Mało kto wie jak zlecenie zamienić w etat i zyskać na tym fortunę

Co to jest reforma prawa pracy: zlecenie na etat?

Reforma prawa pracy, która zakłada zamianę umów zlecenia na umowy o pracę, przynosi znaczące przeobrażenia w polskim systemie zatrudnienia. Jej głównym założeniem jest stopniowe odchodzenie od zleceń i innych umów cywilnoprawnych na rzecz etatów wszędzie tam, gdzie sposób wykonywania pracy spełnia przesłanki typowe dla stosunku pracy. Zmiany te mają na celu przeciwdziałanie unikania zatrudniania na podstawie umowy o pracę, co często wiązało się z ograniczaniem praw pracowników.

Od początku 2026 roku zaczną obowiązywać nowe zasady wynikające z nowelizacji Kodeksu pracy. W myśl tych przepisów:

• okresy pracy na etacie będą wliczane do stażu pracy,
• czas przepracowany na umowach zlecenie będzie również uwzględniony,
• wliczany będzie także czas w ramach prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

To rozwiązanie obejmie niemal dwa miliony osób – blisko co piątego aktywnego zawodowo Polaka, który obecnie nie posiada tradycyjnej umowy o pracę.

Istotą reformy stanie się jasne określenie, kiedy mamy do czynienia z zatrudnieniem cywilnoprawnym, a kiedy zachodzi faktyczny stosunek pracy. Przede wszystkim dotyczy to sytuacji, gdy:

• zatrudniony wykonuje zadania pod nadzorem pracodawcy,
• prace są wykonywane w wyznaczonym miejscu i czasie,
• działania są zgodne z poleceniami pracodawcy.

W takich przypadkach powinny obowiązywać przepisy Kodeksu pracy. Oczekuje się, że dzięki tym zmianom pracownicy zyskają mocniejszą ochronę oraz lepsze zabezpieczenie swoich praw.

Wprowadzone zmiany mają również na celu zrównanie sytuacji pracowników zatrudnionych na różnych zasadach. Uwzględnienie czasu pracy na umowach zlecenie przy wyliczaniu stażu zawodowego pozwoli na:

• lepsze wykorzystanie zdobytego doświadczenia,
• dłuższe urlopy,
• prawo do odprawy, które wcześniej było dostępne tylko dla osób zatrudnionych na umowie o pracę.

Kolejną istotną korzyścią płynącą z tej reformy będzie większe poczucie stabilizacji oraz poprawa warunków pracy dla osób dotychczas pozbawionych ochrony kodeksowej, choć wykonujących obowiązki na zasadach charakterystycznych dla etatu.

Zmiany te mają służyć zarówno pracownikom, jak i pracodawcom, przyczyniając się do ulepszenia całego rynku pracy.

Dlaczego reforma prawa pracy: zlecenie na etat jest ważna?

Reforma przepisów dotyczących prawa pracy, która zakłada przekształcenie umów zlecenia w umowy o pracę, niesie ze sobą wiele korzyści społecznych i gospodarczych. Od lat w Polsce dominuje zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych, zwłaszcza tak zwanych „umów śmieciowych”. Ponad 1,9 miliona osób świadczy pracę na zasadach przypominających etat, jednak bez standardowych gwarancji prawnych czy przywilejów.

Podstawowym założeniem zmian jest zapewnienie pracownikom należnej ochrony. Dotychczas bardzo często umowy zlecenia zastępowały klasyczny stosunek pracy, co pozbawiało zatrudnionych szeregu istotnych praw, takich jak:

• wypłacanie pełnych składek na ubezpieczenia społeczne,
• prawo do urlopu wypoczynkowego,
• stabilność zatrudnienia.

Osoby pracujące na zleceniu były też pozbawione ustawowych okresów wypowiedzenia oraz chronione przed nieuzasadnionym zwolnieniem w znacznie mniejszym stopniu niż etatowcy.

