Co to jest Nowelizacja ustawy o spadkach i darowiznach?
Nowelizacja ustawy dotyczącej podatku od spadków i darowizn to planowana zmiana, której celem jest uczynienie systemu podatkowego bardziej przystępnym oraz ograniczenie liczby formalności wymaganych od obywateli. Przewiduje ona liczne modyfikacje w obecnie obowiązujących przepisach dotyczących przekazywania majątku w ramach dziedziczenia lub darowizny.
Jednym z głównych ułatwień jest rezygnacja z konieczności uzyskiwania zaświadczeń z urzędu skarbowego podczas przekazywania majątku pomiędzy najbliższymi członkami rodziny. Usunięcie tej procedury eliminuje jedną z dotychczasowych, najbardziej kłopotliwych czynności, z którą musieli się liczyć podatnicy. Co więcej, nowelizacja przewiduje zniesienie podatku od spadków przy przejmowaniu własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne, co z pewnością przyniesie ulgę finansową wielu rodzinom.
Kolejną istotną zmianą jest:
- dostosowanie przepisów do orzecznictwa Sądu Najwyższego,
- wprowadzenie zapisów wynikających z uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2025 roku dotyczącej opodatkowania nieodpłatnych rent,
- jednorazowe określenie wartości prywatnie ustanowionej renty, co zdecydowanie upraszcza kwestie rozliczeń z fiskusem.
Nowelizacja zakłada również:
- podniesienie kwot wolnych od podatku w poszczególnych grupach podatkowych,
- zmniejszenie zobowiązań finansowych związanych z przekazywaniem majątku,
- uproszczenie procedur podatkowych i walkę z biurokracją.
W efekcie osoby otrzymujące spadki i darowizny – szczególnie w gronie najbliższej rodziny – mogą liczyć na mniejszą liczbę formalności, niższe koszty oraz bardziej przejrzyste zasady. Wprowadzane zmiany mają sprawić, że dziedziczenie i przekazywanie majątku stanie się łatwiejsze i lepiej dopasowane do współczesnych realiów oraz oczekiwań Polaków.
Dlaczego Nowelizacja ustawy o spadkach i darowiznach jest kluczowa dla obywateli?
Nowelizacja ustawy dotyczącej spadków i darowizn przynosi znaczące udogodnienia dla Polaków, wprowadzając rozwiązania ułatwiające zarządzanie rodzinnym majątkiem. Zmiany te mają realny wpływ na codzienne funkcjonowanie wielu rodzin, sprawiając, że kwestie związane z dziedziczeniem stają się mniej skomplikowane.
- rezygnacja z konieczności zdobywania specjalnych zaświadczeń z urzędu skarbowego podczas przekazywania majątku członkom najbliższej rodziny,
- podwyższenie limitów kwot wolnych od podatku w poszczególnych grupach podatkowych,
- ograniczenie wielokrotnego opodatkowania tego samego majątku,
- uproszczenie zasad opodatkowania powtarzających się świadczeń, takich jak prywatne renty,
- dostosowanie regulacji do wytycznych Sądu Najwyższego oraz implementacja postanowień uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2025 roku.
Jednym z kluczowych usprawnień jest rezygnacja z konieczności zdobywania zaświadczeń podatkowych. Dzięki temu spadkobiercy mogą swobodniej dysponować odziedziczonym mieniem, bez zbędnych opóźnień i czasochłonnych formalności.
Podwyższenie limitów kwot wolnych od podatku sprawia, że więcej osób uniknie obciążeń finansowych. Tym samym zgromadzone środki pozostaną w rodzinie, łagodząc presję finansową na osoby dziedziczące lub otrzymujące darowiznę.
Ograniczenie wielokrotnego opodatkowania majątku pozwala uniknąć pomniejszania zasobów rodzinnych na każdym etapie sukcesji. To umożliwia skuteczniejsze gromadzenie oszczędności oraz wzmacnia stabilność finansową domowych budżetów.
