Co oznacza pogorszenie sytuacji finansowej Polaków w 2025 roku?
W 2025 roku sytuacja finansowa Polaków wyraźnie się pogarsza, co wpływa na codzienne życie wielu rodzin. Problemy związane z domowym budżetem stają się coraz bardziej powszechne, a liczba osób zmagających się z trudnościami systematycznie rośnie. Wyniki badań wskazują, że niemal 40% obywateli przyznaje, iż ich warunki materialne uległy pogorszeniu w stosunku do poprzedniego roku. Taki odsetek jasno potwierdza, że Polacy coraz częściej zauważają narastające wyzwania ekonomiczne.
Szczegółowe analizy przeprowadzone na grupie tysiąca dorosłych mieszkańców Polski pokazują:
- 39% respondentów odczuwa spadek kondycji finansowej,
- 27% określa swoją sytuację jako lekko pogorszoną,
- 12% uznaje, że ich sytuacja jest znacznie gorsza niż rok temu,
- 28% Polaków dostrzega poprawę,
- 32% nie zauważa większych zmian w portfelu.
Te dane podkreślają, że dla większości osób domowy budżet nie rośnie lub wręcz się kurczy.
Jednym z najbardziej dotkliwych skutków trudniejszej sytuacji ekonomicznej jest spadek realnej siły nabywczej. Coraz trudniej pokryć nawet podstawowe wydatki, a liczba osób walczących o utrzymanie płynności finansowej stale wzrasta. Za główne przyczyny uważa się:
- utrzymującą się inflację,
- rosnące koszty energii i żywności,
- zbyt wolny wzrost płac w stosunku do wydatków.
Trudności finansowe oddziałują jednak nie tylko na zawartość portfela, ale także na relacje międzyludzkie i aktywność społeczną. Ograniczenia budżetowe zmuszają wiele osób do rezygnacji z:
- rodzinnych uroczystości,
- spotkań ze znajomymi,
- innych aktywności społecznych.
Konieczność oszczędzania odbija się wyraźnie na jakości codziennego życia, często prowadząc do poczucia izolacji.
Skala tego kryzysu jest wyjątkowo duża – od dawna nie obserwowano tak trudnej sytuacji w polskich gospodarstwach domowych. Coraz wyższe wydatki, przy niewielkich przyrostach dochodów, wpychają wiele osób w spiralę długów, z której coraz trudniej się wydostać. Nastroje społeczne zdecydowanie się pogarszają, o czym świadczy malejący optymizm i coraz większy niepokój o to, co przyniesie przyszłość.
Dlaczego koszty życia rosną i stanowią wyzwanie dla Polaków?
W 2025 roku życie w Polsce staje się coraz droższe, a domowe budżety są pod silną presją z powodu wielu czynników ekonomicznych. Chociaż wynagrodzenia rosną, nie nadążają za inflacją, co sprawia, że realna siła nabywcza Polaków maleje. Sytuacja ta jest szczególnie trudna dla mieszkańców mniejszych miejscowości – ponad połowa z nich zauważa, że koszty utrzymania zdecydowanie przewyższają ich dochody.
Do głównych powodów rosnących wydatków zaliczamy:
- drożejącą energię – za prąd i gaz płacimy znacznie więcej niż jeszcze kilka lat temu, co odbija się na portfelach wszystkich rodzin,
- skoki cen podstawowych artykułów spożywczych, które podnoszą się szybciej niż oficjalny wskaźnik inflacji, najbardziej odczuwane przez rodziny z dziećmi,
- wysokie stopy procentowe sprawiające, że zobowiązania kredytowe – zarówno hipoteczne, jak i konsumenckie – pochłaniają coraz większą część budżetu,
- niepewną sytuację międzynarodową, stale zmieniające się okoliczności geopolityczne podbijają ceny surowców i powodują zakłócenia w dostawach.