Nowelizacja zmienia także system zabezpieczenia społecznego. Od teraz wszyscy pracujący, niezależnie od typu umowy, będą mieli odprowadzane pełne składki emerytalne. Dzięki temu osoby pracujące dotąd głównie na zleceniu zyskają lepszą ochronę na przyszłość. ZUS podaje, że osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych gromadzą kapitał emerytalny nawet o 40 procent niższy niż ci zatrudnieni na etacie, mimo zbliżonych dochodów.

Istotnym aspektem wprowadzanych zmian jest także wyrównanie warunków konkurowania pomiędzy firmami. Przedsiębiorstwa oferujące umowy o pracę ponosiły wyższe koszty, przez co traciły konkurencyjność wobec tych, które korzystały z tańszych umów zlecenia. Równe zasady dla wszystkich pracodawców sprawią, że rynek pracy stanie się uczciwszy i bardziej przejrzysty.

Stabilność zatrudnienia to kolejny ważny element reformy. Pracownicy cenią pewność zatrudnienia, a firmy zyskują lojalniejszą i bardziej zaangażowaną kadrę. Dane GUS wskazują, że rotacja pracowników zatrudnionych na umowę o pracę jest aż o jedną trzecią mniejsza w porównaniu do tych pracujących na zlecenie, co przekłada się na większą stabilność dla obu stron.

Polskie zmiany wpisują się także w standardy obowiązujące w Unii Europejskiej. W myśl unijnych dyrektyw wszystkim osobom wykonującym pracę należy się podstawowa ochrona, bez względu na sposób zatrudnienia. Nowa legislacja krok po kroku przybliża polski rynek pracy do tych wspólnych europejskich wytycznych.

Warto podkreślić także społeczny wymiar tej reformy. Przywraca ona uznanie dla pracy i eliminuje zjawisko niepewnego zatrudnienia. W efekcie osoby wykonujące podobne obowiązki mogą liczyć na takie same uprawnienia, co wzmacnia poczucie sprawiedliwości i ogranicza różnice ekonomiczne w społeczeństwie.

Jednym z korzystnych aspektów zmian jest również nowy sposób liczenia stażu pracy – liczyć się będzie realne doświadczenie, a nie forma prawna łącząca pracownika z pracodawcą.

Jakie zmiany wprowadza reforma prawa pracy: zlecenie na etat?

Reforma dotycząca „zlecenia na etat” istotnie przekształca realia zatrudnienia w Polsce. Dzięki nowym przepisom umowy cywilnoprawne są wreszcie wyraźnie oddzielone od stosunku pracy, co eliminuje dotychczasowe niejasności.

Najważniejszą nowością jest domniemanie istnienia stosunku pracy, jeśli sposób świadczenia obowiązków przypomina etat. Oznacza to, że umowa zlecenie może zostać uznana za umowę o pracę, gdy pojawią się następujące cechy:

• praca odbywa się pod ścisłą kontrolą zleceniodawcy,
• zadania wykonywane są w ustalonym czasie oraz miejscu,
• wykonawca podporządkowuje się poleceniom,
• zatrudnienie ma charakter ciągły i rutynowy.

Zmiany te nakładają na pracodawców większą odpowiedzialność za prawidłowe kwalifikowanie zatrudnienia. Jeśli firma zawrze umowę cywilnoprawną, choć realnie spełnione są przesłanki umowy o pracę, musi liczyć się z prawnymi konsekwencjami, również finansowymi.

Państwowa Inspekcja Pracy otrzymuje dodatkowe uprawnienia – inspektorzy mogą teraz nakazać pracodawcy zmianę umowy zlecenia na umowę o pracę w przypadku wykrycia nieprawidłowości.

Nowe zasady obejmują także kwestie stażu pracy. Począwszy od 2026 roku, do wyliczenia stażu będą wliczane:

• okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę,
• czas przepracowany na zleceniach,
• prowadzenie własnej działalności gospodarczej.

Osoby, których kontrakty zostaną przekwalifikowane na etat, nabędą prawa do:

• minimalnego wynagrodzenia,
• jasno określonych norm czasu pracy (zarówno w skali doby, jak i tygodnia),
• dodatków za pracę nadliczbową,
• zagwarantowanego odpoczynku.

