WIBOR 2025 – co zmieni się po zastąpieniu nowym wskaźnikiem POLSTR?

Co to jest WIBOR i dlaczego w 2025 roku zostanie zastąpiony?

WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, od ponad trzech dekad odgrywa istotną rolę w polskim sektorze finansowym. Wyznacza on poziom oprocentowania, po jakim banki udzielają sobie nawzajem pożyczek na rynku międzybankowym, stanowiąc fundament dla wyliczania odsetek w licznych produktach finansowych – od kredytów hipotecznych i gotówkowych, przez lokaty terminowe, aż po obligacje.

To właśnie na WIBOR opiera się konstrukcja większości kredytów udzielanych Polakom – oprocentowanie ustala się najczęściej według formuły „WIBOR plus marża banku”. W praktyce oznacza to, że wysokość miesięcznych rat bezpośrednio zależy od wartości tego wskaźnika.

Nadchodząca zmiana, planowana na 2025 rok, wynika z kilku ważnych powodów:

• większa przejrzystość: dotychczasowy wskaźnik opiera się częściowo na deklaracjach instytucji finansowych zamiast wyłącznie na rzeczywistych transakcjach, co przy ograniczonej płynności rodzi pytania o jego wiarygodność,
• zmiany unijne: reforma stanowi element szeroko zakrojonych działań w Unii Europejskiej zainicjowanych po aferze związanej z LIBOR-em, która obnażyła podatność globalnych indeksów na nieprawidłowości,
• zalecenia KNF: Komisja Nadzoru Finansowego już od dawna sugeruje przejście na wskaźniki oparte o realne transakcje, by wzmocnić odporność sektora finansowego,
• wątpliwości prawne: pojawiły się istotne pytania prejudycjalne dotyczące prawidłowości stosowania WIBOR-u w umowach kredytowych, co dodatkowo przyspieszyło reformę,
• lepsze odzwierciedlenie ryzyka: dotychczasowy model nie w pełni uwzględnia wszystkie czynniki ryzyka rynkowego, prowadząc do potencjalnych błędów przy wycenie produktów.

Początkowo planowano wprowadzenie nowego wskaźnika WIRON, jednak pod koniec 2024 roku okazało się, że nie odpowiada on oczekiwaniom sektora finansowego oraz nadzoru. W związku z tym zdecydowano o wdrożeniu innego rozwiązania – wskaźnika POLSTR (dawniej roboczo WIRF).

Nowe regulacje przewidują, że od 2026 roku wszystkie nowo zawierane umowy będą już oparte o POLSTR, a obecne zostaną przekształcone do 2027 roku. Ten wskaźnik zostanie ustalony wyłącznie na podstawie rzeczywistych, zawieranych codziennie transakcji, co sprawi, że będzie bardziej klarowny i lepiej powiązany z aktualną sytuacją rynkową.

Wprowadzenie POLSTR to jedna z najważniejszych zmian na polskim rynku finansowym ostatnich lat. Przełoży się nie tylko na funkcjonowanie banków, ale także istotnie wpłynie na domowe budżety kredytobiorców w naszym kraju.

Kiedy nastąpi ostateczna decyzja dotycząca wyboru wskaźnika referencyjnego?

Ostateczny wybór wskaźnika referencyjnego z rodziny WIRF poznamy w grudniu 2024 roku. W tym czasie Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej (KS NGR) wskaże, który wariant zastąpi obecnie funkcjonujący WIBOR w polskim systemie finansowym.

W grudniu 2024 roku zostanie ustalona również ostateczna nazwa wskaźnika. Tymczasowa nazwa WIRF (Warszawski Indeks Rynku Finansowego) zostanie zastąpiona oficjalną nazwą POLSTR (Polish Short-Term Rate).

Wybór wskaźnika pod koniec 2024 roku będzie przełomowym krokiem w reformie wskaźników referencyjnych w Polsce. Od tamtego momentu rozpocznie się okres przejściowy, trwający do lat 2027-2028, obejmujący następujące działania:

• uruchomienie oficjalnej publikacji wskaźnika POLSTR, planowanego na pierwsze półrocze 2025 roku,
• opracowanie procedur umożliwiających płynne przejście z WIBOR-u na POLSTR w istniejących umowach kredytowych,
• stopniowe wdrażanie POLSTR w różnych instrumentach finansowych, takich jak obligacje skarbowe,
• szerokie zastosowanie POLSTR w nowych kontraktach i umowach, aż do pełnego wycofania WIBOR-u na koniec okresu przejściowego.

Cały proces zmian będzie nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego. Komisja zadba o zgodność działań podejmowanych przez instytucje finansowe z obowiązującymi regulacjami. Sektor bankowy zobowiązany jest całkowicie przestawić się na nowy wskaźnik do końca 2027 roku, kiedy to zakończy się również publikacja WIBOR-u.

Po ogłoszeniu decyzji komitetu rozpoczną się intensywne prace techniczne. Obejmą one m.in. opracowanie metodologii wyliczania spreadu korygującego, co zapewni płynne i bezproblemowe przejście na POLSTR. Działania te mają na celu sprawną transformację umów kredytowych i przyspieszenie adaptacji nowego wskaźnika w systemie finansowym.

Jakie konsultacje przeprowadzono w związku z wprowadzeniem WIRF?