Najmocniej z narastającymi trudnościami finansowymi zmagają się osoby w wieku 40–49 lat. Aż niemal połowa z nich sygnalizuje kłopoty z utrzymaniem dotychczasowego standardu życia. Często spłacają oni już kredyty mieszkaniowe, a jednocześnie muszą wspierać dzieci lub starszych rodziców.
Rosnące ceny sprawiają też, że:
- coraz trudniej odłożyć jakiekolwiek oszczędności,
- wiele rodzin nie jest przygotowanych na niespodziewane wydatki,
- konieczność korzystania z kredytów konsumpcyjnych czy szybkich pożyczek prowadzi do jeszcze większego zadłużenia.
W obliczu tych problemów Polacy muszą na nowo ustalać priorytety wydatków. Coraz częściej rezygnują z rodzinnych wakacji – robi tak już 37% z nich. Niewiele mniej ogranicza również nakłady na edukację i rozwój, co w dłuższej perspektywie może prowadzić do pogłębiania się różnic społecznych.
Jak pogorszenie sytuacji finansowej wpływa na różne grupy wiekowe Polaków?
W 2025 roku finanse Polaków uległy pogorszeniu, choć konsekwencje kryzysu gospodarczego wyraźnie różnią się w zależności od wieku. Analiza danych wskazuje, że rozmaite grupy wiekowe oraz kobiety i mężczyźni odczuwają te trudności w odmienny sposób.
Największy ciężar kryzysu odczuwają osoby między 50. a 59. rokiem życia – połowa z nich przyznaje, że ich sytuacja materialna pogorszyła się względem poprzedniego roku. Wpływają na to przede wszystkim:
- stagnacja wynagrodzeń,
- rosnące bezrobocie,
- coraz wyższe koszty codziennego utrzymania.
Dodatkowym wyzwaniem są zobowiązania wobec dorosłych dzieci i starszych członków rodziny, które jeszcze mocniej obciążają domowy budżet.
Młodsi Polacy, w wieku od 18 do 29 lat, mają nieco lepsze nastroje – 41% z nich wskazuje na poprawę sytuacji finansowej, a 44% patrzy z optymizmem w przyszłość. W tej grupie znacznie częściej pojawiają się:
- podwyżki,
- zmiany pracy na lepiej płatną,
- początki zawodowej kariery.
Dzięki temu ich dochody systematycznie rosną. Młodzi wciąż jednak napotykają przeszkody, zwłaszcza w oszczędzaniu czy planowaniu długofalowych inwestycji.
Osoby między 40. a 49. rokiem życia stają przed innymi wyzwaniami. Wskazują głównie na:
- gwałtowny wzrost kosztów życia,
- spłacanie kredytów hipotecznych,
- wydatki związane z wychowaniem dzieci.
Nie bez powodu to właśnie ta grupa często nazywana jest „pokoleniem kanapkowym” – na ich barkach spoczywa opieka zarówno nad dziećmi, jak i starszymi rodzicami.
Relacje finansowe różnią się także między płciami. Aż 42% kobiet ocenia swoją sytuację materialną jako niezadowalającą, podczas gdy wśród mężczyzn ten odsetek wynosi jedynie 27%. Wynika to przede wszystkim z:
- utrzymujących się rozbieżności w zarobkach,
- dłuższych przerw w pracy wynikających z opieki nad dziećmi,
- faktu, że kobiety częściej zatrudnione są w słabiej opłacanych branżach.
Seniorzy, mimo niesprzyjających warunków, wykazują się sporą odpornością na kryzys. 31% z nich szczególnie pilnuje wydatków i dokładnie planuje zarządzanie domowym budżetem. Dzięki tej ostrożności udaje im się częściowo niwelować skutki inflacji oraz wzrostu cen. Nie zmienia to jednak faktu, że wielu emerytów nadal zmaga się z niskim poziomem świadczeń.