Reforma dodatkowo wzmacnia ochronę zatrudnienia. Osobom objętym przekwalifikowaniem przysługują:

• okresy wypowiedzenia adekwatne do długości stażu,
• większa ochrona przed nieuzasadnionym zwolnieniem,
• odprawa przy zwolnieniach grupowych.

Nowelizacja porządkuje również kwestie sądowe, upraszczając całą procedurę. Prawo stanowi teraz, że wątpliwości co do rodzaju zatrudnienia rozstrzygane są na korzyść pracownika, a to na pracodawcy spoczywa obowiązek udowodnienia, że nie doszło do naruszeń.

Wszyscy zatrudnieni, niezależnie od typu umowy, mogą liczyć na pełne zabezpieczenie socjalne, gdyż pracodawca musi odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne za każdego pracownika.

Ważny jest także aspekt organizacyjny – firmy mają obowiązek przestrzegać przepisów BHP wobec każdego, kto spełnia kryteria stosunku pracy, niezależnie od formalnej podstawy zatrudnienia.

Jakie korzyści przynosi reforma prawa pracy: zlecenie na etat pracodawcom?

Nowelizacja prawa pracy, zakładająca zamianę umów zlecenia na etaty, przynosi przedsiębiorstwom szereg wymiernych korzyści – zarówno biznesowych, jak i organizacyjnych. Mimo początkowych obaw związanych ze wzrostem kosztów, okazało się, że zmiana usprawnia funkcjonowanie całych firm.

Wprowadzenie przejrzystych reguł prawnych to jedna z kluczowych zalet tego rozwiązania. Wyraźne rozgraniczenie umowy o pracę i umów cywilnoprawnych ogranicza pole do interpretacyjnych niejasności. Dzięki temu przedsiębiorcy zyskują poczucie stabilności, co pozwala unikać długoletnich i kosztownych sporów zarówno z pracownikami, jak i z organami kontroli.

Oto główne korzyści wynikające z reformy:

• ograniczenie ryzyka prawnego,
• większa stabilność zatrudnienia,
• wzrost zaangażowania pracowników,
• równe zasady konkurencji,
• bardziej precyzyjne narzędzia zarządzania personelem,
• uproszczenie spraw kadrowo-płacowych,
• korzystny wpływ na reputację firmy,
• łatwiejsze zdobycie zewnętrznych źródeł finansowania,
• szersze możliwości na rynkach zagranicznych,
• wzmocnienie pozycji średnich i mniejszych firm.

Ograniczenie ryzyka prawnego przynosi istotną oszczędność finansową. Dotychczas przedsiębiorcy nadużywający elastycznych form zatrudnienia byli narażeni na dotkliwe sankcje, regulowanie zaległych składek czy wypłatę odszkodowań. Nowe przepisy w dużej mierze eliminują te zagrożenia.

Według danych GUS, większa stabilność zatrudnienia przyczynia się do obniżenia rotacji kadrowej nawet o jedną trzecią, zmniejszając wydatki związane z rekrutacją i wdrażaniem nowych pracowników. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą zaoszczędzić nawet do 30% rocznego kosztu pensji jednego pracownika.

Reforma wpływa korzystnie na pracowników, którzy, posiadając umowę o pracę, częściej utożsamiają się z miejscem zatrudnienia. To przekłada się na lepszą jakość pracy i wzrost efektywności o około 21%.

Ujednolicone reguły zatrudniania eliminują nieuczciwą konkurencję ze strony firm wykorzystujących mniej korzystne dla pracowników rozwiązania, wyrównując szanse dla wszystkich przedsiębiorstw. Dzięki temu firmy stawiające na stabilność zatrudnienia nie muszą obawiać się ryzyka konkurencji ze strony nieetycznych podmiotów.

Dzięki etatowi, pracodawcy otrzymują precyzyjne narzędzia zarządzania personelem. Jasno określone obowiązki, ramy czasu pracy i ścieżki rozwoju usprawniają procesy rozliczania pracowników z powierzonych im zadań.