Proces konsultacji publicznych nad wprowadzeniem nowego wskaźnika referencyjnego, którym jest WIRF (Warszawski Indeks Rynku Finansowego), przebiegał niezwykle starannie i z dużą dbałością o każdy szczegół. Główną uwagę poświęcono właśnie temu indeksowi oraz jego czterem wariantom: WIRF-, WIRF+, WIRF+2 i WIRF+/-.

Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej (KS NGR) przeprowadził szeroko zakrojone konsultacje, których zakończenie przypadło na 2024 rok. Do rozmów zaproszono przedstawicieli banków, prawników specjalizujących się w finansach, a także ekspertów związanych z rynkiem finansowym. Dyskusje koncentrowały się na najważniejszych zagadnieniach związanych z funkcjonowaniem nowego wskaźnika.

W trakcie konsultacji poruszano między innymi takie kwestie jak:

• opracowanie precyzyjnych założeń matematycznych i statystycznych dotyczących metody obliczania każdego wariantu WIRF,
• wyznaczenie minimalnych progów wartości transakcji uwzględnianych przy ustalaniu indeksu,
• ustalenie zasad publikacji indeksów oraz zapewnienie transparentności i łatwego dostępu do danych w czasie rzeczywistym,
• wdrożenie rozwiązań mających gwarantować zachowanie neutralności ekonomicznej reformy oraz ograniczać wpływ zmiany wskaźnika na obowiązujące umowy finansowe.

Duży nacisk położono także na przejrzystość samego wskaźnika i ochronę interesów konsumentów. Nowe rozwiązania zostały dopasowane do wymagań stawianych przez prawo unijne, w tym do regulacji wydanych przez Komisję Europejską dotyczących referencyjnych wskaźników finansowych.

Ostateczna rezygnacja z wcześniejszego kandydatury wskaźnika WIRON nastąpiła po szczegółowym przeanalizowaniu jego podatności na zmienność rynkową oraz powiązania z polityką pieniężną. Tę część konsultacji uznano za kluczową, gdyż dzięki niej wybrano WIRF (docelowo POLSTR) jako rozwiązanie bardziej dostosowane do polskich realiów.

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) aktywnie wspierała cały proces, dbając o zgodność nowych propozycji z wymogami bezpieczeństwa oraz interesem kredytobiorców. Wypracowane podczas konsultacji ustalenia stały się podstawą ostatecznego kształtu wskaźnika, którego oficjalny wybór ma nastąpić w grudniu 2024 roku.

Jak działa nowy wskaźnik WIRF i na czym bazuje?

WIRF, czyli Warszawski Indeks Rynku Finansowego, to nowatorski wskaźnik referencyjny, który odchodzi od schematów znanych z WIBOR-u. Jego konstrukcja opiera się na innych fundamentach, dzięki czemu wzmacnia zaufanie do polskiego systemu finansowego, a jednocześnie utrudnia manipulacje.

Istotą WIRF-u są wyłącznie autentyczne, niezabezpieczone transakcje depozytowe, zawierane pomiędzy instytucjami kredytowymi i finansowymi na polskim rynku bankowym. Kluczową nowością jest koncentracja na rzeczywistych operacjach, a nie eksponowanych ofertach czy deklaracjach, co odróżnia ten indeks od dotychczasowych standardów.

Obliczanie wskaźnika skupia się przede wszystkim na transakcjach overnight — czyli depozytach udzielanych na jeden dzień między bankami. Takie podejście pozwala uzyskać aktualny obraz sytuacji rynkowej i rzeczywistych kosztów, jakie ponoszą banki pozyskując kapitał. Wskaźnik WIRF wyliczany jest każdego dnia na podstawie świeżych danych, dzięki czemu zawsze odzwierciedla bieżące warunki.

Ważną cechą tego rozwiązania jest pominięcie w kalkulacjach depozytów firmowych. Dzięki temu wskaźnik jest bardziej stabilny i trafniej oddaje relacje panujące pomiędzy instytucjonalnymi uczestnikami sektora finansowego. Dodatkowo ograniczenie to sprawia, że indeks pozostaje mniej podatny na krótkotrwałe fluktuacje płynności w różnych segmentach rynku.

Pracując nad WIRF, przygotowano cztery jego odmiany:

• wirf– — podstawowy wariant obejmujący standardowe transakcje overnight,
• wirf+ — wersja wzbogacona o dodatkowy element korygujący,
• wirf+2 — wyposażony w dwustopniowy mechanizm korekt,
• wirf+/– — gotowy na rynkowe zmiany dzięki dynamicznemu systemowi korekt.

Każda z wersji wykorzystuje zaawansowane metody statystyczne, które eliminują anomalie oraz skrajne wartości, co jeszcze bardziej podnosi rzetelność wskaźnika. Dodatkowo ustalono progi minimalnej wielkości transakcji, eliminując z obliczeń niestandardowe lub nieistotne operacje, które mogłyby zakłócić wynik.

Administrator indeksu regularnie gromadzi dane z wszystkich kwalifikujących się transakcji, przetwarza je według jasno określonych zasad i publikuje końcowy wynik w ustalonych odstępach czasu. Cały proces jest jawny, przechodzi cykliczne kontrole oraz podlega nadzorowi odpowiednich instytucji.

