Co to jest ZUS ostrzega przed oszustami przy świadczeniu wspierającym?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) apeluje o szczególną ostrożność z powodu rosnącej liczby prób wyłudzeń związanych ze świadczeniem wspierającym. Ta nowa forma pomocy finansowej szybko stała się celem dla oszustów, którzy chcą wykorzystać zaufanie ludzi dla własnych korzyści.
Przestępcy podszywają się pod pracowników ZUS, oferując rzekomą pomoc przy składaniu wniosków, przyspieszeniu formalności lub zwiększeniu wysokości świadczenia — zawsze z prośbą o opłatę. Ważne jest, że prawdziwi urzędnicy ZUS nigdy nie pobierają pieniędzy za wsparcie w tych sprawach.
Najczęściej stosowane przez oszustów metody to:
- rozmowy telefoniczne, podczas których podszywają się pod urzędników,
- przesyłanie sfałszowanych formularzy z prośbą o podanie danych wrażliwych,
- proponowanie płatnych usług mających pomóc w uzyskaniu świadczenia,
- fałszywe obietnice ekspresowej wypłaty po dokonaniu opłaty,
- wiadomości e-mail lub SMS z niebezpiecznymi linkami do podrobionych stron internetowych.
ZUS przypomina, że nie zbiera danych bankowych przez telefon oraz nie wysyła maili czy SMS-ów z odnośnikami do swoich serwisów. Wszystkie informacje można bezpiecznie uzyskać w oficjalnych placówkach, na stronie internetowej ZUS lub kontaktując się z infolinią.
Aby chronić świadczeniobiorców przed nadużyciami, ZUS stosuje nowoczesne systemy weryfikacyjne i stale rozwija środki monitorujące podejrzane działania, także w obszarze zwolnień lekarskich. Instytucja współpracuje z odpowiednimi służbami, by skutecznie ścigać sprawców oszustw.
Dlaczego ZUS ostrzega przed oszustami przy świadczeniu wspierającym jest ważne?
Ostrzeżenia ZUS dotyczące oszustw związanych ze świadczeniem wspierającym są kluczowe dla bezpieczeństwa finansowego Polaków. Nowe wsparcie szybko stało się celem przestępców chcących wyłudzić pieniądze lub ukraść dane osobowe osób potrzebujących pomocy.
Komunikaty ZUS pełnią funkcję nie tylko ostrzegawczą, ale także ochronną — w 2023 roku zapobieżono wyłudzeniom o wartości ponad 350 milionów złotych. Bez skutecznych procedur mogłyby one trafić do oszustów, zamiast realnie pomóc uprawnionym.
Uświadamianie społeczeństwa znacząco ogranicza liczbę udanych oszustw. Statystyki pokazują, że osoby świadome zagrożeń padają ofiarą oszustów aż o 73% rzadziej. Każda informacja publikowana przez ZUS to realna szansa na ochronę pieniędzy i danych.
Dzięki regularnym komunikatom ZUS:
- utrzymuje stabilność systemu ubezpieczeń społecznych,
- chroni budżet przed masowymi wyłudzeniami,
- zapobiega opóźnieniom w wypłatach świadczeń,
- wzmacnia zaufanie milionów emerytów i rencistów.
Komunikaty ZUS mają także wymiar edukacyjny, rozwijając umiejętności cyberbezpieczeństwa, które są niezbędne przy kontaktach z ZUS, bankowością online czy zakupach internetowych. Rozpoznawanie fałszywych wiadomości i podejrzanych linków to dziś ważna kompetencja.
Ochrona danych osobowych to kolejny istotny aspekt. Nieuczciwie pozyskane informacje służą oszustom do zaciągania kredytów oraz innych nadużyć. Według UODO w Polsce notuje się około 12 tysięcy przypadków kradzieży tożsamości rocznie. Edukacja skutecznie obniża tę liczbę.