Pomimo początkowego wzrostu liczby dokumentów, reforma prowadzi do uproszczenia procesów kadrowo-płacowych. Jednolity tryb zatrudnienia skutkuje ograniczeniem biurokracji i przyspieszeniem wewnętrznych procedur.

Zmiany mają także pozytywny wpływ na wizerunek przedsiębiorstwa. Stabilność zatrudnienia wzmacnia postrzeganie firmy przez potencjalnych kandydatów, klientów oraz partnerów biznesowych. Etyczne praktyki stają się coraz ważniejsze, zwłaszcza w czasach rosnącej uwagi społeczeństwa na warunki pracy.

Firmy oferujące etaty łatwiej zdobywają zewnętrzne źródła finansowania. Banki i inne instytucje chętniej współpracują z podmiotami uznanymi za bardziej wiarygodne i przewidywalne.

Ostatecznie, reforma dopasowuje polskie przepisy do europejskich standardów, co otwiera szersze możliwości na rynku międzynarodowym. Ułatwione jest uczestnictwo w unijnych programach oraz przetargach, w których warunki zatrudnienia bywają kluczowym aspektem.

Najwięcej zysków z reformy odnoszą średnie i mniejsze firmy. Uproszczenie przepisów pozwala im konkurować z większymi korporacjami na równych zasadach, oferując pracownikom atrakcyjne warunki bez zbędnej biurokracji.

Jak reforma prawa pracy: zlecenie na etat wpływa na pracowników?

Reforma prawa pracy, która przenosi pracowników z umów zlecenia na etaty, wyraźnie zmienia codzienność wielu osób zatrudnionych w Polsce. Wprowadzone zmiany przynoszą konkretne korzyści i przekładają się na różne sfery życia zawodowego.

Jedną z najważniejszych nowości jest wzmocnienie zabezpieczeń pracowniczych. Osoby, które do tej pory pracowały na zleceniu, teraz mogą korzystać ze wszystkich praw gwarantowanych przez Kodeks pracy. Zyskują m.in.:

• ochronę przed natychmiastowym zwolnieniem,
• jasne zasady wypowiedzeń,
• możliwość skutecznego dochodzenia swoich racji przed sądem.

Wprowadzone przepisy wpływają również na wynagrodzenie. Etat oznacza m.in.:

• pewność otrzymania co najmniej płacy minimalnej,
• regularne wypłaty co miesiąc,
• premie za nadgodziny,
• wynagrodzenie za czas choroby,
• dodatki za pracę nocą i w dni świąteczne.

Dodatkowo, pracownicy zatrudnieni na etacie otrzymują szerszy pakiet świadczeń. Zmiana formy zatrudnienia wiąże się z uzyskaniem prawa do:

• 20–26 dni płatnego urlopu, w zależności od stażu,
• płatnych dni wolnych z ważnych powodów osobistych,
• urlopów macierzyńskich, rodzicielskich i ojcowskich,
• odpraw związanych z przejściem na emeryturę oraz w razie masowych zwolnień.

Warto też zwrócić uwagę na poprawę zabezpieczenia społecznego. Pełne opłacanie składek daje silniejsze wsparcie w przypadku choroby, macierzyństwa czy innych nieprzewidzianych zdarzeń losowych. Według danych ZUS osoby pracujące na zlecenie miały aż o 40% niższe oszczędności emerytalne niż ci zatrudnieni na etacie, mimo podobnych zarobków. Reforma pozwala zniwelować tę rozbieżność.

Nowe regulacje obejmują również kwestie związane z czasem pracy. Pracownicy będą mieli jasno wyznaczone godziny – 8 dziennie i maksymalnie 40 tygodniowo. Przysługuje im także:

• 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego,
• minimum 35 godzin odpoczynku w tygodniu,
• limit nadgodzin wynoszący od 150 do 416 godzin w ciągu roku, w zależności od zasad obowiązujących w firmie.

Nie bez znaczenia są też sprawy dotyczące stażu pracy. Od 2026 roku okresy przepracowane na umowie zleceniu zostaną wliczone do stażu zawodowego. Dzięki temu można szybciej:

• zdobyć prawo do dłuższego urlopu,
• uzyskać wyższe odprawy czy jubileuszowe nagrody,
• startować na stanowiska wymagające określonego doświadczenia.

