Politycy chcą sięgnąć do kieszeni banków. Kolejne populistyczne hasła?
Przedstawiciele partii politycznych coraz odważniej wypowiadają się o potencjalnych nowych obciążeniach dla sektora bankowego. Polska 2050 forsuje pomysł podatku od zysków nadzwyczajnych, podczas gdy inni wspominają o kontynuacji wakacji kredytowych.
Czy to faktycznie rozwiązania realnych problemów gospodarczych, czy może jedynie zagrywki przed zbliżającymi się wyborami? Związek Banków Polskich nie kryje obaw przed konsekwencjami takich działań.
Polska 2050 proponuje opodatkowanie banków: Skąd ten pomysł?
Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, wiceprzewodnicząca Polski 2050 pełniąca funkcję minister funduszy i polityki regionalnej, zasugerowała wprowadzenie podatku od zysków nadzwyczajnych dla banków. W jej opinii, pozyskane w ten sposób środki mogłyby wesprzeć obronność kraju.
Ta propozycja wpisuje się w szerszy trend wypowiedzi polityków, którzy spoglądają w kierunku rekordowych zysków sektora bankowego, sięgających w 2024 roku aż 42 mld zł netto. Wcześniej lider Polski 2050 i marszałek Sejmu, Szymon Hołownia, zagroził instytucjom finansowym powrotem do mechanizmu wakacji kredytowych, jeśli te nie zdecydują się na obniżkę marż oraz większe zaangażowanie w finansowanie innowacyjnych projektów. Do tej pory retoryka krytyczna wobec banków była charakterystyczna głównie dla lewicy, teraz jednak podobne tony słychać również z ust przedstawicieli ugrupowania koalicyjnego.
Krytyka propozycji: Czy to realne rozwiązanie, czy populizm?
Prezes Związku Banków Polskich, Tadeusz Białek, nie pozostawia wątpliwości:
„To czysty populizm przedwyborczy, który w mojej ocenie nie ma większych szans na znalezienie się w polityce rządu". ZBP podkreśla, że sektor bankowy już teraz istotnie zasila państwową kasę. W bieżącym roku banki odprowadzą:
- 13 mld zł z tytułu podatku CIT,
- blisko 6 mld zł podatku bankowego.
Warto zauważyć, że około połowa sektora bankowego znajduje się pod bezpośrednią lub pośrednią kontrolą Skarbu Państwa, który czerpie korzyści z wypłacanych dywidend. Eksperci z branży również krytycznie odnoszą się do koncepcji dodatkowego opodatkowania. Maciej Meder z firmy ZEB kwestionuje samo pojęcie „zysku nadzwyczajnego", pytając retorycznie, kto miałby decydować o tym, co jest nadzwyczajne i dlaczego w jednych sektorach wysokie zyski są akceptowalne, a w innych nie.
Przedwyborcze obietnice a realia gospodarcze
Dyskusja o dodatkowym opodatkowaniu banków toczy się w szerszym kontekście finansowania różnych sektorów gospodarki oraz obietnic składanych przez polityków w okresie przedwyborczym.
Redukcja kosztów w siłach zbrojnych: Czy rząd szuka oszczędności?
Równolegle do debaty o nowych obciążeniach dla banków, pojawia się kwestia potencjalnych cięć w sektorze obronnym. Paradoksalnie, jednym z głównych argumentów za wprowadzeniem dodatkowego podatku bankowego ma być właśnie wsparcie obronności. Tadeusz Białek zwraca uwagę na niespójność tej argumentacji:
„Jako sektor finansujemy przecież obronność. Zakłady zbrojeniowe potrzebują finansowania zewnętrznego i otrzymują je z sektora bankowego." Według danych ZBP, banki odgrywają kluczową rolę w finansowaniu długu publicznego Polski:
- w ich aktywach znajduje się 555 mld zł obligacji Skarbu Państwa (prawie 55% wszystkich wyemitowanych papierów),
- po doliczeniu obligacji PFR i BGK, łączna kwota instrumentów Skarbu Państwa i gwarantowanych przez państwo w posiadaniu banków sięga blisko 690 mld zł.
Adrian Zandberg i wizja 8% PKB na ochronę zdrowia: Skąd wziąć na to środki?
Adrian Zandberg, jeden z czołowych polityków lewicy, postuluje zwiększenie nakładów na ochronę zdrowia do poziomu 8% PKB. Ta kosztowna propozycja rodzi pytania o źródła jej finansowania. Marcin Materna z Biura Maklerskiego Banku Millennium stawia trafne pytanie: „Czy także Lubawa i Protektor, które skorzystają na wzroście wydatków Państwa na obronność, zostaną obłożone dodatkowym podatkiem?"
Specjaliści podkreślają, że obecne wysokie zyski banków wynikają z aktualnej fazy cyklu gospodarczego, inflacji i wysokości stóp procentowych, a nie są czymś wyjątkowym. Podobnie jak inne branże, sektor bankowy korzysta z dobrej koniunktury, co przekłada się na zwiększone wpływy podatkowe.
Walka o elektorat: Partie polityczne obiecują złote góry
W obliczu zbliżających się wyborów prezydenckich, ugrupowania intensyfikują działania mające na celu przyciągnięcie potencjalnych wyborców.
Populistyczne hasła w natarciu: Jak partie polityczne walczą o wyborców?
Pomysły dodatkowego opodatkowania banków doskonale wpisują się w trend przedwyborczych obietnic. Eksperci zauważają, że brak społecznej sympatii do instytucji finansowych jest umiejętnie wykorzystywany przez polityków, szczególnie w roku wyborczym. Maciej Meder z ZEB twierdzi, że powinniśmy cieszyć się z dobrych wyników banków, gdyż świadczą one o stabilności sektora, który będzie w stanie finansować przyszłe kluczowe inwestycje, takie jak:
- transformacja energetyczna,
- istotne projekty infrastrukturalne.
ZBP ostrzega, że koncepcje nakładania nowych obciążeń na banki są „skrajnie niebezpieczne i stoją w sprzeczności z planami inwestycyjnymi zapowiedzianymi przez premiera Donalda Tuska". Doświadczenia z wcześniejszym wdrożeniem podatku bankowego pokazały, że prowadzi to do znaczącego ograniczenia akcji kredytowej.
Czy wyborcy dadzą się nabrać na obietnice bez pokrycia?
Marcin Materna nie kryje niepokoju, że trend populistycznych obietnic może nieść poważne konsekwencje:
„Wydawało się, że era taniego populizmu skończyła się wraz z ostatnimi wyborami. Niestety, ten trend jak wirus rozprzestrzenia się dalej." Analitycy wskazują, że dobre rezultaty finansowe banków przekładają się na:
- wzrosty indeksów giełdowych,
- rozwój rynku kapitałowego,
- wyższe przyszłe świadczenia emerytalne,
- znaczące wpływy do budżetu w formie dywidend i podatków.
Najważniejsze pytanie brzmi, czy obywatele potrafią rozróżnić merytoryczne propozycje gospodarcze od populistycznych haseł, które w dłuższej perspektywie mogą przynieść polskiej gospodarce więcej szkody niż pożytku.