Działania ZUS wzmacniają zaufanie obywateli do instytucji państwowych, pokazując, że zagrożenia nie są ignorowane, a dostępne są konkretne narzędzia ochrony.
Sprawna kontrola systemu świadczeń gwarantuje, że pomoc trafia wyłącznie do osób naprawdę jej potrzebujących, a publiczne fundusze są chronione przed oszustwami.
Jak działają oszustwa związane z świadczeniem wspierającym?
Oszustwa związane ze świadczeniem wspierającym przybierają różne formy, a przestępcy szybko znaleźli sposób, by wykorzystać tę pomoc nie tylko do wyłudzania pieniędzy, ale także do kradzieży danych osobowych. Opierają się przede wszystkim na zaufaniu potencjalnych odbiorców i braku wiedzy o procedurach.
Najczęstsze metody działania oszustów to:
- wypełnianie fałszywych wniosków z podrobionymi danymi dotyczącymi stopnia niepełnosprawności, sytuacji materialnej i rodzinnej,
- kontaktowanie się telefonicznie i podszywanie pod pracowników ZUS, oferujących „pomoc” za dodatkową opłatą od 200 do 500 zł,
- tworzenie fałszywych stron internetowych przypominających portal ZUS w celu kradzieży loginów, numerów PESEL, danych z dowodu osobistego oraz informacji bankowych,
- rozsyłanie fałszywych wiadomości SMS i e-mail z prośbą o „weryfikację wniosku”,
- wykorzystywanie cudzych danych podczas procedur weryfikacyjnych, w tym podawanie fałszywych kont bankowych do przekierowania wypłat,
- tworzenie fałszywych zaświadczeń lekarskich przez zorganizowane grupy przestępcze,
- stosowanie metody „na osobę trzecią”, czyli oferowanie pomocy w uzyskaniu świadczenia, a następnie przejmowanie części wypłaconych środków pod pretekstem „wynagrodzenia”.
Dane z 2023 roku pokazują skalę problemu:
- ujawniono ponad 8,5 tysiąca prób wyłudzenia przy użyciu podrobionych dokumentów,
- ZUS wykrył ponad 1,2 tysiąca prób przekierowania wypłat na fałszywe konta,
- aż 6% uprawnionych padło ofiarą oszustw „na osobę trzecią”.
Straty finansowe są ogromne – wyłudzenia mogą pochłaniać nawet 5% środków przeznaczonych na świadczenie wspierające, co oznacza, że miliony złotych trafiają do kieszeni oszustów zamiast do osób faktycznie potrzebujących.
Jakie są najczęstsze metody oszustów przy świadczeniu wspierającym?
W przypadku świadczenia wspierającego oszuści stosują coraz bardziej wymyślne i zaawansowane metody, co znacznie utrudnia ich wykrycie i zapobieganie wyłudzeniom. Poniżej przedstawiono najczęściej stosowane przez nich triki.
- podszywanie się pod pełnomocników osób niepełnosprawnych, którzy pod pretekstem pomocy przejmują kontrolę nad procesem i wypłatą funduszy, tylko w pierwszych trzech miesiącach 2023 roku ZUS zarejestrował ponad 450 takich przypadków,
- fałszowanie dokumentacji medycznej, w tym orzeczeń o niepełnosprawności i zaświadczeń lekarskich, często przy współudziale nieuczciwych pracowników służby zdrowia tworzących zorganizowane sieci wyłudzaczy,
- tworzenie fikcyjnych ośrodków wsparcia — rejestrowanie nieistniejących placówek tylko na papierze, aby pobierać środki w imieniu rzekomych beneficjentów,
- przejmowanie korespondencji z ZUS, zmiana danych odbiorców świadczeń, co szczególnie zagraża osobom starszym i samotnym; w 2023 roku zgłoszono aż 780 takich przypadków,
- stosowanie metody „na opiekuna” — pobieranie opłat za nieświadczone usługi opiekuńcze oraz pozyskiwanie danych do ewentualnych kontroli ze strony ZUS,
- atak phishingowy — tworzenie fałszywych stron i formularzy podszywających się pod oficjalne podmioty, które zachęcają do aktualizacji danych koniecznych do przyznania świadczenia; w 2023 roku wykryto ponad 30 takich witryn,
- zakładanie fikcyjnych profili świadczeniobiorców — tworzenie wielu fałszywych kont, niekiedy z wykorzystaniem nieświadomych osób; w jednym przypadku wyłudzono ponad 480 tysięcy złotych na 37 nieistniejących osobach,
- oszustwa transgraniczne, polegające na wyłudzaniu środków dla osób mieszkających poza granicami Polski, które nie spełniają wymogów; wykrywanie jest utrudnione z powodu ograniczonych możliwości weryfikacji danych międzynarodowych.