Kolejnym atutem reformy są lepsze standardy bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawcy zobowiązani są do zapewnienia odpowiednich warunków, co obejmuje:

• obowiązkowe szkolenia BHP,
• dostarczenie środków ochrony osobistej,
• badania lekarskie,
• dbanie o ergonomiczne stanowiska,
• ocenę ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach.

Etat zwiększa również stabilność zawodową i pozwala pracownikom planować własną ścieżkę rozwoju. Z badań Instytutu Badań Strukturalnych wynika, że osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę aż o 23% częściej biorą udział w szkoleniach lub kursach niż wykonujący zlecenia.

Zmiany wzmacniają także ogólną pozycję zatrudnionych wobec pracodawców. Pracownicy na etacie mają prawo do:

• zakładania i przystępowania do związków zawodowych,
• lepszej reprezentacji podczas sporów zbiorowych,
• ochrony jako sygnaliści,
• większej stabilności w razie trudniejszych sytuacji, jak choroba czy ciąża.

Co ważne, każdy wykonujący podobne obowiązki pracownik będzie traktowany na równi. Znika podział na osoby z pełnymi uprawnieniami i tych ograniczonych tylko do zleceń, co korzystnie wpływa na relacje między współpracownikami i atmosferę w pracy.

Według GUS pewność stałego zatrudnienia znacząco podnosi jakość życia – ułatwia uzyskanie kredytu, wynajęcie mieszkania czy spokojne planowanie większych inwestycji. To przekłada się też na lepsze poczucie bezpieczeństwa i komfort psychiczny pracowników.

Jakie są konsekwencje dla rynku pracy związane z reformą prawa pracy: zlecenie na etat?

Reforma prawa pracy, która przekształca dotychczasowe umowy zlecenia w etaty, znacząco zmienia krajobraz zatrudnienia w Polsce. Nowe przepisy wpływają zarówno na strukturę rynku pracy, jak i na sposób jego funkcjonowania. Skutki tych modyfikacji odczują nie tylko pracownicy i przedsiębiorcy, lecz także cała gospodarka.

Najważniejszym efektem zmian jest formalizacja stosunków pracy. Przewaga umów o pracę nad cywilnoprawnymi przyczynia się do większej przejrzystości zatrudnienia i sprawia, że szara strefa traci na znaczeniu. Szacuje się, że reforma obejmie około 1,9 miliona osób, czyli jedną piątą aktywnych zawodowo.

Zmianie ulegnie także struktura zatrudnienia – obecnie umowy zlecenia stanowią nawet jedną czwartą wszystkich form pracy, natomiast po wdrożeniu nowych przepisów ten odsetek może spaść do 10-15% w przeciągu kilku lat. Zwiększenie liczby pracowników etatowych przynosi wiele korzyści:

• wyrównuje obciążenia podatkowe i składkowe,
• poprawia kondycję systemu ubezpieczeń społecznych,
• sprzyja ograniczaniu nieformalnego zatrudnienia,
• wpływa pozytywnie na wskaźniki dotyczące bezrobocia.

Przekształcenie umów zlecenia w umowy o pracę oddziałuje również na tempo powstawania nowych miejsc pracy. Pracodawcy, którzy muszą oferować stabilniejsze formy zatrudnienia, podejmują decyzje rekrutacyjne ostrożniej. Jednak dzięki temu nowopowstałe etaty są bardziej trwałe – raport GUS wskazuje, że rotacja pracowników na etatach jest o jedną trzecią niższa niż w przypadku zleceń.

Nie można jednak pominąć ograniczenia elastyczności rynku pracy, zwłaszcza w sektorach sezonowych, takich jak turystyka bądź rolnictwo. W tych branżach pracodawcy częściej będą sięgać po alternatywne rozwiązania:

• praca tymczasowa,
• outsourcing,
• inne elastyczne formy zatrudnienia.