WIRF realnie zwiększa wiarygodność rynku i znacznie utrudnia potencjalne manipulacje. Opieranie się na faktycznych transakcjach eliminuje ryzyko wpływania na wartości za pomocą deklaracji, co było mankamentem znanym z czasów WIBOR-u.

Ponadto publikacja indeksu w czasie rzeczywistym zapewnia przejrzystość i umożliwia uczestnikom rynku szybką reakcję na wszelkie zmiany w otoczeniu finansowym.

Dlaczego WIRF opiera się na depozytach niezabezpieczonych?

WIRF bazuje na depozytach niezabezpieczonych z kilku kluczowych powodów. Przede wszystkim pozwalają one wierniej oddać rzeczywiste koszty pozyskiwania środków na rynku bankowym. W przeciwieństwie do depozytów zabezpieczonych, których ryzyko ograniczają różne mechanizmy ochronne, transakcje bez zabezpieczenia ukazują faktyczny poziom zaufania pomiędzy instytucjami finansowymi.

Największym atutem takich depozytów jest precyzyjna wycena ryzyka kredytowego. Każda transakcja odzwierciedla indywidualną ocenę kontrahenta, dzięki czemu ustalane odsetki lepiej korespondują z realiami panującymi na rynku międzybankowym. W rezultacie WIRF bardziej wiarygodnie prezentuje koszt zdobycia kapitału przez banki.

Charakterystyka polskiego rynku międzybankowego dodatkowo uzasadnia takie rozwiązanie:

• zdecydowana większość operacji dokonywanych między instytucjami to właśnie transakcje niezabezpieczone,
• zapewnia to wysoką płynność,
• gwarantuje rzetelność gromadzonych danych.

Dlatego wykorzystanie tych depozytów w metodologii WIRF czyni indeks reprezentatywnym dla całego rynku.

Co równie istotne, brak dodatkowych zabezpieczeń eliminuje wpływ czynników, które mogłyby zakłócać wartość indeksu. Wprowadzenie różnorodnych zabezpieczeń skutkowałoby dodatkowymi zmiennymi związanymi np. z ich jakością czy wyceną, utrudniając przejrzyste i jednolite ustalanie wskaźnika.

Depozyty niezabezpieczone mają także przewagę, ponieważ:

• ich oprocentowanie jest bezpośrednio powiązane z aktualną sytuacją gospodarczą,
• odzwierciedlają bieżącą politykę pieniężną,
• funkcjonują jak czuły wskaźnik warunków na rynku,
• eliminują zakłócenia wywołane przez mechanizmy ochronne.

Organy nadzoru, w tym KNF, zwracają uwagę na trudność manipulacji depozytami bez zabezpieczeń. Ponieważ transakcje te wymagają pełnego uwzględnienia ryzyka, uczestnicy rynku są bardziej ostrożni i mniej skłonni do prób sztucznego wpływania na stopy procentowe.

Wreszcie, obserwacje z rynków światowych, zwłaszcza po ujawnieniu nadużyć przy ustalaniu LIBOR, pokazały potrzebę gruntownych zmian w podejściu do wskaźników referencyjnych. Przyjęcie rozwiązania opartego na depozytach niezabezpieczonych stanowi odpowiedź na te wyzwania i wpisuje się w globalny kierunek reformy indeksów finansowych.

Kiedy i gdzie będzie stosowany wskaźnik WIRF?

Wskaźnik WIRF, docelowo określany jako POLSTR, zostanie wprowadzony na rodzimy rynek finansowy według precyzyjnie wyznaczonego harmonogramu. Pierwszym obszarem, w którym zacznie być wykorzystywany, będzie rynek obligacji skarbowych. Planowane jest, że emisja papierów dłużnych opartych o WIRF nastąpi na początku drugiej połowy 2025 roku, co zapoczątkuje obecność tego wskaźnika w polskim systemie finansowym.

Niedługo po wejściu na rynek obligacji skarbowych, WIRF zostanie wdrożony do nowych umów hipotecznych. W szczególności ważne stanie się jego zastosowanie w kredytach mieszkaniowych w złotówkach oraz kredytach konsolidacyjnych. Od 2026 roku wszystkie zawierane od tej pory umowy kredytowe będą już oparte na WIRF-ie, który zastąpi dotychczas powszechnie używany WIBOR.

Wraz z wdrażaniem wskaźnika do nowych produktów, przewidziano stopniową zamianę istniejących już umów kredytowych na nowe zasady. Proces ten, rozłożony na kilka lat, zakłada pełną rezygnację z WIBOR-u na rzecz WIRF-u do końca 2027 roku. Przez ten czas oba wskaźniki będą funkcjonować równolegle, co pozwoli zapewnić płynność oraz łagodny przebieg zmian.

Publikacja oficjalnych wartości WIRF rozpocznie się w pierwszych miesiącach 2025 roku. Za bieżące udostępnianie danych odpowiadać będzie GPW Benchmark, co ma zagwarantować szeroką przejrzystość — fundamentalną dla skuteczności reformy.

WIRF zgarnie kluczową rolę w kilku istotnych segmentach, takich jak:

• rynek międzybankowy, gdzie stanie się głównym wskaźnikiem stopy procentowej,
• kredyty mieszkaniowe — zarówno przy nowych ofertach, jak i przy modyfikacji już obowiązujących umów opartych wcześniej na WIBOR-ze,
• kalkulatory kredytowe używane przez banki czy inne instytucje finansowe,
• zestawienia i rankingi kredytów hipotecznych, które będą bazowały wyłącznie na nowym wskaźniku.