Analizy ZUS wskazują, że skuteczność oszustw wynika z luk w procesach weryfikacyjnych oraz niskiej świadomości osób objętych świadczeniem na temat ich praw i procedur. Najczęściej wyłudzane są świadczenia powyżej 3000 zł miesięcznie, kierowane do osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Jak ZUS zapobiega oszustwom przy świadczeniu wspierającym?
ZUS wdrożył rozbudowany system zabezpieczeń, łączący innowacyjne technologie i restrykcyjne procedury, aby skutecznie przeciwdziałać nadużyciom. Instytucja nie tylko chroni środki publiczne, lecz także dba o bezpieczeństwo wrażliwych danych swoich klientów.
Kluczowym elementem jest szczegółowa, wieloetapowa weryfikacja wniosków. Nowoczesne algorytmy automatycznie analizują zgłoszenia i natychmiast sygnalizują potencjalne nieprawidłowości, zwłaszcza gdy pojawiają się rozbieżności między przekazanymi informacjami, a danymi z oficjalnych rejestrów. Tylko w 2023 roku system wykrył ponad 4300 prób wyłudzeń jeszcze przed wypłatą środków.
ZUS współpracuje z różnymi instytucjami, co pozwala na kompleksową kontrolę dokumentów:
- pfron,
- nfz,
- urzędy skarbowe,
- policja.
Sucha kooperacja umożliwia skuteczne zweryfikowanie orzeczeń o niepełnosprawności i innych wymaganych zaświadczeń. W pierwszych sześciu miesiącach działania nowego systemu odnotowano 789 fałszywych dokumentów.
Kontrole terenowe stanowią kolejne narzędzie ograniczające nadużycia. Pracownicy ZUS, wyspecjalizowani w wykrywaniu nieprawidłowości, przeprowadzają niezapowiedziane wizyty, szczególnie jeśli system wskazuje podwyższone ryzyko oszustwa. W ubiegłym roku kontrole zapobiegły wyłudzeniom na kwotę przekraczającą 67 milionów złotych.
Dla zwiększenia bezpieczeństwa wprowadzono też zaawansowane narzędzia do monitorowania przepływów finansowych. Inteligentne mechanizmy wykrywają nietypowe wypłaty oraz częste zmiany numerów rachunków bankowych. W 2023 roku system zidentyfikował 2150 podejrzanych operacji i zablokował wypłaty do czasu wyjaśnienia.
Ochrona prywatności klientów jest priorytetem. Stosowane są metody szyfrowania danych, uwierzytelnianie dwuetapowe oraz ciągły nadzór nad dostępem do baz informacji, co skutecznie zapobiega wyciekom poufnych danych.
Dodatkową formą prewencji są kampanie edukacyjne. ZUS regularnie organizuje szkolenia i webinaria oraz publikuje treści uczące bezpiecznego korzystania z usług online. Badania pokazują, że uczestnicy tych inicjatyw aż o 84% rzadziej padają ofiarą oszustw.