Uproszczenie zasad opodatkowania powtarzających się świadczeń, takich jak prywatne renty, to kolejny krok w kierunku większej przejrzystości. Wartość takich świadczeń ustalana jest jednorazowo, co ułatwia przewidywalne planowanie finansów osobistych.
Dostosowanie regulacji do wytycznych Sądu Najwyższego oraz implementacja uchwał administracyjnych umożliwia stabilne podejmowanie decyzji przez osoby dziedziczące. Dzięki temu można uniknąć interpretacyjnych wątpliwości i cieszyć się przewidywalnością w prawie.
Zmniejszenie liczby formalności w przypadku umów dotyczących sprzedaży lub obciążania nieodpłatnie przejętego majątku oszczędza czas, redukuje stres i koszty. Proces przekazywania dóbr rodzinnych przebiega teraz sprawniej, wspierając świadome planowanie sukcesji.
Zmiany te odciążają również pracę urzędów skarbowych. Uproszczenie procedur podatkowych sprawia, że obsługa spraw jest bardziej efektywna, co pozwala instytucjom skupić się na innych ważnych zadaniach.
Dlaczego Nowelizacja ustawy o spadkach i darowiznach jest częścią pakietu deregulacyjnego?
Nowelizacja przepisów dotyczących spadków i darowizn została uwzględniona w rządowym pakiecie deregulacyjnym, stanowiąc istotny element szóstego filaru „Wsparcie dla biznesu i deregulacja”. Decyzja ta wynika z realnego wpływu zmian na ograniczenie barier biurokratycznych oraz uproszczenie skomplikowanych procedur administracyjnych.
Pakiet deregulacyjny powstał jako odpowiedź na narastające trudności spowodowane biurokracją, która od lat utrudniała zarówno obywatelom, jak i przedsiębiorcom sprawne zarządzanie własnym majątkiem. Wprowadzone zmiany doskonale wpisują się w te założenia i pozwalają ominąć czasochłonne formalności, które dotychczas wiązały się z wykorzystywaniem środków zdobytych w spadku lub w formie darowizny.
Najistotniejsza poprawka, z powodu której nowelizacja włączona została do pakietu deregulacyjnego, zakłada rezygnację z obowiązku uzyskiwania zaświadczeń z urzędu skarbowego podczas sprzedaży lub obciążania nieodpłatnie nabytego majątku. Wprowadzenie tej zasady pozwala ograniczyć zarówno czas, jak i wydatki wiążące się z formalnościami dla firm i osób prywatnych.
Zaprojektowane zmiany to także krok w stronę większej przejrzystości systemu podatkowego, co stanowi jeden z kluczowych punktów programu gospodarczego „Polska. Rok przełomu” planowanego na 2025 rok. Dzięki uproszczeniu procedur związanych z dziedziczeniem i przekazywaniem majątku w darowiźnie, państwowe instytucje mogą działać sprawniej, a potrzeba angażowania urzędników do wydawania dokumentów jest znacznie mniejsza.
Ograniczenie liczby wymaganych formalności podczas dysponowania odziedziczonym majątkiem przynosi widoczne korzyści ekonomiczne:
- przedsiębiorcy mają szybszy dostęp do przejętego mienia,
- ułatwia to rozwijanie firm oraz podejmowanie nowych inwestycji,
- uproszczenie procedur wspiera przedsiębiorstwa rodzinne,
- łatwiej im zapewnić płynną sukcesję,
- zapewnia to ciągłość w działaniu firmy.
Zintegrowanie nowelizacji z całościowym pakietem deregulacyjnym pozwala podchodzić do problemu nadmiernej biurokracji w sposób kompleksowy. Zamiast rozproszonych, pojedynczych zmian w przepisach, rząd stawia na spójność i koordynację działań, co przekłada się na większą skuteczność prowadzonych reform.