Najczęstszą postacią wskaźnika będzie wariant overnight, oparty na standardowych transakcjach jednodniowych, który pozwoli precyzyjnie i stabilnie odzwierciedlać realny koszt finansowania międzybankowego.

Nowy wskaźnik wpłynie również na wyliczanie oprocentowania zmiennego dla kredytów hipotecznych. Dotychczasową zasadę „WIBOR plus marża banku” zastąpi formuła bazująca na WIRF-ie z zachowaniem dotychczasowego sposobu naliczania odsetek — zmiana obejmuje wyłącznie sam wskaźnik referencyjny.

Nadzór nad wprowadzaniem WIRF-u sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Instytucja ta czuwa, by reforma przebiegała prawidłowo, a działania instytucji finansowych pozostawały w zgodzie z przyjętymi regulacjami.

W jaki sposób WIRF poprawi transparentność na rynku finansowym?

Wprowadzenie WIRF stanowi ważny krok ku większej przejrzystości na polskim rynku finansowym. Zamiast polegać na deklaracjach banków, jak to miało miejsce w przypadku WIBOR-u, WIRF korzysta wyłącznie z realnych operacji przeprowadzanych pomiędzy instytucjami finansowymi. Taka zmiana sprawia, że cały system staje się znacznie bardziej przejrzysty.

Ogromną zaletą nowego wskaźnika jest to, że dane udostępniane są w czasie rzeczywistym. Administrator, czyli GPW Benchmark, na bieżąco publikuje aktualne wartości wskaźnika, dzięki czemu zarówno specjaliści, jak i zwykli użytkownicy rynku mają szybki dostęp do najważniejszych informacji dotyczących kosztu pieniądza na rynku międzybankowym.

Jednym z istotnych rozwiązań zwiększających wiarygodność WIRF jest wprowadzenie minimalnej wartości transakcji, które są brane pod uwagę przy jego wyliczaniu. Do kalkulacji wskaźnika włączane są tylko operacje spełniające określony próg, co zapobiega manipulacjom polegającym na zawieraniu drobnych, mało znaczących transakcji. Co więcej, planuje się dalsze podnoszenie tego progu, co dodatkowo umocni wiarygodność danych źródłowych.

Istotną zmianą jest również pełna jawność zasad wyznaczania wartości WIRF. Metodologia opierająca się na konkretnych wytycznych matematycznych i statystycznych jest dostępna publicznie. Dzięki temu uczestnicy rynku mogą samodzielnie przyglądać się sposobowi wyliczania wskaźnika i go analizować. W odróżnieniu od wcześniejszych, bardziej zamkniętych rozwiązań (jak WIBOR), takie podejście buduje większe zaufanie do systemu.

WIRF charakteryzuje się także mocno rozbudowaną strukturą nadzoru. Kalkulacja oraz publikacja wskaźnika podlega stałym kontrolom ze strony niezależnych instytucji oraz odpowiednich organów nadzorczych. Komisja Nadzoru Finansowego dba o to, aby wszystko przebiegało zgodnie z przepisami krajowymi i europejskimi, co minimalizuje szanse na jakiekolwiek nadużycia.

Nowoczesność WIRF polega również na całkowitym odejściu od uznaniowości – wartości wskaźnika wynikają wyłącznie z zarejestrowanych transakcji, a nie z subiektywnych szacunków banków. Tym samym uczestnicy rynku zyskują pewność, że decyzje finansowe podejmują w oparciu o twarde, rzetelne dane, odzwierciedlające faktyczne warunki rynkowe.

Wprowadzenie WIRF to także korzyść dla wszystkich, którzy korzystają z produktów finansowych opartych na tym wskaźniku:

• osoby biorące kredyty otrzymują przejrzyste informacje o tym, jak kształtują się koszty ich zobowiązań,
• zrozumienie mechanizmu rozliczania odsetek staje się prostsze,
• zmiany rat są łatwiejsze do przewidzenia – co zdecydowanie wzmacnia ochronę konsumentów.

Dodatkowo, opierając wskaźnik na rzeczywistych, jednodniowych transakcjach, system lepiej odzwierciedla powiązania między polityką pieniężną a sytuacją na rynku finansowym. Przekazanie impulsów z banku centralnego do gospodarki przybiera dzięki temu bardziej przejrzystą i skuteczną formę.

Warto podkreślić, że nowa reforma wskaźników referencyjnych zbliża polski rynek do światowych standardów:

• ujednolicenie zasad funkcjonowania zgodnie z wymogami unijnymi zwiększa zaufanie inwestorów,
• zagraniczni inwestorzy chętniej ufają polskiemu sektorowi bankowemu,
• reputacja naszego rynku rośnie również poza granicami kraju.

Jakie zmiany przyniesie WIRF w hipotekach i obligacjach skarbowych?

Wprowadzenie WIRF, będącego nową odmianą indeksu z rodziny POLSTR, zapowiada istotne zmiany na rynku finansowym w Polsce – szczególnie w zakresie papierów skarbowych i kredytów hipotecznych. Reforma zostanie wdrożona etapami: najpierw zostanie zastosowana na rynku obligacji skarbowych w drugiej połowie 2025 roku, a w kolejnym kroku obejmie nowe umowy hipoteczne.

