Co Adam Glapiński mówi o ewentualnych obniżkach stóp procentowych?
Adam Glapiński, stojący na czele Narodowego Banku Polskiego, podchodzi do ewentualnych obniżek stóp procentowych z dużą rezerwą. Wskazuje, że choć taka możliwość istnieje, wciąż trudno przewidzieć, jak duże mogłyby być te zmiany i na jakich zasadach by się opierały. Wszystko zależy od bieżącej sytuacji ekonomicznej oraz napływających informacji z rynku.
Podkreśla także, że scenariusz podwyżek nie jest obecnie rozważany. Z prognoz wyłania się raczej perspektywa ich redukcji, być może nawet jeszcze przed końcem roku. Kluczowe okażą się jednak okoliczności gospodarcze, a w szczególności zachowanie inflacji.
Glapiński zaznacza jednocześnie, że nie można mówić o rozpoczęciu dłuższego cyklu obniżek. Raczej przewiduje ewentualne jednorazowe działania, takie jak:
- obniżki o 0,25 punktu procentowego,
- obniżki o 0,5 punktu procentowego,
- reagowanie na konkretne przesłanki bez ustalonego wcześniej harmonogramu.
Rada Polityki Pieniężnej podczas podejmowania decyzji będzie brała pod uwagę różne wskaźniki, m.in.:
- tempo spadku inflacji,
- wzrost wynagrodzeń,
- sytuację międzynarodową.
Prezes pozostawia otwartą furtkę do dalszych cięć stóp, jednak podkreśla, że zależy to od potwierdzenia korzystnych tendencji w gospodarce.
Szczególne znaczenie przywiązuje także do:
- utrzymania dezinflacji,
- stabilnej sytuacji zagranicznej,
- dogłębnej analizy obecnego stanu gospodarki oraz aktualnych prognoz.
Jakie czynniki mogą prowadzić do kolejnych obniżek stóp w październiku?
Co może spowodować, że w październiku stopy procentowe zostaną zredukowane? Eksperci wskazują na trzy zasadnicze warunki ekonomiczne, które mogą utorować drogę temu scenariuszowi.
- spowolnienie tempa wzrostu wynagrodzeń - słabszy przyrost płac oznacza mniejszą presję na wzrost cen, co jest istotnym sygnałem dla członków Rady Polityki Pieniężnej,
- utrzymanie inflacji na niskim, stabilnym poziomie - ostatnio publikowane wskaźniki często wypadają poniżej oczekiwań, co otwiera pole do ewentualnego złagodzenia kursu prowadzonej polityki. Z drugiej strony, Rada nie koncentruje się wyłącznie na pojedynczych miesiącach, lecz analizuje trwałość tego korzystnego trendu,
- zachowanie dyscypliny fiskalnej - ograniczenie wydatków publicznych oraz redukcja deficytu budżetowego pozwalają bankowi centralnemu działać z większą swobodą. Dzięki temu Rada może rozważyć poluzowanie polityki, nie ryzykując przy tym zaburzeń w gospodarce.
Wielu specjalistów podkreśla, że odpowiedzialna polityka finansowa rządu ma duże znaczenie przy podejmowaniu takich decyzji.
Warto również pamiętać, że ustawowe utrzymanie zamrożonych cen prądu aż do końca 2024 roku eliminuje jeden z głównych czynników mogących podbijać inflację. Daje to dodatkową stabilność i sprzyja ewentualnym obniżkom stóp.
Specjaliści przewidują, że w październiku możliwa jest redukcja stóp o 0,25 do 0,5 punktu procentowego. Wszystko jednak zależeć będzie od bieżącego przeglądu danych makroekonomicznych. Istotną rolę odegrają również uwarunkowania międzynarodowe, w tym polityka innych banków centralnych oraz globalne ruchy inflacyjne.
Dlaczego inflacja po sierpniowym odczycie sugeruje redukcję stóp procentowych?
Sierpniowy odczyt inflacji przynosi istotne informacje, które wzmacniają argumenty za obniżeniem stóp procentowych. Najnowsze statystyki wyraźnie wskazują na słabnięcie presji inflacyjnej w polskiej gospodarce. Ten sygnał jest niezwykle ważny z perspektywy Rady Polityki Pieniężnej, która rozważa złagodzenie dotychczasowego kursu polityki pieniężnej.
