia. Program o wartości 85 mln zł umożliwi MŚP dostęp do usług ekspertów ds. cyberbezpieczeństwa, które wcześniej były poza ich zasięgiem.
Ostatnią istotną kwestią jest koordynacja na poziomie krajowym – 7% budżetu wesprze budowę systemu wymiany informacji o zagrożeniach między najważniejszymi sektorami. Nowo powstałe Centrum Koordynacji Cyberbezpieczeństwa zacieśni współpracę między branżami i zapewni skoordynowane reakcje w przypadku szeroko zakrojonych incydentów.
Wpływ zwiększonego budżetu na infrastrukturę cyberbezpieczeństwa
dodatkowe środki przeznaczone na cyberbezpieczeństwo przynoszą realne zmiany w ochronie kluczowych zasobów państwa. Dzięki zwiększonym inwestycjom możliwe stało się wprowadzenie nowoczesnych zabezpieczeń cyfrowych na szeroką skalę, co znacznie podnosi poziom ochrony zarówno sieci, jak i przechowywanych danych.
W ramach programu powstała ogólnopolska sieć 12 całodobowych regionalnych centrów monitorujących zjawiska cybernetyczne. Wyposażono je w nowoczesne narzędzia pozwalające na wczesne wykrywanie nietypowych działań w sieci. Reakcja na cyberincydenty skróciła się niemal trzykrotnie i obecnie trwa poniżej dwóch godzin, co umożliwia natychmiastową obronę przed zagrożeniami.
Modernizacje objęły również polską infrastrukturę chmurową. Rządowa chmura to teraz bezpieczna przestrzeń do przechowywania kluczowych danych administracji, dzięki budżetowi 203 milionów złotych. Umożliwiło to uruchomienie trzech wyspecjalizowanych centrów z zaawansowanymi zabezpieczeniami fizycznymi i logicznymi, co gwarantuje ciągłość działania nawet przy poważniejszych próbach włamania.
Nowością jest także system wczesnego wykrywania zagrożeń wykorzystujący uczenie maszynowe, który każdego dnia analizuje ponad 13 milionów zdarzeń, wykrywając zagrożenia z ponad 90-procentową skutecznością. To ponad 30-procentowy wzrost skuteczności w porównaniu do wcześniejszych systemów. Sztuczna inteligencja adaptuje się do nowych metod ataków, utrzymując wysoki poziom ochrony wobec zmieniających się zagrożeń.
Środki pozwoliły na utworzenie specjalistycznego Centrum Analiz Zaawansowanych Zagrożeń, które bada szkodliwe oprogramowanie i techniki grup APT. Eksperci pracują w bezpiecznym środowisku testowym, gromadząc informacje o działaniach hakerów, co przekłada się na skuteczniejszą ochronę najważniejszych elementów infrastruktury.
Znacząco rozbudowano też system kopii zapasowych danych administracji publicznej. Rozproszone geograficznie kopie aktualizowane są w czasie rzeczywistym, a odzyskiwanie pełnej sprawności po ataku skrócono do maksymalnie czterech godzin – to o ponad 80% szybciej niż wcześniej.
Infrastruktura brzegowa została wzmocniona poprzez instalację 128 nowoczesnych zapór sieciowych (NGFW), które zastąpiły mniej skuteczne urządzenia. Nowe zapory nie tylko dokładnie analizują ruch sieciowy, ale także skutecznie blokują specjalistyczne ataki oraz najczęstsze próby zakłócania usług, takie jak ataki DDoS.
Zwiększone nakłady pozwoliły na powołanie Narodowego Laboratorium Cyberbezpieczeństwa, wyposażonego w nowoczesny sprzęt do testów i audytów. W laboratorium pracuje 42 ekspertów odpowiedzialnych za stałą ocenę odporności polskich systemów, co umożliwia wykrywanie i eliminowanie luk jeszcze przed ich wykorzystaniem przez cyberprzestępców.
Z perspektywy codziennej pracy urzędników kluczowe znaczenie ma wprowadzenie wieloskładnikowego uwierzytelniania oraz dystrybucja blisko 1600 kluczy sprzętowych do systemów o najwyższym stopniu wrażliwości. Dzięki temu zminimalizowano ryzyko nieuprawnionego dostępu do newralgicznych zasobów państwa.