W przypadku obligacji skarbowych nowy wskaźnik umożliwi bardziej rzetelne określanie realnych kosztów pozyskiwania środków. Resort finansów będzie oferował obligacje oparte na WIRF, co zwiększy przejrzystość i wzmocni zaufanie wśród inwestorów. Dodatkowo te papiery wartościowe będą lepiej oddawać aktualną sytuację gospodarczą, ponieważ WIRF uwzględnia faktyczne transakcje między bankami, zamiast opierać się na prognozach instytucji finansowych.

Jeśli chodzi o rynek hipotek, wpływ zmiany stanie się wyraźniejszy. Od 2026 roku wszystkie świeżo zawierane kredyty będą oparte na WIRF, zastępując dotychczasowy WIBOR. Nowe oprocentowanie zostanie wyliczone według zasady "WIRF plus marża bankowa", choć sam mechanizm naliczania odsetek pozostanie bez zmian.

Dla osób spłacających kredyty szczególnie ważną korzyścią ma być niższa zmienność nowego wskaźnika w porównaniu do WIBOR-u. Bazując na rzeczywistych transakcjach realizowanych z dnia na dzień, WIRF cechuje się większą stabilnością. Dzięki temu raty kredytowe będą mniej podatne na wahania, co pozwoli klientom na łatwiejsze planowanie domowych finansów i zapewni większą przewidywalność miesięcznych zobowiązań.

Nie bez znaczenia jest również proces dostosowania obecnych umów kredytowych. Banki muszą przeprowadzić konwersję do końca 2027 roku, wykorzystując klauzule awaryjne zwane fallbackami. Takie rozwiązanie ma zagwarantować, że obciążenia finansowe klientów nie ulegną zmianie po wprowadzeniu nowego wskaźnika.

Zmiany dotkną też narzędzi wykorzystywanych przez klientów, takich jak kalkulatory kredytowe czy rankingi produktów hipotecznych. Wszystkie te aplikacje zostaną dostosowane, aby poprawnie uwzględniać nowe zasady naliczania odsetek, co pozwoli na trafniejsze porównania i lepsze decyzje zakupowe.

Reforma ma też na celu zwiększenie przejrzystości procesów kredytowych. Ponieważ WIRF bazuje na rzeczywistych operacjach, eliminuje pole do ewentualnych manipulacji, z którymi wcześniej wiązał się WIBOR. Klienci otrzymają jasne i zrozumiałe informacje na temat kosztów swoich zobowiązań kredytowych.

Aby ułatwić przejście na nowy wskaźnik, przewidziano kilkuletni, łagodny okres przejściowy – do 2027 lub 2028 roku WIRF będzie funkcjonował równocześnie z WIBOR-em. W tym czasie banki zobowiązane są do przekazania klientom szczegółowych informacji o zmianach warunków umów, łącznie z wysokością uwzględnianego spreadu korygującego, który pozwala zachować równowagę ekonomiczną.

Wprowadzenie stabilniejszego wskaźnika może także wpłynąć na podejście kredytobiorców do spłaty zobowiązań. Mniejsze ryzyko zmian oprocentowania prawdopodobnie zachęci do częstszego wyboru kredytów o zmiennej stopie, które są tańsze niż alternatywa ze stałym oprocentowaniem. W dłuższej perspektywie może się to przełożyć na oszczędności i większe skupienie na nadpłacaniu kapitału, a nie tylko uiszczaniu odsetek.

Z punktu widzenia sektora finansowego wdrożenie WIRF oznacza konieczność gruntowej modernizacji systemów informatycznych, zmian w procedurach oraz aktualizacji dokumentacji. Banki staną przed wyzwaniem technologicznym, aby dostosować się do nowych zasad i zapewnić prawidłowe wyliczanie oprocentowania dla wszystkich klientów.

Jakie korzyści niesie za sobą wprowadzenie WIRF w miejsce WIBOR?

Wprowadzenie WIRF, czyli Warszawskiego Indeksu Rynku Finansowego, w miejsce dotychczasowego WIBOR-u, wnosi istotne zmiany dla polskiego rynku finansowego. Taka modyfikacja usprawnia funkcjonowanie rynku kredytowego, jednocześnie wzmacniając fundamenty sektora bankowego.

Jednym z kluczowych atutów tej reformy jest jej ekonomiczna neutralność. W momencie przechodzenia na nowy wskaźnik stosowany jest specjalny spread korygujący, który sprawia, że ani banki, ani osoby posiadające kredyty nie są narażone na dodatkowe wydatki. Dzięki temu wysokość rat pozostaje na zbliżonym poziomie jak wcześniej.

Kolejnym walorem WIRF jest większa stabilność oprocentowania kredytów. Bazuje on na rzeczywistych transakcjach jednodniowych, dzięki czemu ulega mniejszym wahaniom niż WIBOR. Przekłada się to bezpośrednio na większą przewidywalność spłat, co pomaga domowym budżetom oraz ogranicza ryzyko zaskakujących podwyżek rat.

Nowy wskaźnik trafniej oddaje realne koszty pożyczania środków na rynku międzybankowym. Jego konstrukcja opiera się wyłącznie na faktycznych, niezabezpieczonych transakcjach depozytowych, w odróżnieniu od WIBOR-u, który częściowo wynikał z deklarowanych przez banki wartości. Minimalizuje to szansę nieprawidłowości i lepiej obrazuje prawdziwy stan rynku.