Zmiany w ustawie o spadkach i darowiznach stanowią również ważny element szerszej strategii modernizacji administracji. Rozwijanie cyfrowych rozwiązań oraz uproszczenie procedur związanych z dziedziczeniem pokazuje, że państwo stopniowo odchodzi od nieefektywnych, przestarzałych metod. Zamiast nich wprowadzane są przejrzyste, współczesne rozwiązania, które w praktyce są znacznie bardziej przyjazne zarówno dla obywateli, jak i przedsiębiorców.
Jakie zmiany wprowadza Nowelizacja ustawy o spadkach i darowiznach?
Nowelizacja ustawy dotyczącej spadków i darowizn przynosi istotne udogodnienia, które wyraźnie upraszczają przepisy podatkowe związane z przekazywaniem majątku.
- zniesienie konieczności pozyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego przy nabyciu majątku od najbliższych,
- osoby dziedziczące lub obdarowane, które planują sprzedaż albo obciążenie majątku, nie muszą przechodzić przez skomplikowane procedury urzędowe,
- uproszczony sposób składania deklaracji podatkowych, gdzie wystarczy jedna deklaracja obejmująca zarówno darczyńcę, jak i obdarowanego.
W przypadku powtarzających się świadczeń, jak prywatne renty, wprowadzono możliwość ich jednorazowego wyceny, co eliminuje konieczność regularnego korygowania danych i czyni rozliczenia bardziej przewidywalnymi oraz mniej skomplikowanymi dla podatników.
- od 1 lipca 2023 roku podwyższenie kwot wolnych od podatku dotyczy wszystkich trzech grup podatkowych,
- zwiększone limity pozwalają większej liczbie osób skorzystać ze zwolnień podatkowych,
- wspierane są także rodziny zastępcze, które mogą korzystać z preferencyjnych warunków podatkowych podczas przekazywania majątku.
Zmiany wprowadzają spójność w określaniu wartości świadczeń powtarzających się, nawiązując do orzeczeń Sądu Najwyższego oraz stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego z marca 2025 roku. Dzięki temu wyeliminowano dotychczasowe wątpliwości mogące prowadzić do konfliktów z fiskusem.
Zniesiono obowiązek uiszczania podatku od spadków w przypadku przejmowania rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne. Spadkobiercy nie są już obciążeni dodatkowymi wydatkami w trudnym dla nich czasie, a większa część majątku pozostaje w rodzinie.
Ostatecznie, wszystkie te reformy skutkują uproszczeniem i przyspieszeniem procesów związanych z dziedziczeniem i darowiznami, redukcją kosztów i mniejszą ilością formalności, co czyni przekazywanie majątku bardziej przystępnym oraz łatwiejszym w zarządzaniu.
Jak Nowelizacja dostosowuje przepisy do uchwały NSA z 31 marca 2025 r.?
Nowelizacja ustawy dotyczącej spadków i darowizn wprowadza istotne modyfikacje, będące odpowiedzią na uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2025 roku (sygn. akt III FPS 5/24). Decyzja NSA znacząco wpłynęła na sposób opodatkowania nieodpłatnych rent, co wymusiło szybkie działanie ze strony ustawodawcy.
Największe wyzwanie, jakie rozwiązuje nowe prawo, wiązało się z zasadami opodatkowania świadczeń wypłacanych cyklicznie. Według NSA, podatek od spadków i darowizn miał być naliczany przy każdej wypłacanej racie renty, a nie od pełnej sumy świadczenia z całego okresu trwania umowy. Takie podejście znacznie komplikowało rozliczenia, zmuszając podatników do wielokrotnego płacenia podatku – osobno za każdą ratę.