Zmiany dotyczą także procesu rekrutacyjnego. Firmy coraz częściej podnoszą wymagania względem kandydatów oraz wydłużają procedury selekcji. Rosnące znaczenie mają:

• okresy próbne,
• dogłębna weryfikacja kompetencji,
• narzędzia wspierające decyzje rekrutacyjne.

Koszty zatrudnienia pracowników na etacie rosną – eksperci prognozują, że wydatki związane z tą zmianą mogą być większe nawet o 15-25%. To prowadzi do:

• nacisku na podnoszenie płac w prostych zawodach,
• przyspieszenia wdrażania automatyzacji rutynowych zadań,
• optymalizacji procesów biznesowych w firmach.

Wyższe wydatki mogą utrudnić rywalizację rodzimych przedsiębiorców na globalnych rynkach, zwłaszcza tam, gdzie istotna jest praca fizyczna. Z drugiej strony stabilniejsze zatrudnienie sprzyja rozwojowi umiejętności i zwiększa produktywność, co w dłuższej perspektywie działa pozytywnie na gospodarkę.

Reforma ma wpływ również na mobilność zawodową – osoby zatrudnione na etacie zmieniają pracodawcę rzadziej, bo o około 15% w porównaniu do zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Chociaż rynek staje się przez to mniej dynamiczny, rośnie:

• stabilność pracy,
• możliwości długofalowego inwestowania w rozwój pracowników.

Agencje pracy tymczasowej oraz cyfrowe platformy, które dotąd często bazowały na umowach zlecenia, muszą dostosowywać modele działania do nowych realiów. Efektem może być konsolidacja sektora oraz powstawanie całkiem nowych form współpracy.

Wraz ze wzrostem liczby etatów różnice między pracownikami na różnych umowach stają się mniej wyraźne. To prowadzi do większej spójności społecznej i poprawia równość szans – na przykład rozpiętość w zabezpieczeniu emerytalnym pomiędzy obiema grupami wynosiła nawet 40%.

Większa stabilność zatrudnienia umacnia pozycję związków zawodowych i rad pracowników, co przekłada się na:

• lepszą ochronę interesów pracowniczych,
• bardziej partnerskie relacje pomiędzy stronami,
• silniejsze negocjacje w obszarze wynagrodzeń i warunków pracy.

Warto również zauważyć, że wprowadzenie reformy przyczynia się do profesjonalizacji obszaru zarządzania zasobami ludzkimi. Pracodawcy coraz częściej inwestują w rozwój działów HR, szkolenia czy nowoczesne narzędzia do zarządzania czasem oraz dokumentacją pracowniczą.

Zmiany stymulują także rozwój zdalnej i hybrydowej organizacji pracy. Chęć zachowania elastyczności w ramach stosunku pracy prowadzi do innowacji i podnosi atrakcyjność rynku pracy, szczególnie w oczach najmłodszych pracowników.

Jakie są wady reformy prawa pracy: zlecenie na etat?

Reforma prawa pracy, wprowadzająca przekształcenie umów zlecenia w umowy o pracę, przynosi zarówno zyski, jak i liczne trudności. Zmiany te wywierają istotny wpływ na polskich pracodawców oraz sytuację całego rynku zatrudnienia. Warto zwrócić uwagę na kluczowe mankamenty towarzyszące takim przepisom.

Ograniczenie swobody zatrudniania jest jednym z odczuwalnych efektów reformy. Przedsiębiorcy tracą możliwość szybkiego reagowania na wahania zapotrzebowania kadrowego, co szczególnie mocno odczuwają sektory o sezonowym charakterze, jak:

• turystyka,
• rolnictwo,
• branża eventowa.

By sprostać nowym realiom, firmy będą zmuszone szukać alternatywnych rozwiązań.

Znaczny wzrost kosztów zatrudnienia to kolejna konsekwencja wdrożenia nowych przepisów. W przypadku przejścia na umowy o pracę wydatki firm rosną nawet o 15-35% w porównaniu do zleceń, głównie za sprawą:

• dodatkowych składek,
• wynagrodzenia urlopowego,
• odpraw,
• wynagrodzenia za przestoje,
• okresów wypowiedzenia.

