Kierowcy seniorzy a nowe przepisy w Unii Europejskiej
Kierowcy w starszym wieku mogą wkrótce zmierzyć się z dodatkowymi wymaganiami dotyczącymi prowadzenia pojazdów. Komisja Europejska zaproponowała zmiany w przepisach, które mogą mieć wpływ na miliony starszych osób za kierownicą w całej Unii Europejskiej. Choć niektóre z propozycji wzbudziły kontrowersje i zostały odrzucone przez Parlament Europejski, temat wciąż wywołuje dyskusje.
Propozycje Komisji Europejskiej
Jednym z pomysłów Komisji Europejskiej jest wprowadzenie obowiązkowych badań lekarskich dla kierowców, którzy ukończyli 70 lat. Badania miałyby być przeprowadzane co pięć lat, a negatywny wynik oznaczałby utratę prawa jazdy. Celem tej propozycji jest poprawa bezpieczeństwa na drogach poprzez ocenę zdolności psychofizycznych starszych kierowców.
Dane statystyczne wskazują, że osoby w starszym wieku są bardziej podatne na wypadki. Wraz z upływem lat pogarszają się:
- refleks,
- wzrok,
- zdolności poznawcze.
Te czynniki mogą znacząco wpływać na bezpieczeństwo w ruchu drogowym.
Alternatywne podejście – samoocena zdrowia
W odpowiedzi na krytykę pierwotnej propozycji, Komisja zasugerowała mniej rygorystyczne rozwiązanie. Zgodnie z nim seniorzy mogliby samodzielnie oceniać swoją zdolność do prowadzenia pojazdów, korzystając ze specjalnie przygotowanego formularza samooceny. Taki system przenosi większą odpowiedzialność na kierowców i może pomóc w szybszym wykrywaniu potencjalnych problemów zdrowotnych.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego
Europarlament odrzucił pomysł obowiązkowych badań dla seniorów, argumentując, że takie przepisy mogłyby być uznane za dyskryminujące ze względu na wiek. Zamiast tego zaproponowano bardziej elastyczne podejście do oceny zdrowia podczas wydawania lub odnawiania prawa jazdy.
Deputowani zwrócili uwagę, że:
- zdolność do prowadzenia pojazdów powinna być oceniana indywidualnie,
- ocena nie powinna opierać się wyłącznie na kryterium wiekowym,
- państwa członkowskie UE mają swobodę w wyborze metod weryfikacji zdrowia kierowców seniorów.
Sytuacja w Polsce
W Polsce obecnie nie ma obowiązku przeprowadzania regularnych badań lekarskich dla starszych kierowców. Tymczasem dane są niepokojące:
- w 2024 roku seniorzy za kierownicą spowodowali 3866 wypadków,
- w tych wypadkach życie straciło 339 osób,
- ponad 4300 osób zostało rannych.
Starzenie się społeczeństwa w Polsce postępuje dynamicznie. Przewiduje się, że do 2030 roku liczba starszych kierowców znacznie wzrośnie, co wymaga wprowadzenia odpowiednich rozwiązań. Posłanka Małgorzata Gromadzka wezwała ministrów zdrowia i infrastruktury do przyjęcia przepisów nakładających obowiązek badań dla seniorów, wskazując na ryzyko związane z:
- pogorszeniem wzroku,
- pogorszeniem słuchu,
- wolniejszym czasem reakcji.
Mimo to Ministerstwo Zdrowia nie planuje zmian w tym zakresie, a Ministerstwo Infrastruktury uważa, że ustalanie kryterium wiekowego dla badań mogłoby być odbierane jako dyskryminujące.
Wyzwania i możliwe rozwiązania
Naturalne procesy starzenia się organizmu mogą negatywnie wpływać na zdolności do prowadzenia pojazdów. Problemy z widzeniem po zmroku, wolniejszy czas reakcji czy trudności z koncentracją to tylko niektóre z wyzwań, z którymi mierzą się starsi kierowcy. Dodatkowo schorzenia, takie jak:
- cukrzyca,
- choroby układu krążenia,
- inne przewlekłe schorzenia,
mogą obniżać bezpieczeństwo na drodze.
Specjaliści zalecają:
- regularne badania wzroku i słuchu,
- uczestnictwo w dobrowolnych kursach odświeżających umiejętności,
- dostosowanie sposobu jazdy do swoich ograniczeń, np. unikanie jazdy w trudnych warunkach drogowych, nocą czy w godzinach szczytu.
W Polsce warto rozważyć organizację kampanii edukacyjnych i szkoleń dla seniorów, które mogą poprawić bezpieczeństwo na drogach bez potrzeby wprowadzania obowiązkowych badań.