W odpowiedzi na rosnącą liczbę cyberzagrożeń rozwijane są struktury reagowania na incydenty. Powstały mobilne zespoły CERT, które szybko docierają do miejsc ataków, przeprowadzają profesjonalną analizę i wdrażają niezbędne środki zaradcze. Dysponują wyspecjalizowanym wyposażeniem, pozwalającym na efektywną identyfikację metod atakujących i zabezpieczanie cyfrowych śladów do dalszego postępowania.
Bezpieczeństwo obywateli a zwiększony budżet na cyberbezpieczeństwo
Większy budżet na cyberbezpieczeństwo w Polsce przekłada się na skuteczniejszą ochronę każdego mieszkańca kraju. Dodatkowe środki pozwoliły uruchomić szeroko zakrojony program zabezpieczania danych osobowych, w ramach którego monitorowane są 37 kluczowych państwowych baz zawierających wrażliwe informacje. Ryzyko wycieku danych zmniejszyło się aż o 42% względem poprzedniego roku.
Powstał wyspecjalizowany zespół zwalczający oszustwa internetowe, który w ciągu pierwszych trzech miesięcy zablokował 1430 fałszywych stron wyłudzających dane użytkowników. Dzięki systemowi chroniącemu tożsamość w sieci, Polacy otrzymują automatyczne powiadomienia o niepokojących transakcjach, co pozwoliło uchronić ich przed stratami na łączną kwotę 76 milionów złotych.
Inwestycje objęły także systemy e-administracji, z których korzysta ponad 28 milionów obywateli. Do najważniejszych usług, takich jak mObywatel, Internetowe Konto Pacjenta czy platforma ZUS, wprowadzono dwustopniową weryfikację i nowe zabezpieczenia chroniące przed atakami phishingowymi — jednym z najpoważniejszych zagrożeń online.
Mieszkańcy mogą korzystać z bezpłatnych narzędzi chroniących ich urządzenia. Portal “Bezpieczny Cyfrowy Obywatel” udostępnia certyfikowane przez państwo oprogramowanie antywirusowe dla ponad 300 tysięcy domów. Dodatkowo działa infolinia cyberbezpieczeństwa, która codziennie przyjmuje około 580 zgłoszeń i świadczy pomoc poszkodowanym.
Dodatkowe fundusze umożliwiły zabezpieczenie najważniejszych obszarów infrastruktury kraju — bankowości, energetyki i telekomunikacji. Dzięki temu kluczowe usługi nie są już tak narażone na przerwy spowodowane atakami hakerskimi. W 2023 roku liczba zakłóceń w dostępie do usług publicznych zmniejszyła się o 63% względem roku poprzedniego.
W celu szybkiej reakcji na zagrożenia uruchomiono specjalną platformę do zgłaszania incydentów cybernetycznych, która usprawnia proces i pozwala natychmiastowo reagować. W ciągu pół roku użytkownicy zgłosili ponad 18 tysięcy podejrzanych wiadomości i stron internetowych, z czego 72% stanowiły realne próby oszustw.
Program edukacyjny “Cyberbezpieczna Polska” objął już 1,2 miliona osób i przeprowadził warsztaty w 570 miejscowościach. Szczególne działania skierowano do seniorów i dzieci, najbardziej podatnych grup społecznych. Starsze osoby uczestniczyły w warsztatach organizowanych w 315 klubach, a uczniowie poznali zasady cyberhigieny podczas zajęć szkolnych.
Nowym rozwiązaniem jest System Wczesnego Ostrzegania Obywateli, który za pomocą aplikacji mobilnych i alertów RCB informuje o masowych atakach oraz złośliwym oprogramowaniu. W ubiegłym roku przesłano 23 ostrzeżenia, co zmniejszyło liczbę poszkodowanych o 27%.
Ważną rolę pełni Biuro Rzecznika ds. Cyberbezpieczeństwa, które jako niezależny organ pomaga osobom dotkniętym naruszeniami prywatności i bezpieczeństwa danych. W pierwszym roku działalności pomogło odzyskać utracone informacje lub środki finansowe 1870 osobom oraz wyegzekwowało kary na kwotę 18,5 miliona złotych od podmiotów łamiących przepisy.