Wyższe obciążenia finansowe mogą prowadzić do wzrostu bezrobocia. Przedsiębiorcy, aby uniknąć dodatkowych kosztów, mogą ograniczać liczbę zatrudnionych lub inwestować w automatyzację, co szczególnie dotknie małe i średnie firmy.

Istnieje również ryzyko rozszerzenia szarej strefy. Pracodawcy, chcąc unikać nowych kosztów, mogą sięgać po:

• nierejestrowaną pracę,
• pozorne formy samozatrudnienia,
• przenoszenie działalności do krajów o niższych kosztach pracy.

Warto zauważyć, że nieoficjalny sektor już obecnie stanowi kilkanaście procent polskiej gospodarki.

Dodatkowo, nowe przepisy stanowią utrudnienie dla osób potrzebujących elastyczności. Studentom, rodzicom małych dzieci, emerytom czy osobom łączącym różne formy aktywności bardziej odpowiadały warunki pracy oferowane przez umowy cywilnoprawne. Według badań ponad jedna czwarta osób zatrudnionych na takich zasadach wysoko ceni możliwość samodzielnego planowania czasu pracy.

Reforma wprowadza także wzrost biurokracji – pracodawcy są zmuszeni do:

• prowadzenia pełnej dokumentacji pracowniczej,
• ewidencji godzin pracy,
• przeprowadzania szkoleń,
• organizowania badań lekarskich.

Dla małych firm, pozbawionych kadr, oznacza to dodatkowe obowiązki i wydatki.

W efekcie wzrost kosztów zatrudnienia oraz wymogi formalne mogą znacząco utrudnić konkurencyjność polskich firm. W odpowiedzi na presję finansową przedsiębiorstwa będą zmuszone podnosić ceny swoich produktów i usług, co może wpłynąć na ich pozycję względem zagranicznych konkurentów.

Stabilność etatu również niesie za sobą konsekwencje – nierzadko wiąże się ona z mniejszą gotowością do zmiany miejsca pracy. Szacuje się, że mobilność zawodowa spada wówczas nawet o 15%, co może wpływać na spowolnienie dynamiki gospodarki i wymianę doświadczeń w sektorze zawodowym.

Innym problemem są obostrzenia kodeksu pracy, które ograniczają elastyczne kształtowanie czasu pracy. Sztywne regulacje dotyczące godzin roboczych i nadgodzin utrudniają indywidualne dopasowanie grafiku, co wcześniej umożliwiały umowy cywilnoprawne.

Niektórzy pracodawcy, chcąc uniknąć zatrudnienia na pełen etat, proponują kilka mniejszych umów obejmujących różne obowiązki. Takie podejście może osłabić poczucie bezpieczeństwa pracowników i prowadzić do fragmentacji stanowisk.

Reforma jest także wyzwaniem dla ekspertów realizujących projekty dla wielu klientów. Konsultanci czy freelancerzy często pracują w modelach, które nie przystają do umowy o pracę, co sprawia, że dla obu stron takie rozwiązanie staje się drogie i niepraktyczne.

Ograniczenia związane z reformą mogą również zniechęcać do wdrażania innowacyjnych modeli współpracy. Branże kreatywne i cyfrowe, opierające się na elastycznych formach zatrudnienia, szczególnie mocno odczują negatywne skutki zmian.

Należy również wspomnieć o poczuciu niepewności pracodawców. Obawa przed nieintencjonalnym złamaniem prawa sprawia, że przedsiębiorcy podchodzą z dużą ostrożnością do rozwoju działalności oraz inicjowania nowych projektów.

Gdzie znajdują zastosowanie przepisy reformy prawa pracy: zlecenie na etat?

Nowelizacja prawa pracy związana z przekształcaniem umów zlecenia w umowy o pracę ma duże znaczenie dla polskiego rynku zatrudnienia. Jej zapisy obowiązują zarówno w firmach prywatnych, jak i instytucjach publicznych. Dotyczy to sytuacji, w których sposób wykonywania obowiązków faktycznie odpowiada klasycznemu stosunkowi pracy, nawet jeśli formalnie podpisano wyłącznie umowę cywilnoprawną.