Aktualizacja przepisów wprowadza trzy zasadnicze zmiany:
- wraca zasada jednorazowego wyznaczania podstawy opodatkowania w przypadku rent lub innych świadczeń powtarzających się, bez względu na podstawę prawną ich otrzymywania,
- ujednoliceniu ulega sposób ustalania wartości tych świadczeń w całym systemie podatkowym,
- znika obowiązek składania kilku deklaracji podatkowych przy regularnych wypłatach renty lub innych powtarzalnych świadczeń.
Te zmiany sprawiają, że podatek będzie naliczany tylko raz – od łącznej wartości otrzymywanej renty. To rozwiązanie znacznie upraszcza rozliczenia i ogranicza formalności, eliminując konieczność każdorazowego kontaktowania się z urzędem skarbowym przy wypłacie każdej raty.
Nowelizacja likwiduje uciążliwe konsekwencje wcześniejszej uchwały NSA, która wprowadziła sporo zbędnych procedur i zwiększyła zarówno obciążenia administracyjne, jak i obowiązki podatkowe. Jednorazowe opodatkowanie ponownie upraszcza proces rozliczania i zapewnia większą stabilność finansową osobom pobierającym renty.
Wprowadzone zmiany są szczególnie istotne dla seniorów oraz osób korzystających z prywatnie ustanowionych rent. Bez nowego przepisu byliby zobowiązani do regularnego składania deklaracji i rozliczania podatku od każdej pojedynczej raty, co byłoby dla nich sporym utrudnieniem.
Warto podkreślić, że ustawodawca świadomie nie wdrożył uchwały NSA w najostrzejszym brzmieniu. Zamiast tego zdecydował się na regulacje łagodzące skutki praktyczne tej decyzji, jednocześnie pozostając w zgodzie z intencją orzecznictwa. Dzięki temu udało się zachować przejrzystość oraz prostotę systemu podatkowego, a jednocześnie uniknąć problemów, które mogłyby pojawić się przy mechanicznej realizacji stanowiska NSA.
Jak Nowelizacja ustawy o spadkach i darowiznach wpływa na biurokratyczne obowiązki podatkowe?
Nowelizacja ustawy dotyczącej spadków i darowizn znacząco upraszcza kwestie podatkowe oraz ogranicza zbędne formalności. Jedną z kluczowych zmian jest całkowite zniesienie obowiązku uzyskiwania zaświadczeń z urzędu skarbowego przy sprzedaży lub obciążaniu majątku otrzymanego od najbliższych, zarówno w drodze dziedziczenia, jak i darowizny.
Do tej pory wszelkie transakcje związane z odziedziczoną lub podarowaną nieruchomością wymagały dodatkowych dokumentów potwierdzających brak zaległości podatkowych bądź prawo do zwolnienia z podatku. Cała procedura była rozłożona w czasie, wymagała składania wniosków i oczekiwania przez kilka dni na decyzję urzędników, co nierzadko wiązało się również z dodatkowymi kosztami.
Obecnie wyeliminowanie tego wymogu pozwala m.in.:
- znacznie przyspieszyć finalizację transakcji – nawet o dwa tygodnie krócej,
- wyeliminować konieczność wizyt w urzędach i kompletowania dodatkowych papierów,
- uprościć postępowanie notarialne, które stało się mniej zawiłe.
Zmiany objęły także zgłaszanie darowizn: darczyńca oraz obdarowany mogą obecnie złożyć wspólną deklarację, zamiast przygotowywać dwa oddzielne formularze. Takie rozwiązanie to mniej biurokracji i mniejsze ryzyko pomyłek przy składaniu dokumentów.
Dla świadczeń powtarzalnych, na przykład prywatnych rent, wprowadzone zostały uproszczenia w rozliczaniu podatku:
- całość ustalana jest jednorazowo w momencie ustanowienia renty,
- nie ma konieczności rozliczania się co miesiąc,
- mniej obowiązków wobec fiskusa, uproszczona dokumentacja,
- mniejsze prawdopodobieństwo przeoczenia terminów formalnych.
