Co to jest spadek inflacji bazowej w Polsce?
Spadek inflacji bazowej w Polsce oznacza, że ceny przestają rosnąć tak szybko, zwłaszcza gdy wykluczymy najbardziej niestabilne składniki. W przeciwieństwie do inflacji ogólnej, która obejmuje wszystkie produkty i usługi, inflacja bazowa nie uwzględnia kosztów energii, paliw, żywności ani cen regulowanych przez państwo. Dzięki temu pozwala na dokładniejsze śledzenie długofalowych tendencji cenowych w gospodarce.
Najnowsze dane wskazują, że w listopadzie 2025 roku inflacja bazowa osiągnęła w Polsce około 2,7% w ujęciu rocznym. To spadek w porównaniu do października, kiedy wskaźnik wynosił 3%, oraz najniższy poziom od sześciu lat. Informacje te są kluczowe dla analityków gospodarczych oraz decydentów odpowiedzialnych za politykę pieniężną.
Pomiar inflacji bazowej odbywa się według różnych kryteriów, co wpływa na otrzymane wyniki:
- wskaźnik wyłączający ceny administrowane, energię, paliwa oraz artykuły spożywcze pokazuje poziom 2,7% rok do roku,
- wskaźnik uwzględniający jedynie najbardziej zmienne kategorie wskazuje 3,1%,
- różnice te wynikają z zastosowanych metodologii liczenia poszczególnych wskaźników.
Inflacja bazowa odgrywa kluczową rolę w analizach makroekonomicznych, ponieważ ułatwia identyfikację rzeczywistych czynników wpływających na tempo wzrostu cen. Wyłączenie niestabilnych kosztów, takich jak żywność czy energia, pozwala obserwować bardziej wiarygodne i długoterminowe procesy gospodarcze.
Obniżenie inflacji bazowej do poziomu 2,7% wskazuje na zmniejszającą się presję cenową w najważniejszych sektorach gospodarki. Oznacza to, że działania banku centralnego przynoszą efekty, a ceny produktów i usług zaczynają się stabilizować. Dane GUS, które prezentują zarówno wskaźniki bazowe, jak i nominalne, stanowią niezbędne narzędzie do oceny sytuacji gospodarczej i planowania dalszej polityki monetarnej.
Dlaczego spadek inflacji bazowej w Polsce jest istotny?
Spadek inflacji bazowej w Polsce do poziomu 2,7% – najniższego od listopada 2019 roku – potwierdza, że w kraju utrwala się proces dezinflacji. Jest to nie chwilowe zjawisko, lecz trwały trend, świadczący o skuteczności prowadzonych działań gospodarczych.
Niższa inflacja bazowa ma bezpośredni wpływ na konsumentów i przedsiębiorstwa:
- umożliwia gospodarstwom domowym precyzyjne planowanie wydatków i oszczędności,
- zapewnia większą przewidywalność finansową,
- pozwala firmom dokładniej szacować koszty i lepiej planować inwestycje na dłuższą metę.
Dla Rady Polityki Pieniężnej spadek inflacji jest kluczowy przy kształtowaniu polityki pieniężnej. Mniejsza presja inflacyjna umożliwia stabilizację stóp procentowych, co z kolei wpływa na korzystniejsze warunki kredytowe i zwiększa dostępność finansowania zarówno dla firm, jak i osób prywatnych.
Spadek inflacji ma również istotne konsekwencje dla rynku walutowego:
- kontynuacja dezinflacji nie zagraża wartości złotego,
- stabilność gospodarcza Polski wzmacnia krajową walutę,
- często obserwuje się osłabienie dolara wobec walut krajów rozwijających się, do których należy złoty.
Eksperci podkreślają, że niski poziom inflacji ułatwia prognozowanie przyszłych trendów gospodarczych. Dzięki temu sektor publiczny i prywatny mogą lepiej planować działalność oraz dostosowywać strategie do aktualnej sytuacji rynkowej.