Istotną zaletą WIRF jest też większa odporność na ewentualne manipulacje:

• skupienie się na rzeczywistych operacjach znacznie ogranicza pole do nadużyć,
• zmniejsza ryzyko wynikające z nieuczciwych zgłoszeń,
• wzmacnia zaufanie do systemu i zwiększa transparentność.

Zmiany te mają także pozytywny wpływ na inne obszary finansowe:

• WIRF sprzyja rozwojowi rynku transakcji repo oraz buy-sell-back,
• podnosi płynność tych transakcji,
• wzmacnia obrót obligacjami korporacyjnymi poprzez wiarygodniejszy wskaźnik.

Dla osób korzystających z kredytów ważna jest również poprawa poziomu ochrony konsumentów. Przejrzyste zasady wyliczania WIRF sprawiają, że koszty związane z zaciąganiem zobowiązań są łatwiejsze do zrozumienia. W rezultacie kredytobiorcy lepiej orientują się w swoich finansach, co wzmacnia ich pozycję na rynku.

Nie można też pominąć aspektu globalnego – wprowadzenie WIRF zbliża polski rynek do standardów europejskich. Dostosowanie wskaźnika do regulacji Unii Europejskiej:

• zwiększa atrakcyjność sektora finansowego w oczach zagranicznych inwestorów,
• podnosi jego konkurencyjność dzięki większej przejrzystości,
• wzmacnia współpracę z innymi rynkami finansowymi Unii Europejskiej.

Nowy indeks usprawnia także działanie nadzoru finansowego. Komisja Nadzoru Finansowego zyskuje skuteczniejsze narzędzia do monitorowania rynku, co przyczynia się do zwiększenia stabilności całego sektora. Jasne i jednolite zasady pozwalają szybciej identyfikować potencjalne nieprawidłowości i adekwatnie na nie reagować.

Najistotniejszym efektem tej zmiany jest jednak wzmocnienie zaufania do systemu finansowego w Polsce. Reforma odpowiada na wyzwania ujawnione po aferze LIBOR i potwierdza, że regulatorzy czynią realne kroki, by budować bardziej przejrzysty oraz uczciwy rynek.

Jak spread korygujący wpłynie na oprocentowanie kredytów?

Spread korygujący odgrywa istotną rolę w procesie reformy wskaźników referencyjnych. Pozwala on na łagodne i kontrolowane zastąpienie WIBOR przez WIRF, a w kolejnych latach umożliwi także przejście na POLSTR. Najważniejszym założeniem tego rozwiązania jest utrzymanie równowagi ekonomicznej – korzystają na tym zarówno osoby spłacające kredyty, jak i same banki.

Zastosowanie spreadu polega na wyrównaniu różnicy wynikającej ze zmiany wskaźników. WIRF bazuje na faktycznych transakcjach jednodniowych i z reguły jest niższy niż dotychczasowy WIBOR, który uwzględniał przewidywane poziomy stóp procentowych w dłuższej perspektywie. Bez tej korekty oprocentowanie kredytu natychmiast by się obniżyło, co mogłoby negatywnie odbić się na stabilności finansowej banków.

W praktyce oznacza to, że w nowych umowach zamiast dobrze znanej formuły „WIBOR + marża banku” pojawi się zapis:

• wirf,
• spread korygujący,
• marża banku.

Takie podejście pozwoli zachować płynność rat na mniej więcej takim samym poziomie, jak dotychczas. Unika się w ten sposób nieoczekiwanych zmian w wysokości zobowiązań.

Wysokość spreadu zostanie wyliczona na podstawie historycznej relacji między stawką WIBOR a WIRF. Zadaniem Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej będzie dokładna analiza danych z wielu lat, aby wskazać wartość najlepiej oddającą faktyczne różnice. Rozpiętość spreadów zależeć będzie od terminu, którego dotyczą raty, czyli:

• 1 miesiąca,
• 3 miesięcy,
• 6 miesięcy.

Dla osób spłacających kredyty zmiana ta nie przyniesie wzrostu ani obniżki rat wyłącznie z powodu przejścia na nowy wskaźnik. To zabezpieczenie przed nieprzewidzianymi konsekwencjami reformy i dodatkowa ochrona konsumentów. Banki z kolei utrzymają dochody od udzielonych pożyczek.

Instytucje finansowe będą miały obowiązek jasno przedstawiać klientom wartość zastosowanego spreadu. Ważne jest, aby te informacje były przekazywane w przejrzysty i łatwy do zrozumienia sposób – dzięki temu klienci bez problemu zorientują się w kosztach związanych z kredytem.

Nadzór nad wdrożeniem i stosowaniem spreadów pozostanie w gestii Komisji Nadzoru Finansowego. Takie rozwiązanie pozwoli wyeliminować ryzyko nadużyć i zapewni, że cała reforma pozostanie zgodna z założonymi celami.

Co istotne, rozmiar spreadu zostanie określony raz – w momencie zmiany wskaźnika – i nie będzie się zmieniał przez cały okres trwania umowy. Niezależnie od tego, jak będą kształtowały się relacje rynkowe, ta wartość pozostanie niezmienna, co przełoży się na większą stabilność i przewidywalność kosztów kredytów.