Obniżenie tempa wzrostu cen po sierpniu oznacza, że poziom cen ustabilizował się i jest niższy, niż przewidywali ekonomiści. Wyniki te potwierdzają skuteczność wcześniejszych działań wymierzonych w walkę z inflacją. Skoro sytuacja na rynku ulega poprawie, pojawia się przestrzeń do zwrotu w polityce stóp – dotąd skupiającej się na ograniczaniu kosztów życia oraz cen towarów i usług.
Z najnowszych danych można wyciągnąć kilka wniosków:
- cena codziennych produktów przestaje rosnąć w szybkim tempie,
- prognozy inflacyjne wśród przedsiębiorców i konsumentów stają się coraz mniej pesymistyczne,
- w kluczowych sektorach gospodarczych utrzymuje się stabilizacja cen.
Obniżenie stóp procentowych wiązałoby się z szeregiem pozytywnych skutków dla gospodarki. Ta decyzja ułatwiłaby dostęp do tańszego finansowania, przez co przedsiębiorstwa mogłyby chętniej inwestować, a gospodarstwa domowe pozwolić sobie na większe wydatki. Jednocześnie kredytobiorcy skorzystaliby z niższych rat miesięcznych, co wpłynęłoby korzystnie na ich budżety domowe.
Zdaniem ekspertów, informacje napływające po sierpniu stanowią mocny argument dla Rady Polityki Pieniężnej, która może rozważyć redukcję stóp o 25 punktów bazowych. Podobne działania podejmują także inne banki centralne w naszym regionie, dostosowując swoje decyzje do tendencji spadkowej inflacji.
Duże znaczenie ma tu również stabilność cen energii. Ich zamrożenie do końca 2024 roku ogranicza ryzyko gwałtownego wzrostu inflacji, zapewniając Radzie większą swobodę przy podejmowaniu decyzji dotyczących luzowania polityki pieniężnej.
Analitycy zauważają, że spadek inflacji to nie jednorazowe wydarzenie, lecz wyraźny element utrzymującego się trendu. Jeśli w kolejnych miesiącach sytuacja się potwierdzi, rośnie prawdopodobieństwo, że RPP zdecyduje się na obniżenie stóp procentowych już podczas najbliższych spotkań.
Dlaczego zamrożenie cen energii wpływa na możliwość obniżek stóp?
Zamrożenie cen energii stanowi jeden z najważniejszych czynników, które pozwalają Radzie Polityki Pieniężnej na rozważenie obniżenia stóp procentowych. Utrzymanie stałych stawek za prąd do końca 2024 roku wprowadza pożądany spokój do otoczenia gospodarczego. Takie rozwiązanie istotnie ogranicza zagrożenie wzrostem inflacji w najbliższych miesiącach.
Dla rodzin i przedsiębiorców opłaty za energię są kluczowym wydatkiem. Ich wysokość przekłada się wprost na koszty produkcji i świadczenia usług, a co za tym idzie – również na ceny, które ostatecznie płacą klienci. Stabilizacja cen energii pozbawia gospodarkę jednego z głównych motorów inflacji.
Zamrożenie cen energii ma wieloaspektowe znaczenie dla decyzji podejmowanych przez RPP:
- ułatwia dokładniejsze przewidywanie zmian cen, dzięki czemu ekonomiści mogą rzetelniej oszacować skalę przyszłej inflacji,
- ogranicza presję na wzrost kosztów w niemal każdej gałęzi gospodarki, co hamuje ogólny wzrost cen,
- chroni domowe budżety przed nagłymi podwyżkami, przez co nie rosną oczekiwania płacowe i słabnie mechanizm podbijający inflację,
- zwiększa przewidywalność rachunków, dając przedsiębiorcom i konsumentom większą pewność przy planowaniu wydatków i inwestycji.