Stały spadek inflacji wzmacnia także pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Stabilność cen i jasne perspektywy kosztowe czynią kraj atrakcyjniejszym dla zagranicznych inwestorów, co sprzyja napływowi kapitału i przyczynia się do powstawania nowych miejsc pracy.
Jakie czynniki przyczyniły się do spadku inflacji bazowej w Polsce?
Ostatni spadek inflacji bazowej w Polsce do poziomu 2,7% można wytłumaczyć kilkoma kluczowymi czynnikami pochodzącymi zarówno z kraju, jak i ze świata.
Niższe ceny importowanych dóbr mają tutaj spore znaczenie. Korzystamy z szerokiej oferty tanich produktów, głównie sprowadzanych z Azji. Szczególnie konkurencja ze strony Chin sprawia, że przedsiębiorcy w Polsce nie mogą sobie pozwolić na zbyt wysokie ceny, co odbija się na krajowym rynku.
Dodatkowo, skończył się już czas gwałtownych wzrostów cen surowców energetycznych z lat 2021-2022. Stabilizacja wartości ropy naftowej, gazu i węgla na rynkach międzynarodowych sprawia, że produkcja oraz transport są mniej kosztowne, co ogranicza presję na wzrost cen w rozmaitych sektorach.
Chociaż spadki cen żywności i energii nie są bezpośrednio widoczne w inflacji bazowej, to jednak wpływają na całą gospodarkę. Tańsza energia pozwala firmom ograniczać wydatki związane z produkcją i dystrybucją, umożliwiając im utrzymanie stałych cen na swoich wyrobach.
Poprawa funkcjonowania łańcuchów dostaw po okresie pandemii to kolejny ważny czynnik. Lepsza organizacja transportu wpływa teraz na obniżenie kosztów i płynniejszy przepływ towarów, podczas gdy w poprzednich latach trudności logistyczne windowały ceny wielu produktów.
Nie bez znaczenia pozostaje także polityka pieniężna Narodowego Banku Polskiego. Podniesienie stóp procentowych ograniczyło popyt zarówno w konsumpcji, jak i inwestycjach, co zauważalnie osłabiło wzrost cen.
- firmy zyskują większą stabilność kosztów dzięki tańszym surowcom i energii,
- brak znacznej presji ze strony rosnących wynagrodzeń po pandemicznym wzmożeniu ogranicza konieczność podwyżek cen,
- dóbr przemysłowych pod silniejszą presją konkurencyjną, zwłaszcza ze strony podmiotów zagranicznych, co ogranicza podwyżki cen.
Szczególną rolę odgrywają także Chiny. Tamtejsza produkcja przemysłowa utrzymuje wysoką wydajność przy stosunkowo niskich kosztach, a obecność chińskich wyrobów na światowych rynkach pomaga utrzymywać ceny na umiarkowanym poziomie, co przekłada się również na sytuację w Polsce.
Synergia tych wszystkich czynników sprzyja utrzymaniu inflacji bazowej na niskim poziomie, co daje szansę na dalszą stabilizację cen i spokojniejszy rozwój gospodarczy.
W jaki sposób spadek inflacji bazowej wpływa na politykę pieniężną w Polsce?
Spadek inflacji bazowej do poziomu 2,7% otwiera nowe możliwości dla polityki pieniężnej w Polsce. Dla Rady Polityki Pieniężnej (RPP) wskaźnik ten jest jednym z głównych kryteriów przy podejmowaniu decyzji dotyczących poziomu stóp procentowych, ponieważ odzwierciedla trwałe zmiany cen w gospodarce.
Obniżenie inflacji bazowej umożliwia złagodzenie dotychczas prowadzonej polityki. Aktualna stopa referencyjna NBP wynosi 5,75%. Utrzymywanie tak wysokiego oprocentowania przy spadającej inflacji powoduje zaostrzenie warunków finansowych. Ekonomiści wskazują, że podczas najbliższego posiedzenia RPP istnieje realna szansa na redukcję stóp procentowych o 25 punktów bazowych.