Sam spread nie wpływa na zmienność oprocentowania, ponieważ wysokość rat nadal będzie uzależniona od:

• bieżącej sytuacji rynkowej,
• decyzji podejmowanych przez bank centralny.

Nowy wskaźnik – WIRF – dokładniej oddaje realia rynkowe i na jego podstawie będą aktualizowane raty, tak jak było to do tej pory.

Wprowadzenie spreadu korygującego pozwoli także uniknąć konfliktów prawnych między bankami a kredytobiorcami. Gwałtowne zmiany wysokości rat mogłyby doprowadzić do licznych sporów, co w konsekwencji prowadziłoby do problemów w sektorze finansowym.

Zanim rozpocznie się migracja na WIRF, zostanie upubliczniona pełna metodologia wyliczania spreadu. Takie działanie wzmocni przejrzystość procesu i ułatwi ocenę nowego systemu zarówno specjalistom, jak i organizacjom broniącym praw konsumentów.

Czy raty kredytów hipotecznych spadną w wyniku zmiany wskaźnika?

Przejście z WIBOR na WIRF, a w przyszłości na POLSTR, może skutkować obniżeniem rat kredytów hipotecznych, choć skala tych zmian wciąż pozostaje niepewna. Specjaliści od finansów przewidują, że nowy wskaźnik może przynieść realne oszczędności. Przykładowo, posiadacze kredytu w wysokości 400 tysięcy złotych z 25-letnim okresem spłaty mogą liczyć na miesięczną ratę niższą nawet o 116 zł.

WIRF charakteryzuje się zwykle niższymi wartościami w porównaniu do WIBOR-u. Wynika to z faktu, że opiera się wyłącznie na faktycznych jednodniowych transakcjach pomiędzy bankami. Z kolei WIBOR bierze pod uwagę również przewidywania dotyczące przyszłych zmian stóp procentowych. To kluczowe rozróżnienie sprawia, że WIRF może być niższy o 0,3–0,5 punktu procentowego.

Warto jednak pamiętać, że wprowadzenie tzw. spreadu korygującego może ograniczyć potencjalne korzyści. Jego zadaniem jest utrzymanie neutralności ekonomicznej całej zmiany, czyli wyrównanie różnic pomiędzy starym a nowym wskaźnikiem, co może zahamować spodziewany spadek rat.

Dodatkowo banki mają możliwość modyfikowania własnych marż. Aby zrekompensować ewentualny spadek dochodów, mogą zwiększyć marże na nowych kredytach, czego efektem mogą być wyższe miesięczne zobowiązania hipoteczne dla klientów decydujących się na nowe umowy.

Należy także zauważyć, że skutki tych zmian będą się różnić w zależności od rodzaju kredytu:

• w przypadku istniejących już umów migracja na nowy wskaźnik ma odbywać się bez wpływu na sytuację kredytobiorcy,
• w przypadku nowo udzielanych kredytów banki będą miały większą swobodę ustalania warunków,
• to może sprawić, że zyski dla przyszłych klientów będą mniejsze.

Kolejnym plusem WIRF jest jego stabilność w stosunku do WIBOR-u. Przekłada się to na mniejsze wahania wysokości rat, co daje większą przewidywalność kosztów kredytu w perspektywie kolejnych lat. Choć szybkie obniżki mogą się nie pojawić, można spodziewać się, że miesięczne płatności staną się bardziej przewidywalne.

Proces przechodzenia na nowy wskaźnik będzie realizowany etapami i potrwa do końca 2027 roku. Komisja Nadzoru Finansowego będzie nadzorować przebieg całej operacji, dbając o jej jawność oraz zgodność z obowiązującymi regulacjami. Każdy klient otrzyma od banku dokładne informacje dotyczące zastosowanego spreadu oraz nowych warunków spłaty.

Czy faktycznie raty kredytowe obniżą się – przekonamy się dopiero po zakończeniu pełnej implementacji reformy i obserwacji jej efektów na rynku. Na razie wiele wskazuje na to, że wysokość rat pozostanie zbliżona do obecnego poziomu, jednak system ma szansę stać się znacznie bardziej stabilny i przejrzysty dla wszystkich zainteresowanych.

Jak duże będą oszczędności dla kredytobiorców z nowym wskaźnikiem?

Wprowadzenie wskaźnika WIRF (docelowo POLSTR) może przynieść wymierne korzyści osobom spłacającym kredyty hipoteczne. Aktualne szacunki pokazują, że wartość WIRF to około 5,41%, a więc niższa niż tradycyjny WIBOR. Ta przewaga wynika ze sposobu obliczania stawki – WIRF opiera się wyłącznie na faktycznych transakcjach międzybankowych, a nie na prognozach czy szacunkach, jak ma to miejsce w przypadku WIBOR-u.

Dla osoby spłacającej kredyt w wysokości 400 tys. zł z okresem 25 lat, taka zmiana może oznaczać:

• spadek miesięcznej raty o mniej więcej 116 zł,
• roczną oszczędność wynoszącą 1392 zł,
• oszczędność ponad 34,8 tys. zł przez cały okres spłaty.

Różnica pomiędzy oprocentowaniem WIBOR a WIRF szacowana jest na 0,3–0,5 punktu procentowego.

