Rząd podał stopień wykorzystania miliardów z KPO. Na razie tylko 17 proc.
Polska otrzymała już niemal 89 miliardów złotych z Krajowego Planu Odbudowy (KPO), jednak jedynie 17% tych środków trafiło do rzeczywistych odbiorców. Chociaż ogłoszono nabory na ponad 94% dostępnych funduszy, tempo ich wydatkowania pozostaje bardzo powolne. Co powoduje te opóźnienia i kiedy można oczekiwać konkretnych rezultatów?
Niskie tempo wykorzystania funduszy z KPO budzi niepokój
Rząd sukcesywnie ogłasza nowe nabory projektów w ramach KPO, jednak wydatkowanie pieniędzy nie nadąża za zapowiedziami. Do tej pory tylko 17% dostępnych środków trafiło do beneficjentów końcowych, co wywołuje wątpliwości co do możliwości terminowego zrealizowania planowanych reform i inwestycji.
Jak Polska wypada na tle Europy w wykorzystaniu funduszy?
Zaledwie 17% środków u beneficjentów
Z dostępnych w ramach KPO funduszy do finalnych odbiorców dotarło jedynie 9,6 miliarda złotych, co stanowi 17% przyznanych środków. Mimo to rząd otworzył nabory na 51 projektów, które obejmują aż 94,4% całkowitej alokacji.
Wypłaty Komisji Europejskiej
Komisja Europejska przekazała Polsce 88,8 miliarda złotych, obejmujących zaliczki oraz środki z trzech wniosków o płatność. W tej kwocie zawarto m.in.:
- 21,8 miliarda złotych z programu REPowerEU,
- 27 miliardów złotych z pierwszego wniosku,
- środki z kolejnych wniosków.
Priorytety pierwszych transz
Pierwsze pieniądze z KPO przeznaczono głównie na:
- transformację energetyczną,
- rozwój transportu bezemisyjnego,
- inwestycje w opiekę społeczną.
Wśród realizowanych projektów znalazły się m.in. modernizacja linii kolejowych, budowa infrastruktury dla energii wiatrowej oraz cyfryzacja.
KPO w liczbach: budżet, dotacje i pożyczki
Łączny budżet 268 miliardów złotych
Polska może otrzymać w sumie 268 miliardów złotych, z czego:
- 113,28 miliarda w formie dotacji,
- 154,81 miliarda jako pożyczki.
Blisko 45% budżetu przeznaczono na cele klimatyczne, a 21% na transformację cyfrową.
Energetyka wiatrowa jako priorytet
Największa część funduszy trafi na rozwój morskiej energetyki wiatrowej, na którą przewidziano:
- 21,4 miliarda złotych z dotacji,
- 20,5 miliarda złotych z pożyczek.
Z kolei transport zeroemisyjny, w tym elektryczne autobusy, otrzyma 3,23 miliarda złotych.
Fundusz Wsparcia Energetyki
Największą pojedynczą inwestycją jest Fundusz Wsparcia Energetyki, na który przeznaczono 69,7 miliarda złotych. Znaczne środki trafią również na rozbudowę sieci dystrybucyjnych i przesyłowych.
Co czeka KPO w przyszłości?
Oczekiwanie na decyzje Komisji Europejskiej
Polska wciąż czeka na decyzje KE w sprawie czwartego i piątego wniosku o płatność. Wnioski od drugiego do piątego złożono w 2024 roku, podczas gdy kolejne planowane są na lata 2025-2026.
Postęp w realizacji celów
Realizacja tzw. kamieni milowych postępuje wolno. Dotychczas zakończono:
- 12 z 42 wskaźników szóstego wniosku,
- 1 z 36 wskaźników siódmego wniosku.
Prace nad pozostałymi trwają.
Planowane zmiany w KPO
W 2024 roku dokonano rewizji programu, a następne zmiany planowane są na 2025 rok. Mają one na celu usprawnienie realizacji inwestycji i lepsze wykorzystanie dostępnych funduszy.
Inwestycje w realizacji: pierwsze efekty
Koleje, drogi i obwodnice
Na modernizację kolei przeznaczono 10,7 miliarda złotych, co pozwoli odnowić 800 km torów. W ramach eliminacji czarnych punktów drogowych usunięto 236 miejsc, a docelowo ma ich być 305. Przykładem realizowanego projektu jest budowa obwodnicy Brzezia.
Mieszkania, internet i opieka społeczna
Dzięki środkom KPO wybudowano już:
- 6302 mieszkania,
- szerokopasmowy internet dotarł do 42 tysięcy gospodarstw domowych,
- zmodernizowano 97 placówek opieki dla seniorów.
Rozbudowa żłobków i modernizacja szpitali
Do 2026 roku planuje się utworzenie 47,5 tysiąca miejsc w żłobkach; obecnie działa już 7 tysięcy takich miejsc. Z dodatkowymi środkami wesprze się także 102 szpitale onkologiczne, poprawiając ich infrastrukturę i wyposażenie, co wpłynie na jakość opieki medycznej w kraju.
