/

Prawo
Krytyka reformy sądownictwa w Polsce - co mówi Rzecznik Praw Obywatelskich?

Krytyka reformy sądownictwa w Polsce - co mówi Rzecznik Praw Obywatelskich?

22.05.202506:14

6 minut

Uwolnij się od kredytu walutowego

logo google

4,4/2217 opinii

Twoje dane są u nas bezpieczne

Na żywo

Unieważnij swoją umowę kredytu we frankach.
Prof. Marcin Wiącek, pełniący funkcję Rzecznika Praw Obywatelskich, nie szczędzi słów krytyki wobec propozycji Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczących reformy sądownictwa. W rozmowie z Business Insider Polska zwrócił uwagę na poważne uchybienia i potencjalne niebezpieczeństwa związane z projektem ustawy, która ma na celu przywrócenie praworządności. Według niego, zaproponowane zmiany mogą jeszcze bardziej zaostrzyć kryzys w polskim wymiarze sprawiedliwości.

Problem z założeniami projektu

Zdaniem rzecznika, projekt bazuje na błędnym przekonaniu, że wszyscy sędziowie powołani od 2018 roku zostali mianowani w wadliwy sposób. Tego rodzaju podejście mogłoby skutkować automatycznym odbieraniem im statusu, co – jak twierdzi Wiącek – jest sprzeczne zarówno z konstytucją, jak i europejskimi standardami prawnymi. „Z jednego kryzysu możemy wpaść w kolejny, a europejskie trybunały mogą nie zaakceptować takich działań" – ostrzega.

Niezawisłość sądów zagrożona

Automatyczne odebranie sędziom ich urzędów, o którym mowa w projekcie, stoi w sprzeczności z konstytucyjnymi zasadami niezależności sądownictwa. „Żadna większość polityczna nie powinna mieć możliwości przeprowadzania takich zmian z dnia na dzień" – podkreśla Wiącek. Planowane regulacje, które mogą pozbawić statusu około 1600 sędziów, wzbudzają poważne obawy zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej.

Zmiany w projekcie ustawy

W najnowszej wersji projektu, opublikowanej 13 maja, zrezygnowano z niektórych kontrowersyjnych zapisów dotyczących orzecznictwa europejskich trybunałów. Ministerstwo wycofało się z twierdzenia, że każdy wyrok wydany przez sędziego nominowanego przez nową Krajową Radę Sądownictwa (KRS) jest niezgodny z prawem. Prof. Wiącek uznał tę zmianę za krok w dobrym kierunku, choć zaznaczył, że same przepisy nadal budzą wiele wątpliwości.

Krytyka interpretacji orzeczeń europejskich

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na nieprawidłowe podejście do orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPCz). Wyjaśnił, że sama nominacja sędziego przez nową KRS nie może automatycznie oznaczać, że jego orzeczenia są nieważne. „Nie można ustawą unieważniać powołań sędziowskich, nawet jeśli KRS działała w sposób budzący kontrowersje" – argumentuje.

Alternatywne rozwiązania

  • procedura indywidualnej weryfikacji sędziów,
  • reforma KRS gwarantująca większą niezależność od władz ustawodawczej i wykonawczej,
  • szeroka analiza szczególnych okoliczności powołań sędziów.
„Taka procedura umożliwiłaby ocenę każdego przypadku osobno, uwzględniając szczególne okoliczności powołań i związane z nimi wątpliwości" – tłumaczy.

Wpływ na obywateli

Według rzecznika, proponowane zmiany mogą osłabić zaufanie społeczeństwa do wymiaru sprawiedliwości. „Każdy obywatel musi mieć pewność, że władza polityczna nie jest w stanie z dnia na dzień odbierać sędziom ich urzędów" – zaznacza. Automatyczne decyzje tego rodzaju mogłyby również stworzyć niebezpieczny precedens na przyszłość.

Reorganizacja Sądu Najwyższego

Projekt zakłada także zmiany w strukturach Sądu Najwyższego, obejmujące reorganizację izb oraz procedur kasacyjnych. Prof. Wiącek zauważa jednak, że tego rodzaju reformy wymagają dokładniejszej analizy. Szczególne wątpliwości budzi sposób powoływania sędziów do Izby Odpowiedzialności Zawodowej, co w jego opinii może naruszać zasadę niezależności sądów.

Kwestia skargi nadzwyczajnej

W projekcie przewidziano również zniesienie skargi nadzwyczajnej, co w pewnym stopniu wynika z wcześniejszych orzeczeń ETPCz. Choć Wiącek zgadza się, że zmiany w tym zakresie są potrzebne, podkreśla, że ich szczegóły wymagają dalszych konsultacji.
Pobierz bezpłatny poradnik dotyczący ugód frankowych

21.08.202511:28

26 min

Mało kto wie jak banki cicho kończą frankowe wojny w Polsce

Malejąca liczba pozwów frankowych w Polsce w 2025 r. to efekt ugód z bankami, orzeczeń TSUE i szybszego rozstrzygania spraw w sądach. Sprawdź szczegół...

Prawo

21.08.202507:17

9 min

Mało kto wie jak podwyżka akcyzy na alkohol zmieni wszystko w 2027 roku

Podwyżka akcyzy na alkohol 2026-2027 w Polsce: wyższe podatki, ceny, zmiany dla producentów i konsumentów. Sprawdź szczegóły i skutki nowych regulacji...

Prawo

20.08.202513:30

23 min

Mało kto wie jak zlecenie zamienić w etat i zyskać na tym fortunę

Reforma prawa pracy zamienia umowy zlecenia na etaty, zapewniając pracownikom większą ochronę, stabilność i równe prawa od 2026 roku....

Prawo

20.08.202506:37

18 min

Mało kto wie jak odliczyć VAT od najmu mieszkań pracowniczych skutecznie

Odliczenie VAT od najmu mieszkań pracowniczych pozwala firmom odzyskać podatek, obniżyć koszty i efektywnie zarządzać finansami działalności....

Prawo

20.08.202506:22

16 min

Mało kto wie jak Deregulacja i KSeF zmienią twój biznes teraz

Deregulacja działalności nierejestrowanej i KSeF ułatwiają start i rozliczanie małych firm, wspierając cyfryzację i minimalizując formalności....

Prawo

19.08.202508:03

37 min

Mało kto zna prawdę o zakazie zmian w imperium Solorza na Cyprze

Wyrok cypryjskiego sądu blokuje zmiany w strukturze firm Zygmunta Solorza, zabezpieczając majątek podczas sporu o sukcesję – sprawdź szczegóły....

Prawo

empty_placeholder