Jednak ostateczne korzyści będą zależeć od kilku istotnych czynników:

• banki przy wprowadzaniu nowego wskaźnika zastosują tzw. spread korygujący,
• oprocentowanie kredytu będzie obejmować sumę: stawkę WIRF, spread korygujący oraz marżę banku,
• zmiany w wysokości marż stosowanych przez banki mogą ograniczyć korzyści dla nowych kredytobiorców,
• rodzaj kredytu ma istotne znaczenie – osoby już spłacające swoje zobowiązania nie odczują dużej różnicy natychmiast,
• dla nowych klientów warunki będą ustalane według nowych zasad polityki konkretnego banku.

Proces przechodzenia z WIBOR na WIRF ma zakończyć się do końca 2027 roku. Każdy posiadacz kredytu otrzyma szczegółowe informacje dotyczące wysokości nowego spreadu oraz nowych warunków umowy.

Nowy wskaźnik to nie tylko szansa na niższe raty. Daje on również większą przewidywalność i stabilność spłat. Jako że WIRF, w przeciwieństwie do WIBOR, opiera się na rzeczywistych jednodniowych transakcjach, jest mniej podatny na gwałtowne wahania. To ułatwi planowanie domowego budżetu i ograniczy ryzyko nagłych podwyżek rat.

Zdania na temat planowanej reformy są podzielone:

• część specjalistów sugeruje, że rzeczywiste zyski mogą być mniejsze ze względu na działania banków chroniące własne dochody,
• inni eksperci podkreślają istotną poprawę przejrzystości oraz uczciwości funkcjonowania całego systemu.

Realny wpływ tych zmian na wysokość rat oraz skalę oszczędności okaże się dopiero po pełnym wdrożeniu nowego wskaźnika i analizie jego funkcjonowania na rynku w dłuższym horyzoncie czasowym.

Jak banki mogą dostosować swoją politykę marżową do WIRF?

Wprowadzenie wskaźnika WIRF (a w przyszłości POLSTR) stanowi istotne wyzwanie dla polskich banków komercyjnych. Placówki te muszą przeorganizować swoją politykę dotyczącą marż, tak aby reforma nie wpłynęła negatywnie na ich wyniki finansowe, ale jednocześnie utrzymały atrakcyjność oferty. To zadanie wymaga przemyślanego i elastycznego podejścia do ustalania poziomu marż.

Banki, przygotowując się do okresu przejściowego, który potrwa do 2027–2028 roku, mają do dyspozycji kilka narzędzi adaptacyjnych:

• podnoszenie marż w nowych umowach kredytowych – pozwala to zrekompensować niższy poziom WIRF w stosunku do WIBOR, obecna różnica między tymi wskaźnikami wynosi średnio od 0,3 do 0,5 punktu procentowego,
• różnicowanie marż w zależności od charakteru kredytu – kredyty hipoteczne, jako długoterminowe, mogą być obciążone wyższą marżą, natomiast w przypadku krótszych produktów marże są niższe, co stabilizuje dochody z portfela kredytowego,
• szczegółowa analiza rentowności aktywów – pozwala na selektywne podejście do klientów i dostosowanie marż w zależności od ich zdolności kredytowej.

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) odgrywa kluczową rolę w monitorowaniu przebiegu tych zmian. Kontroluje między innymi, czy zmiany marż są uzasadnione oraz czy kredytobiorcy nie ponoszą niepotrzebnych kosztów. Szczególną uwagę zwraca na czytelność działań banków oraz przejrzystość w kontaktach z klientami.

Dostosowanie się do nowych regulacji oznacza także konieczność modernizacji systemów informatycznych. Systemy muszą obsługiwać wyliczanie oprocentowania bazującego na WIRF, co generuje dodatkowe koszty operacyjne. Mogą one wpłynąć na politykę kształtowania marż, aby zapewnić odpowiednią rentowność działalności banków.

Istotnym aspektem jest konkurencyjność na rynku – banki, które szybciej wdrożą nowy wskaźnik, mogą uzyskać przewagę, oferując przejrzyste i innowacyjne rozwiązania:

• stosowanie tzw. spreadu korygującego w istniejących umowach – kompensuje różnice pomiędzy WIBOR a WIRF,
• podwyższenie marż w nowych kontraktach – eliminuje konieczność jawnego wykazywania dodatkowego spreadu,
• rozwój kadry poprzez szkolenia – pracownicy lepiej wyjaśniają klientom zmiany związane z WIRF i polityką marżową.

W dłuższej perspektywie stabilność WIRF może przyczynić się do stopniowego obniżenia poziomu marż. Po pokryciu kosztów transformacji wskaźnik oparty na realnych transakcjach umożliwi skuteczniejsze zarządzanie ryzykiem stopy procentowej, co może przełożyć się na bardziej atrakcyjne warunki kredytowe dla klientów.

Niektóre instytucje rozważają także wprowadzenie tzw. marży dynamicznej:

• automatycznie dostosowującej się do wahań WIRF,
• utrzymującej oprocentowanie kredytów na podobnym poziomie,
• zwiększającej elastyczność w reagowaniu na zmiany rynkowe.

Proces modyfikacji polityki marżowej to skomplikowane zadanie. Wymaga znalezienia równowagi między interesem banków a oczekiwaniami klientów. Najważniejsze jest zapewnienie jasnej i zrozumiałej komunikacji z klientami, aby wiedzieli oni dokładnie, jak naliczane jest oprocentowanie ich zobowiązań.