Specjaliści z RPP regularnie śledzą prognozy inflacyjne – tu ceny energii odgrywają znaczącą rolę. Utrzymanie stabilnych stawek sprawia, że przewidywania stają się bardziej wiarygodne, a poziom niepewności co do przyszłych zmian cen wyraźnie maleje. Dzięki temu Rada może odważniej decydować się na cięcia stóp procentowych, mając pod kontrolą możliwe konsekwencje.
Według ekonomistów, wzrost cen energii mógłby doprowadzić do podbicia inflacji nawet o 2-3 punkty procentowe, co w praktyce uniemożliwiłoby obniżki stóp w najbliższym czasie. Zamrożenie opłat otwiera natomiast szanse na cięcia rzędu 0,25-0,5 punktu procentowego jeszcze jesienią, szczególnie przy korzystnych ostatnio odczytach inflacyjnych.
Stabilność na rynku energii wzmacnia poczucie bezpieczeństwa w całej gospodarce. Mniejsze ryzyko skokowych zmian cen oznacza dla RPP szersze pole manewru przy prowadzeniu łagodniejszej polityki pieniężnej. W efekcie ceny energii stają się swego rodzaju tarczą, chroniącą gospodarkę przed niekontrolowanym wzrostem inflacji, nawet jeśli inne czynniki na nią naciskają.
Patrząc całościowo, zamrożenie cen energii staje się nieocenionym wsparciem dla działań zmierzających do obniżenia stóp procentowych. Stanowi to szansę na oddech dla osób spłacających kredyty oraz może pobudzić inwestycje po stronie firm. Działanie to wspomaga walkę z inflacją, skutecznie uzupełniając klasyczne narzędzia polityki pieniężnej.
Dlaczego wysoki deficyt budżetowy może powstrzymać obniżki stóp procentowych?
Wysoki deficyt budżetowy stanowi jedną z kluczowych barier dla Rady Polityki Pieniężnej, gdy rozważa ona możliwość obniżenia stóp procentowych. To efekt złożonych powiązań między polityką fiskalną a pieniężną, które wzajemnie na siebie oddziałują.
Gdy państwowe wydatki przewyższają wpływy z podatków, w gospodarce pojawia się dodatkowy strumień środków. Zwiększony popyt, przy niezmienionej podaży dóbr i usług, wywiera presję na wzrost cen. Tymczasem nadrzędnym zadaniem RPP pozostaje walka z inflacją, dlatego nie może sobie pozwolić na obniżki stóp – mogłoby to dodatkowo napędzić wzrost cen.
Zależności pomiędzy deficytem a polityką pieniężną obejmują kilka istotnych aspektów:
- by sfinansować niedobór w budżecie, państwo emituje obligacje skarbowe, co prowadzi do zwiększenia ilości pieniądza w gospodarce oraz ryzyka inflacyjnego,
- rosnące zadłużenie skutkuje podwyższonym ryzykiem finansowym kraju, co przekłada się na wyższe koszty obsługi długu,
- wysoki deficyt ogranicza pole manewru banku centralnego, zmuszając go do utrzymania wysokich stóp procentowych, by równoważyć rozbuchaną politykę fiskalną.
Również inwestorzy zagraniczni zwracają baczną uwagę na kondycję finansów publicznych. Osłabienie zaufania do stabilności fiskalnej kraju często prowadzi do odpływu kapitału i osłabienia krajowej waluty. W takiej sytuacji RPP utrzymuje wyższe stopy procentowe, aby zatrzymać zagraniczne fundusze w kraju.
W Polsce skala problemu jest jeszcze poważniejsza z uwagi na strukturalny charakter deficytu – nadwyżka wydatków nad dochodami utrzymuje się w dłuższym horyzoncie czasowym. Stały deficyt wywołuje nieustanną presję inflacyjną, która wymusza na RPP prowadzenie restrykcyjnej polityki pieniężnej przez dłuższy czas.
Zdaniem ekonomistów, przekroczenie poziomu deficytu 4% PKB znacząco utrudnia prowadzenie łagodniejszej polityki stóp procentowych. Szczególnej ostrożności wymaga moment, kiedy inflacja dopiero zaczyna hamować – wtedy bank centralny nie może sobie pozwolić na zbyt szybkie obniżki, aby nie wywołać ponownego wzrostu cen.