Również składanie zgłoszeń darowizn zostało uproszczone. Pojawiły się:
- nowe, czytelniejsze formularze,
- szersza możliwość załatwiania spraw drogą elektroniczną,
- brak konieczności wychodzenia z domu.
Najwięcej na tych zmianach zyskują osoby otrzymujące darowizny czy spadki od najbliższej rodziny, tzw. grupy zerowej. Praktycznie wszystkie formalności ograniczono do minimum, pozostawiając jedynie podstawowe obowiązki informacyjne. Dzięki temu cała procedura trwa teraz zaledwie kilka dni zamiast rozciągać się na tygodnie.
Nowelizacja korzystnie wpływa również na sposób prowadzenia kontroli podatkowych:
- skarbowka koncentruje się wyłącznie na sprawach budzących realne wątpliwości,
- rezygnacja z rutynowych sprawdzeń rodzinnych transakcji,
- zmniejszona liczba kontroli,
- rozpatrywanie spraw obywateli odbywa się szybciej i z mniejszym stresem.
Nowe przepisy wprowadzają jednoznaczne zasady wyceny majątku, co ogranicza ryzyko nieporozumień z urzędem i pozwala uniknąć kosztownych porad prawnych czy doradztwa podatkowego.
Wszystkie te rozwiązania sprawiają, że kontakt z administracją podatkową stał się znacznie łatwiejszy i mniej czasochłonny. Dla obywateli oznacza to realne ułatwienie załatwiania spraw oraz oszczędność pieniędzy i nerwów.
Jakie ułatwienia dla podatników niesie Nowelizacja w zakresie darowizn od rodziny?
Nowelizacja ustawy o spadkach i darowiznach przynosi istotne udogodnienia dla osób, które otrzymują majątek od najbliższych. Zmiany skupiają się głównie na skróceniu formalności oraz obniżeniu wydatków związanych z podatkiem.
Największą nowością jest rezygnacja z konieczności uzyskiwania zaświadczenia od naczelnika urzędu skarbowego w przypadku darowizn rodzinnych. Wcześniej, nawet jeśli darowizna była wolna od podatku, trzeba było starać się o taki dokument, by móc swobodnie rozporządzać podarowaną nieruchomością czy inną rzeczą. Obecnie wystarczy w ciągu sześciu miesięcy od otrzymania majątku zgłosić ten fakt do urzędu skarbowego. Dzięki temu łatwiej można sprzedać lub obciążyć podarowaną własność, nie napotykając zbędnych przeszkód.
Również formularz SD-Z2, służący do powiadamiania o przyjęciu darowizny, stał się bardziej przystępny i przejrzysty. Dostępna jest jego nowa, czytelna wersja, którą można wypełnić w dogodny sposób. Ponadto, wystarczy teraz jedno zgłoszenie obejmujące zarówno darczyńcę, jak i osobę obdarowaną, co pozwala uniknąć zbędnego powielania dokumentów. Całość można przesłać drogą elektroniczną, co eliminuje konieczność osobistej wizyty w urzędzie.
Nowe regulacje przewidują także podniesienie kwot wolnych od podatku we wszystkich grupach podatkowych. To sprawia, że znaczna część rodzinnych darowizn, które wcześniej podlegały opodatkowaniu, dziś nie generuje żadnych należności wobec fiskusa. W efekcie:
- więcej przekazań majątku w obrębie rodziny jest całkowicie zwolnionych z opłat,
- osoby obdarowane zachowują pełną wartość uzyskanych rzeczy,
- znacząco spada liczba spraw wymagających interwencji urzędu skarbowego.
Największe korzyści płyną z reformy dla najbliższych członków rodziny zaliczanych do tzw. zerowej grupy podatkowej. W ich przypadku biurokracja została mocno ograniczona – jedynym wymogiem pozostaje zgłoszenie darowizny, bez potrzeby gromadzenia dodatkowych dokumentów czy przechodzenia przez skomplikowane procedury.