Spadek inflacji bazowej wpływa na politykę pieniężną w kilku kluczowych obszarach:
- po długim okresie zacieśniania polityki pojawia się możliwość ostrożniejszego podejścia,
- w protokole z ostatniego posiedzenia Rady pojawiły się głosy za obniżką stóp,
- niższa inflacja daje bankowi centralnemu większą swobodę działania, ograniczając ryzyko przyspieszenia wzrostu cen,
- NBP może skupić się bardziej na wsparciu gospodarczym, nie koncentrując się wyłącznie na walce z inflacją.
Perspektywa niższych stóp procentowych już teraz wpływa na rynek finansowy. Rośnie zainteresowanie obligacjami skarbowymi, co skutkuje spadkiem ich rentowności. Inwestorzy przyjmują oczekiwania łagodniejszej polityki RPP, co znajduje odzwierciedlenie w polskiej krzywej dochodowości.
Niższa inflacja ułatwia także lepszą koordynację polityki pieniężnej z fiskalną. Ministerstwo Finansów może efektywniej planować emisję obligacji i zarządzać długiem publicznym, korzystając z większej stabilności cen. Prognozowana inflacja bliska celowi NBP (2,5%) w 2026 roku zwiększa przewidywalność działań zarówno banku centralnego, jak i resortu finansów.
Rada Polityki Pieniężnej pozostaje jednak czujna mimo poprawy sytuacji. Członkowie RPP podkreślają konieczność dogłębnej analizy wszystkich danych, nie ograniczając się wyłącznie do inflacji bazowej. Brane są pod uwagę także:
- tempo wzrostu płac i jego wpływ na firmy,
- sytuacja na rynku pracy,
- dynamika PKB,
- warunki międzynarodowe, w tym polityka innych kluczowych banków centralnych.
Według prognoz analityków, pierwsze decyzje o obniżce stóp mogą nastąpić już w pierwszym kwartale 2026 roku. Cały proces łagodzenia polityki może jednak potrwać dłużej, a takie działania mają na celu stymulowanie wzrostu gospodarczego bez ryzyka powrotu silnej presji cenowej w kolejnych latach.
Jak spadek inflacji bazowej wpływa na rynek walutowy w Polsce?
Znaczący spadek inflacji bazowej w Polsce ma bezpośredni wpływ na sytuację na krajowym rynku walutowym. Obecne tempo inflacji na poziomie 2,7% sprzyja wzmocnieniu złotego, co przekłada się na jego stabilizację i potencjalną aprecjację.
Eksperci z banków takich jak PKO BP i ING BSK podkreślają, że obniżenie presji inflacyjnej poprawia pozycję polskiej waluty. W notowaniach głównych par walutowych – EUR/PLN oraz USD/PLN – obserwujemy stabilne, przewidywalne przedziały kursowe, co wynika z ograniczenia wzrostu cen w gospodarce.
Reakcje rynku walutowego obejmują:
- zwiększone zaufanie międzynarodowych inwestorów do złotego,
- wzrost wartości polskiej waluty,
- utrzymanie korzystnego poziomu kursu euro względem złotego,
- nieznaczny spadek wartości amerykańskiego dolara wobec złotego,
- wpływ lokalnych i globalnych tendencji na kursy wymiany.
Inwestorzy zagraniczni postrzegają spadek inflacji poniżej 3% jako sygnał większej stabilności i zmniejszonego ryzyka walutowego, co sprzyja lepszemu planowaniu inwestycji i ocenie potencjalnych zysków.
Rynek obligacji również korzysta na obniżeniu inflacji: mniejsza inflacja prowadzi do obniżenia dochodowości obligacji skarbowych i senioralnych, co zwiększa atrakcyjność krajowych instrumentów finansowych. W efekcie rośnie zainteresowanie polskim długiem ze strony inwestorów zagranicznych, co dodatkowo wspiera złotego.