Oszczędzanie staje się wyzwaniem we wszystkich grupach wiekowych, ale to osoby w średnim wieku odczuwają tę zmianę najbardziej – jeszcze niedawno regularnie odkładały środki na przyszłość, dziś jednak coraz częściej przeznaczają całe dochody na bieżące potrzeby, co wystawia ich finansowe bezpieczeństwo na próbę.
Wyraźnie widać, że skutki kryzysu rozkładają się nierównomiernie. Sytuacja finansowa poszczególnych pokoleń różni się coraz bardziej, co podkreśla pogłębiające się podziały społeczne i ekonomiczne w Polsce.
Jakie obawy mają Polacy dotyczące dalszego pogarszania się ich sytuacji finansowej?
Wraz z nadejściem 2025 roku coraz więcej Polaków zaczyna się martwić o swoją przyszłość finansową. Według danych z badania United Surveys na zlecenie IBRiS, już 29% społeczeństwa obawia się pogorszenia własnej sytuacji materialnej. To właśnie ten lęk znajduje się na drugim miejscu wśród najczęściej wskazywanych trosk, ustępując jedynie obawie przed angażowaniem się Polski w konflikt zbrojny, którego skutków obawia się ponad połowa respondentów (51,6%).
Największym powodem do niepokoju stają się rosnące wydatki na codzienne życie. Dla 22% ankietowanych szczególnie trudne są podwyżki cen energii, gazu oraz żywności. W czasach, gdy domowe budżety są napięte do granic możliwości, nawet drobna zmiana cen potrafi realnie zagrozić stabilności rodzinnych finansów.
Nie bez znaczenia pozostają też lęki związane z zatrudnieniem – obawa przed utratą pracy lub zmniejszeniem dochodów jest powszechna. Niepewność na rynku zatrudnienia przekłada się na narastające zmartwienia o przyszłość, zwłaszcza wśród osób, które spłacają kredyty zaciągnięte w okresie niskich stóp procentowych, a dziś muszą radzić sobie z wyższymi ratami.
Badani wskazują na konkretne ekonomiczne niepokoje, w tym:
- pogłębiający się deficyt budżetowy i jego konsekwencje dla podatników,
- utrata wartości zgromadzonych oszczędności przez długotrwałą inflację,
- czynniki geopolityczne wpływające na rynki i ceny surowców,
- problemy z uzyskaniem finansowania większych wydatków,
- trudności ze zbieraniem funduszy na przyszłą emeryturę.
Kolejnym istotnym problemem są wątpliwości dotyczące dostępności usług publicznych. Blisko jedna czwarta ankietowanych obawia się pogorszenia jakości opieki zdrowotnej, co potęguje niepokój o najbliższą przyszłość. Dodatkowo wielu zwraca uwagę na ryzyko spadku poziomu edukacji, który w ich ocenie może wymusić sięgnięcie po prywatne środki na kształcenie dzieci.
Sytuacja materialna rzutuje także na relacje w rodzinach i wśród znajomych. Nierzadko pojawiające się problemy finansowe prowadzą do napięć w domu, ograniczenia spotkań towarzyskich i rezygnacji z wydarzeń rodzinnych z powodu braku pieniędzy. Permanentne oszczędzanie i konieczność cięcia wydatków wywołuje coraz większy stres i negatywnie wpływa na zdrowie psychiczne.
Nastroje konsumenckie wyraźnie słabną. Coraz więcej osób z rezerwą podchodzi do większych zakupów, rezygnując z inwestycji czy wydatków, pozwalając sobie jedynie na zaspokajanie podstawowych potrzeb. Ponad 60% Polaków ogranicza wydatki do minimum i starannie planuje każdy zakup.
W dłuższej perspektywie narastają obawy przed pogłębiającymi się problemami gospodarczymi. Kombinacja wysokiej inflacji, stagnacji gospodarki i wzrastającego zadłużenia państwa rodzi niepokój przed długotrwałym kryzysem, mającym wpływ także na przyszłe pokolenia. Co niepokoi najbardziej, aż 71% respondentów nie widzi obecnie szans na poprawę sytuacji ekonomicznej kraju w najbliższym czasie.