Nowe regulacje obejmują przede wszystkim przypadki, gdy:

• zadania są realizowane pod nadzorem przełożonego,
• praca odbywa się w wyznaczonych godzinach,
• wykonywane są obowiązki w określonym miejscu.

Przepisów tych używa się zwłaszcza wtedy, gdy zleceniobiorcy robią praktycznie to samo, co zatrudnieni na umowę o pracę, podlegając tym samym zasadom i poleceniom.

Zmiany dotyczą wszystkich podmiotów – od dużych przedsiębiorstw, przez małe firmy, po urzędy. Nie ma tu znaczenia ani branża, ani liczba pracowników czy typ działalności. Kluczowe jest faktyczne wykonywanie obowiązków, a nie nazwa dokumentu, pod którym się one kryją.

Szczególnie ważne są przepisy w sektorach, gdzie często stosowano umowy cywilnoprawne zamiast etatów:

• gastronomia,
• handel,
• firmy sprzątające,
• branża ochroniarska,
• call center,
• placówki opieki.

To właśnie tam inspektorzy najczęściej spotykali się z sytuacjami, gdzie na papierze była umowa zlecenia, a w rzeczywistości praca odpowiadała etatowi.

Kontrole prowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy zyskały nowy wymiar. Jeśli inspektor uzna, że faktyczna sytuacja nosi znamiona stosunku pracy, może nakazać zmianę charakteru umowy z cywilnoprawnej na pracowniczą. Oceniając sprawę, bierze pod uwagę rzeczywiste warunki, a nie samą nazwę dokumentu.

Sądy pracy, rozstrzygając spory o istnienie stosunku pracy, również korzystają z nowych zasad. Decydują na podstawie prawdziwych okoliczności wykonywania zadań, rozstrzygając wątpliwości zazwyczaj na korzyść zatrudnionego.

Zmiany dotyczą także kwestii ubezpieczeń społecznych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wykorzystując nowe przepisy, sprawdza, czy umowy cywilnoprawne nie służą ukrywaniu faktycznego zatrudnienia. Ma to ogromne znaczenie dla poprawnego naliczania składek emerytalnych czy zdrowotnych.

Od 2026 roku do stażu pracy będą wliczane nie tylko lata przepracowane na umowie o pracę, lecz także okresy wykonywania zleceń, prowadzenia działalności gospodarczej czy pracy na umowie agencyjnej. Przepisy działają wstecz – dotyczy to również wcześniejszych lat.

Reforma daje również pracownikom szybszy dostęp do określonych uprawnień, takich jak:

• urlopy,
• odprawy,
• nagrody jubileuszowe.

Staż pracy zdobyty na podstawie umów cywilnoprawnych zaczyna być traktowany na równi z doświadczeniem etatowym.

W kontekście bezpieczeństwa i higieny pracy wszyscy zatrudnieni, bez względu na rodzaj podpisanej umowy, powinni mieć zagwarantowany taki sam poziom ochrony.

Nowe zasady mają też znaczenie dla administracji podatkowej – urzędy skarbowe kontrolują, czy cywilnoprawne umowy nie służą omijaniu obowiązków podatkowych związanych z zatrudnieniem na etacie.

Wpływ reformy widać także podczas rekrutacji – firmy muszą jasno doprecyzować, w jakich przypadkach stosują zlecenia, a kiedy niezbędne jest zatrudnienie na umowę o pracę.

Dotyczy to również kwestii legalności pracy cudzoziemców. Organy kontrolne sprawdzają, czy obcokrajowcy mają zagwarantowane właściwe warunki zatrudnienia. Tam, gdzie wymagany jest etat, również oni powinni być zatrudnieni w tej formie.

Nowelizacja prawa stanowi również narzędzie dla związków zawodowych. W trakcie negocjacji mogą one żądać przekształcenia umów zlecenia w umowy o pracę, gdy zajęcie spełnia cechy stosunku pracowniczego.