Doświadczenia innych państw pokazują, że ścisła współpraca polityki fiskalnej i monetarnej jest niezbędna dla utrzymania stabilności gospodarczej. Kiedy rząd zwiększa deficyt, bank centralny z reguły reaguje utrzymaniem wysokich stóp, tworząc mechanizm równoważący nadmierne rozgrzewanie gospodarki.
Perspektywa spadku stóp procentowych stanie się realna dopiero wtedy, gdy deficyt budżetowy zostanie wyraźnie ograniczony. Z tego względu dla osób spłacających kredyty liczy się nie tylko hamowanie inflacji, ale również długotrwała stabilność finansów publicznych. Bez gruntownej poprawy sytuacji budżetowej, istotne obniżki stóp procentowych pozostaną raczej mało prawdopodobne.
Jak luźna polityka fiskalna ogranicza możliwość obniżania stóp procentowych?
Luźna polityka fiskalna utrudnia obniżanie stóp procentowych, głównie ze względu na wzmożoną presję inflacyjną wywieraną na gospodarkę. Gdy rząd decyduje się na zwiększone wydatki i generuje wysoki deficyt, na rynek trafia dodatkowa gotówka. Taki zastrzyk pieniędzy komplikuje działania banku centralnego, który dąży do okiełznania inflacji.
Ten mechanizm jest złożony i oddziałuje na kilku płaszczyznach. Ekspansywna polityka budżetowa napędza popyt, który często przewyższa możliwości produkcyjne gospodarki. Skutek? Ceny idą w górę, co wymusza na Radzie Polityki Pieniężnej konieczność utrzymywania wyższych stóp, by trzymać inflację w ryzach mimo rosnących wydatków państwa.
W praktyce wygląda to tak, że nawet gdy pojawiają się przesłanki do obniżek stóp — jak wolniejszy wzrost cen czy słabszy wzrost gospodarczy — duży deficyt budżetowy ogranicza pole manewru. Przy podejmowaniu decyzji RPP musi brać pod uwagę wiele elementów, między innymi:
- rozmiar deficytu i jego wpływ na łączny popyt,
- charakter wydatków państwowych oraz potencjał ich przerzucenia się na ceny,
- trwałość nierównowagi w finansach publicznych i jej konsekwencje dla oczekiwań inflacyjnych,
- sposób, w jaki deficyt jest finansowany i reakcję rynku finansowego na te działania.
Dobrym przykładem może być sytuacja, w której państwo wdraża kosztowne programy socjalne czy inwestycyjne, nie mając odpowiednich dochodów budżetowych. Ekonomiści podkreślają, że deficyt przekraczający 3-4% PKB wyraźnie ogranicza swobodę banku centralnego, zwłaszcza gdy gospodarka próbuje wychodzić z okresu wysokiej inflacji.
Warto też zwrócić uwagę na wpływ finansów publicznych na kurs złotego. Zbyt hojna polityka wydatkowa prowadzi nierzadko do osłabienia naszej waluty, co podnosi koszty importu i potęguje inflację. W takich warunkach RPP niechętnie obniża stopy procentowe, ponieważ konieczne jest dbanie również o stabilność złotego.
Brak porozumienia między polityką fiskalną a pieniężną powoduje konflikt celów – bank centralny nie ma pełnej swobody w kształtowaniu kosztu kredytu, a potencjalne obniżki stóp są mniej odczuwalne. W efekcie polityka pieniężna musi dostosowywać się do wydatków państwa.
Tę nierównowagę szybko wychwytują inwestorzy, którzy żądają wyższej premii za ryzyko. To przekłada się na wzrost oprocentowania obligacji skarbowych i dodatkowo zawęża pole do działań łagodzących ze strony banku centralnego.
Doświadczenia innych krajów Europy Środkowej pokazują jasno, że skuteczne luzowanie polityki pieniężnej wymaga zachowania dyscypliny budżetowej. Przykłady Czech i Węgier sugerują, że możliwości banku centralnego w zakresie obniżania stóp są nierozerwalnie związane z wiarygodnością polityki fiskalnej oraz zdolnością rządów do ograniczania deficytu zwłaszcza w okresie spadku inflacji.