Zmiany objęły także rodziny zastępcze, które zyskały uprzywilejowane warunki podatkowe. Obecnie dzieci wychowujące się w takich rodzinach traktowane są na równi z dziećmi biologicznymi.
Osoby należące do I, II oraz III grupy podatkowej, czyli dalsi krewni, również mogą liczyć na uproszczenie reguł dotyczących udokumentowania darowizn. Wprowadzone rozwiązania ułatwiają legalne przekazywanie majątku, bez zbędnej papierologii. Jednocześnie określono jasno terminy i limity wartości, powyżej których wymagane jest zgłoszenie do urzędu.
Nowelizacja ma też pozytywny wpływ na funkcjonowanie samych urzędów skarbowych. Kontrole koncentrują się teraz wyłącznie na przypadkach wymagających dodatkowej analizy, co skraca czas rozpatrywania spraw oraz pozwala podatnikom na większy spokój.
Przyjęte zmiany kompleksowo rozwiązują dotychczasowe trudności związane z przekazaniem majątku w rodzinie. Cały proces stał się teraz znacznie bardziej przejrzysty, szybszy i mniej obciążający finansowo.
Jak nowe kwoty wolne od podatku wpływają na darowizny i spadki?
Nowelizacja ustawy o spadkach i darowiznach przyniosła wyższe kwoty wolne od podatku, które zaczęły obowiązywać od 1 lipca 2023 roku. Wprowadzone limity są odczuwalnie wyższe, co bezpośrednio wpływa na poprawę sytuacji finansowej osób otrzymujących darowizny i spadki.
Najbardziej zauważalna zmiana dotyczy podwyższenia progów podatkowych we wszystkich trzech grupach:
- dla najbliższej rodziny (pierwsza grupa podatkowa) limit zwiększono trzykrotnie – wzrósł z 10 434 zł do 36 120 zł,
- w drugiej grupie kwota została podniesiona z 7 878 zł do 27 090 zł,
- w trzeciej grupie – z 5 308 zł do 5 733 zł.
Dzięki tym nowym przepisom znacznie więcej przekazanych majątków nie podlega już podatkowi. Darowizna od rodzica dla dziecka w wysokości 35 000 zł, która w poprzednim stanie prawnym podlegała opodatkowaniu, teraz dzięki nowemu limitowi – 36 120 zł – pozostaje wolna od podatku.
Warto mieć na uwadze, że nadal obowiązuje zasada sumowania wartości darowizn od tej samej osoby w okresie pięciu lat. Oznacza to, że jeśli łączne kwoty otrzymane w tym czasie przekroczą ustawowy limit, nadwyżka zostanie opodatkowana. Takie rozwiązanie ma na celu uniemożliwienie unikania podatku poprzez rozdrabnianie przekazań.
Wzrost progów wyraźnie ograniczył liczbę spraw zgłaszanych urzędowi skarbowemu. Rodziny przekazujące oszczędności, samochody czy sprzęt domowy zazwyczaj nie muszą się już martwić opodatkowaniem tych transakcji – ustawa przewiduje dla nich pełne zwolnienie, o ile nie przekroczą nowych limitów.
Podniesienie kwoty wolnej od podatku przynosi wymierne korzyści finansowe:
- pozostaje więcej majątku w rękach rodziny,
- ułatwia się przekazywanie dorobku z pokolenia na pokolenie,
- lepiej można gospodarować własnymi środkami.
Dla najbliższych – czyli osób z pierwszej grupy podatkowej – nowe przepisy znacząco upraszczają całą procedurę. Jeśli wartość otrzymanego majątku mieści się w ustawowym limicie, nie trzeba już składać deklaracji ani przechodzić przez skomplikowane formalności. To duża oszczędność czasu i nerwów dla wielu rodzin.