Finansowanie innowacyjnych rozwiązań doprowadziło do stworzenia nowoczesnego systemu weryfikacji tożsamości, który skutecznie utrudnia kradzież danych i chroni użytkowników korzystających z najważniejszych usług publicznych, takich jak bankowość elektroniczna czy platformy medyczne. Dzięki temu znacząco wzrosło bezpieczeństwo korzystania z tych usług.
Plan wdrożenia nowych środków z budżetu na cyberbezpieczeństwo
Planowany sposób wykorzystania nowych środków budżetowych na cyberbezpieczeństwo obejmuje kilka jasno określonych etapów, które pozwolą na efektywne rozdysponowanie funduszy. Na początku eksperci przeprowadzą dogłębny audyt, by wskazać słabe punkty w systemach ochrony danych kluczowych instytucji publicznych. Wyniki analizy posłużą do stworzenia mapy ryzyka, wskazującej obszary z największymi zagrożeniami — tam trafi aż 63% przewidzianego budżetu.
Całość działań podzielono na trzy główne fazy:
- pierwsza faza – kwiecień 2024, skoncentrowana na szybkim wzmacnianiu ochrony infrastruktury krytycznej, z budżetem 230 milionów złotych,
- druga faza – III kwartał 2024, obejmująca modernizację systemów wykrywających zagrożenia oraz narzędzi reakcji,
- trzecia faza – początek 2025, ukierunkowana na długofalowe zwiększanie odporności państwa w cyberprzestrzeni.
Aby koordynować działania, powołano specjalny komitet sterujący z przedstawicielami różnych resortów. Gremium to nadzoruje realizację osiemnastu priorytetowych projektów, z indywidualnymi kierownikami oraz precyzyjnymi wskaźnikami efektów. Postępy są raportowane Radzie Ministrów co kwartał.
Finansowanie skierowane będzie zarówno do instytucji publicznych, jak i wybranych partnerów sektora prywatnego. O granty mogą ubiegać się podmioty, które przedstawią rozbudowane plany działania oraz przewidywane rezultaty. Projekty pilne skorzystają z uproszczonej ścieżki rozpatrywania wniosków z decyzją w maksymalnie dwóch tygodniach – znacznie szybciej niż dotychczas.
Ważną rolę odgrywa rozwój wykwalifikowanych kadr – na ten cel przeznaczono 15% budżetu, co pozwoli stworzyć 420 nowych miejsc pracy. Atrakcyjne wynagrodzenia oraz dodatkowe korzyści, takie jak dofinansowanie studiów podyplomowych i kursów certyfikacyjnych, mają przyciągnąć kandydatów.
Kolejnym elementem jest utworzenie Krajowego Centrum Technologii Cyberbezpieczeństwa, które otrzyma 175 milionów złotych na zakup nowoczesnego sprzętu i narzędzi do analizy zagrożeń. Wyposażenie trafi do zespołów odpowiedzialnych za zabezpieczanie systemów państwowych.
Stały nadzór nad inwestycjami zapewnią cykliczne kontrole postępów oraz niezależne audyty. Do oceny skuteczności służyć będą takie wskaźniki jak szybkość wykrywania zagrożeń, efektywność reagowania oraz ogólny poziom zabezpieczeń.
Firmy prywatne również mogą liczyć na wsparcie. Dla nich przewidziano:
- ulgi podatkowe za inwestycje w cyberbezpieczeństwo,
- preferencyjne kredyty na rozwój infrastruktury IT,
- 120 milionów złotych na wsparcie krajowych przedsiębiorstw wdrażających innowacyjne technologie ochrony cyfrowej.
W planie uwzględniono także działania międzynarodowe — 8% budżetu przeznaczone na współpracę z NATO i UE. Polska weźmie udział w sześciu wspólnych projektach badawczych, dotyczących nowoczesnych rozwiązań cyberobrony.
Założono również powstanie regionalnych centrów kompetencji. Do końca 2024 roku ruszy pięć takich ośrodków w największych miastach, a w 2025 roku pojawią się kolejne. Każde centrum otrzyma około 22 milionów złotych na rozwój i wyposażenie.
Na zakończenie wprowadzony zostanie ogólnokrajowy system oceny dojrzałości cyberbezpieczeństwa dla sektora publicznego. Wszystkie istotne instytucje będą zobowiązane do regularnej oceny poziomu zabezpieczeń oraz wdrażania zaleceń. Według założeń do końca 2025 roku każda z nich powinna osiągnąć co najmniej trzeci stopień w pięciopunktowej skali.