W jaki sposób Polacy radzą sobie z budżetowaniem w obliczu finansowych trudności?
W 2025 roku Polacy sięgają po rozmaite sposoby radzenia sobie z wyzwaniami finansowymi w trudnych czasach gospodarczych. Badania wskazują, że jeśli chodzi o planowanie domowego budżetu, społeczeństwo dzieli się na kilka wyróżniających grup.
Najliczniejszą z nich, obejmującą 36% ankietowanych, stanowią osoby, które co prawda regularnie tworzą budżet, lecz często mają kłopot z jego przestrzeganiem. Największe trudności sprawiają im nieprzewidziane wydatki i systematycznie rosnące ceny podstawowych produktów oraz usług. Nieco mniejsza grupa — 32% Polaków — nie przygotowuje formalnych zestawień wydatków, ale na bieżąco monitoruje swoje finanse i elastycznie reaguje na zmiany domowej sytuacji ekonomicznej.
Zdecydowanie mniej, bo tylko jedna czwarta respondentów, planuje wszystkie wydatki z wyprzedzeniem i konsekwentnie się tego trzyma. To właśnie w tej grupie widać najwyższy poziom dyscypliny i stabilności finansowej. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja wśród osób, które działają bez planu — około 15% podchodzi spontanicznie do wydawania pieniędzy, a dla 9% sezonowe wahania kosztów pozostają bez znaczenia.
Sposób zarządzania pieniędzmi wyraźnie zmienia się wraz z wiekiem:
- seniorzy wyróżniają się wyjątkową konsekwencją — aż trzech na dziesięciu z nich trzyma się szczegółowego planu, co znacznie pomaga w radzeniu sobie z rosnącą inflacją,
- osoby w średnim wieku częściej zmagają się z trudnościami w utrzymaniu zaplanowanego budżetu,
- młodsze pokolenie częściej podejmuje nieprzemyślane decyzje finansowe i rzadko sporządza szczegółowe zestawienia wydatków.
Na gospodarkę domową wpływa też płeć. Kobiety częściej niż mężczyźni zwracają uwagę na problemy z kontrolowaniem domowych wydatków, co może być związane z ich większym zaangażowaniem w codzienne zakupy czy troskę o budżet rodzinny.
Rosnące wydatki zmuszają Polaków do wdrażania konkretnych strategii oszczędnościowych:
- wiele osób ogranicza sobie drobne przyjemności oraz rezygnuje z kosztownych okazji rodzinnych,
- coraz częściej przed zakupem dokładnie porównują ceny produktów,
- szukają promocji czy kupują jedynie na wyprzedażach,
- wiele rodzin rzadziej robi większe zakupy,
- wybierają tańsze opcje lub po prostu kupują mniej.
Jednak mimo zastosowanych środków, aż 45% rodzin przekracza zaplanowane limity wydatków. W obliczu braku funduszy coraz więcej osób decyduje się na pożyczki pozabankowe czy kredyty konsumenckie. Rozwiązania te wprawdzie na krótko pomagają utrzymać płynność finansową, lecz w dłuższej perspektywie mogą prowadzić do pogłębiających się kłopotów.
Martwi także fakt, że maleje liczba osób systematycznie odkładających oszczędności. Coraz częściej domowe budżety są przeznaczane jedynie na bieżące potrzeby, bez myślenia o niespodziewanych wydatkach. Ten trend jest szczególnie widoczny w rodzinach z dziećmi, jak również wśród osób spłacających kredyty hipoteczne.
Warto jednak odnotować wzrost świadomości finansowej w społeczeństwie. Coraz częściej Polacy sięgają po aplikacje do monitorowania wydatków i nowoczesne narzędzia wspomagające zarządzanie domowymi finansami. Dzięki temu planowanie budżetu staje się bardziej przemyślane, co może w przyszłości zaowocować większą stabilnością ekonomiczną.