Równie istotna jest redukcja biurokracji. Wyższe progi powodują, że coraz mniej osób musi angażować się w składanie dokumentów i dopełnianie urzędowych procedur. Spadkobiercy czy obdarowani mogą szybciej cieszyć się przekazanym majątkiem, bez zbędnych przeszkód administracyjnych.
Zmiany te ograniczają także ryzyko nieświadomego niedopełnienia obowiązków podatkowych. Wysokie limity sprawiają, że większość drobniejszych darowizn nie wymaga zgłoszenia, a liczba niezamierzonych uchybień przepisom maleje.
Jakie są nowe limity kwotowe dla grup podatkowych przy darowiznach i spadkach?
Od 1 lipca 2023 roku obowiązują podwyższone limity kwot wolnych od podatku dotyczące darowizn i spadków dla trzech grup podatkowych. Dzięki nowelizacji ustawy znacznie zmniejszyły się obciążenia fiskalne, co ułatwia przekazywanie majątku.
W przypadku najbliższej rodziny, czyli małżonków, dzieci, rodziców, rodzeństwa, teściów, pasierbów, zięciów i synowych, limit wolny od podatku wzrósł aż trzykrotnie – teraz wynosi 36 120 zł (wcześniej było to 10 434 zł). Oznacza to, że przekazanie środków lub przedmiotów o wartości nieprzekraczającej tej kwoty nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.
Dalsi krewni, tacy jak wujkowie, ciotki czy małżonkowie pasierbów, zaliczani są do drugiej grupy podatkowej. Tu zwolnienie podatkowe obowiązuje do kwoty 27 090 zł, podczas gdy wcześniej próg ten był znacznie niższy, bo wynosił 7 878 zł. W praktyce osoby z tej grupy zapłacą mniejszy podatek, nawet przy wyższych wartościach spadków i darowizn.
Jeśli chodzi o osoby niespokrewnione, należące do trzeciej grupy, także dla nich zwiększono kwotę wolną, choć podwyżka jest symboliczna – z 5 308 zł do 5 733 zł. To niewielka zmiana, lecz również ułatwiająca kwestie podatkowe przy okazjonalnych darowiznach.
Ważne, że nabycie majątku w wysokości poniżej obowiązujących progów jest całkowicie zwolnione z podatku – nie trzeba też informować o tym urzędu skarbowego. Jeżeli jednak przekroczymy ten limit, nadwyżka podlega opodatkowaniu, a dodatkowo konieczne jest złożenie deklaracji SD-Z2.
Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że sumuje się wszystkie darowizny otrzymane od tej samej osoby w przeciągu pięciu lat. Jeżeli łączna wartość przewyższy limit dla danej grupy, to nadmiar musi zostać zgłoszony i opodatkowany. Takie rozwiązanie uniemożliwia rozdzielanie dużych darowizn na kilka drobniejszych rat, tylko po to, by ominąć przepisy podatkowe.
Przykład:
- rodzic przekazuje dziecku 35 000 zł,
- suma ta mieści się w limicie i nie podlega opodatkowaniu,
- jednak gdyby w ciągu pięciu lat dziecko otrzymało od tego samego rodzica jeszcze 10 000 zł, wtedy łączna kwota wyniesie już 45 000 zł – w tym przypadku 8 880 zł zostanie objęte podatkiem.
Wyższe limity przełożyły się na znaczny spadek liczby zgłoszeń darowizn i spadków w urzędach skarbowych. Przekazanie bliskim samochodu, oszczędności czy wyposażenia do domu przestało już być skomplikowane podatkowo i najczęściej nie wymaga żadnych formalności ani opłat.
Jak Nowelizacja wpływa na zmiany w opodatkowaniu świadczeń powtarzających się?
Nowelizacja ustawy dotyczącej spadków i darowizn przynosi istotne zmiany w opodatkowaniu świadczeń cyklicznych, ze szczególnym uwzględnieniem nieodpłatnych rent. Nowe przepisy to odpowiedź na liczne problemy interpretacyjne, które pojawiły się po uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z 31 marca 2025 roku.