W przypadku zgłoszenia podejrzanych działań działa specjalny zespół reagujący ekspresowo. Każde powiadomienie jest szczegółowo badane w ciągu doby, a w razie potrzeby konta są natychmiast blokowane, a wypłaty zamrażane. W 2023 roku szybka interwencja pozwoliła udaremnić wyłudzenia na sumę 42 milionów złotych.
System bezpieczeństwa jest stale modernizowany. ZUS aktualizuje procedury, aby odpowiadały coraz bardziej wyrafinowanym metodom oszustów, korzystając z analiz pozwalających przewidzieć nowe zagrożenia.
Każdy wniosek jest oceniany według specjalnej skali ryzyka. Po przekroczeniu określonego progu, specjaliści przeprowadzają szczegółową kontrolę dokumentacji. Dzięki temu skuteczność wykrywania wyłudzeń wzrosła z 68% w 2022 do 91% w 2023 roku.
Jak zgłosić podejrzewane oszustwo związane z świadczeniem wspierającym?
Zgłoszenie podejrzenia oszustwa związanego ze świadczeniem wspierającym można przekazać ZUS na różne sposoby, korzystając z oficjalnych dróg kontaktu. Szybka reakcja instytucji chroni osoby uprawnione do świadczeń i zabezpiecza cały system przed nadużyciami.
Najwygodniejszą metodą jest wypełnienie formularza dostępnego na stronie internetowej ZUS w zakładce „Bezpieczeństwo”. Pozwala on szczegółowo opisać zgłaszane podejrzenie oraz załączyć wszelkie dowody, takie jak:
- zrzuty ekranu,
- kopie maili,
- inne dokumenty ilustrujące próbę oszustwa.
ZUS uruchomił także całodobową infolinię pod numerem 22 560 16 00. Konsultanci przyjmują zgłoszenia, pomagają ustalić kolejne kroki i udzielają potrzebnych informacji. W ubiegłym roku na tej linii zgłoszono ponad 3700 przypadków podejrzanych działań dotyczących świadczeń wspierających.
Osoby preferujące kontakt osobisty mogą udać się do najbliższego oddziału ZUS, przygotowując pisemne zawiadomienie z załączonymi dowodami. Na miejscu pracownik sporządzi protokół i zadba o formalności.
Aby zgłoszenie było skuteczne, należy uwzględnić szczegóły takie jak:
- dokładny opis niepokojącego incydentu (np. próba wyłudzenia środków finansowych, podszywanie się pod urzędnika),
- data i godzina zdarzenia,
- numery telefonów lub adresy email wykorzystywane przez oszustów,
- kopie wszelkich wiadomości i dokumentów,
- szczegóły dotyczące ewentualnych żądań pieniędzy,
- informacje o osobach lub firmach wzbudzających podejrzenia.
ZUS gwarantuje pełną anonimowość – dane zgłaszających pozostają poufne, a cały proces trwa około kwadransa. Im szybsza reakcja, tym większa szansa na powstrzymanie próby wyłudzenia. Statystyki wskazują, że zgłoszenie w ciągu pierwszej doby po incydencie zwiększa skuteczność interwencji aż o 78%.
Po przesłaniu informacji, specjalny zespół ekspertów natychmiast rozpoczyna weryfikację zgłoszenia. Sprawdzane są między innymi:
- autentyczność nadesłanych dokumentów,
- numery kontaktowe i adresy e-mail,
- rachunki bankowe, często we współpracy z instytucjami finansowymi.
W niektórych sytuacjach ZUS zabezpiecza zagrożone środki.
W poważniejszych sprawach instytucja przekazuje zebrane materiały odpowiednim służbom, takim jak policja czy prokuratura. Dzięki tym procedurom oraz postawie obywateli, w 2023 roku udało się udaremnić próby wyłudzeń na kwotę 28 milionów złotych.
Osoby zgłaszające otrzymują od ZUS informację o podjętych działaniach w terminie do 30 dni, co umożliwia monitorowanie sprawy i daje pewność, że ich reakcja przyczyniła się do ochrony systemu świadczeń społecznych.