Eksperci wskazują, że umocnienie złotego i stabilny kurs to nie chwilowa tendencja, lecz trwały, średnioterminowy trend. Utrzymanie niskiej inflacji bazowej buduje solidne podstawy, szczególnie w kontekście możliwego łagodzenia polityki pieniężnej Narodowego Banku Polskiego.
Na rynku międzybankowym obserwujemy wzrost płynności w transakcjach denominowanych w złotych, co jest efektem rosnącego zaufania do rodzimej waluty. Obniżona inflacja przekłada się na redukcję premii za ryzyko, sprzyjając korzystniejszym warunkom wymiany walut dla przedsiębiorców i innych podmiotów gospodarczych.
Zmniejszenie różnicy inflacyjnej między Polską a strefą euro pozytywnie wpływa na relację złotego do euro, co skutkuje korzystnym kursem dla eksporterów i importerów, równoważąc interesy różnych sektorów gospodarki. Spadek inflacji bazowej wyraźnie zwiększa stabilność ekonomiczną i wzmacnia pozycję polskich aktywów na rynku międzynarodowym.
Jakie są przewidywania dotyczące dalszego spadku inflacji bazowej w Polsce?
Najnowsze raporty czołowych instytucji finansowych, takich jak ING Bank Śląski i Credit Agricole, wskazują na stopniowy spadek inflacji bazowej w Polsce przez kolejne kwartały. Eksperci obu banków przewidują, iż wskaźnik ten może obniżyć się poniżej poziomu 2,5% jeszcze przed 2026 rokiem.
Specjaliści szacują, że w pierwszych miesiącach 2026 roku inflacja bazowa osiągnie wartości między 2,2 a 2,4%, co niemal pokrywa się z celem wyznaczonym przez Narodowy Bank Polski. Przewidywany spadek jest efektem kilku kluczowych czynników:
- spowolnienia w tempie wzrostu cen usług, które obecnie w największym stopniu napędzają inflację,
- ustabilizowania kosztów w sektorze przemysłowym,
- osłabienia presji płacowej po wcześniejszych podwyżkach wynagrodzeń,
- skutecznej polityki Narodowego Banku Polskiego.
Dostępne dane makroekonomiczne sugerują, że inflacja w 2026 roku osiągnie najniższy poziom od dawna – możliwa jest nawet obniżka poniżej 2,5%, czyli celu ustalonego przez bank centralny z dopuszczalnym odchyleniem o jeden punkt procentowy. To potwierdza skuteczność przyjętych rozwiązań stabilizujących politykę monetarną.
Rada Polityki Pieniężnej zakłada, że w tym czasie ceny powinny się ustabilizować, a gospodarka zachowa satysfakcjonujące tempo wzrostu. Perspektywa niższej inflacji otwiera możliwość stopniowego łagodzenia polityki pieniężnej, dlatego obniżki stóp procentowych powinny być wprowadzane z rozwagą.
W najbliższych latach różnica pomiędzy inflacją bazową a wskaźnikiem CPI powinna się wyraźnie zmniejszyć, zbliżając oba wskaźniki do poziomu 2,5%. Oznacza to wygaszenie presji cenowej w większości branż.
Na perspektywy inflacji wpływają także:
- relatywnie stabilne ceny surowców energetycznych,
- pewna wartość złotego wspierana przez politykę NBP,
- elastyczna reakcja rynku pracy na zmiany inflacji,
- decyzje dotyczące cen administracyjnych, które chwilowo mogą oddziaływać na inflację.
Według specjalistów, zejście inflacji bazowej do celu NBP przyczyni się do utrzymania równowagi gospodarczej. Firmy będą mogły łatwiej przewidywać wydatki i planować inwestycje w perspektywie długoterminowej.
Ugruntowanie niskich oczekiwań inflacyjnych tylko wzmocni ten pozytywny trend. Zarówno konsumenci, jak i przedsiębiorstwa dostosowują się do nowych realiów, co sprzyja utrzymaniu niewielkiego tempa wzrostu cen także w kolejnych latach.