Najważniejszą nowością jest wprowadzenie zasady jednorazowego ustalania podstawy opodatkowania dla tego typu świadczeń – niezależnie od ich umocowania prawnego. Nowelizacja obejmuje zarówno renty dożywotnie, jak i te, które wypłacane są przez określony czas. Przed zmianami, zgodnie z obowiązującą wykładnią NSA, należało opodatkować każdą wypłaconą ratę oddzielnie. Takie podejście generowało znaczny nakład pracy administracyjnej oraz zwiększało koszty po stronie podatników.
Zreformowane przepisy ujednolicają sposób ustalania wartości cyklicznych świadczeń podatkowych w całym systemie. Od teraz można wyliczyć łączną wartość świadczenia od razu, już przy pierwszym jego otrzymaniu. Dzięki temu znika obowiązek składania odrębnych deklaracji podatkowych przy każdej wypłacie. Nowe rozwiązania zmniejszają skalę biurokracji i ograniczają możliwość pojawienia się błędów przy rozliczeniach.
To podejście niesie za sobą konkretne usprawnienia:
- koniec z koniecznością rozliczania podatku od każdej kolejnej raty co miesiąc,
- mniej deklaracji do wypełnienia – wystarczy jedna,
- łatwiej o dochowanie terminów formalnych,
- prostsza dokumentacja podatkowa.
Istotne jest również to, że zmodyfikowane przepisy jasno określają sposób ustalania wartości nieodpłatnych rent terminowych. Pozwala to raz na zawsze rozwiać wcześniejsze spory interpretacyjne. Podatnik zamiast zgłaszać każdą wypłatę oddzielnie, rozlicza się raz – od razu po rozpoczęciu otrzymywania renty.
Na tych rozwiązaniach zyskają przede wszystkim seniorzy oraz osoby regularnie otrzymujące świadczenia cykliczne. Dla wielu z nich formalności podatkowe są dużym wyzwaniem. Teraz, wskazując wartość świadczenia jednorazowo na początku, nie muszą co miesiąc kontaktować się z fiskusem.
Nowelizacja przewiduje również lepszą ochronę interesów podatników. Rozliczenie podatku przy jednej okazji często może prowadzić do niższych łącznych kosztów, szczególnie przy długotrwałych umowach. Dawniej każda wypłata wiązała się z osobnym zobowiązaniem wobec skarbówki, a to często generowało nadprogramowe wydatki.
Dzięki reformie wzrasta również przewidywalność podatkowa. Podatnicy już na starcie poznają wysokość swoich zobowiązań, co znacznie ułatwia im planowanie budżetu i eliminuje poczucie niepewności, które wynikało ze zmieniających się interpretacji przepisów.
Całość zmian wpisuje się w ogólny trend upraszczania podatków i ograniczania zbędnej biurokracji. Spójne zasady dotyczące opodatkowania powtarzających się świadczeń wyraźnie zwiększają przejrzystość prawa oraz zmniejszają ryzyko sporów z urzędami skarbowymi.
Jak wpłynie Nowelizacja na obowiązek uzyskiwania zaświadczeń z urzędu skarbowego?
Nowelizacja ustawy dotyczącej spadków i darowizn przynosi ważną zmianę w zakresie formalności związanych z majątkiem uzyskanym od najbliższych. Kluczową nowością jest całkowite wyeliminowanie konieczności przedstawiania zaświadczeń z urzędu skarbowego przed dalszym rozporządzaniem takim majątkiem – na przykład podczas sprzedaży czy ustanawiania na nim obciążeń.
Dotąd osoby, które otrzymały spadek lub darowiznę od członków rodziny, musiały każdorazowo zdobywać dokument potwierdzający albo zwolnienie z podatku, albo jego uregulowanie, zanim mogły sprzedać nieruchomość czy ustanowić hipotekę. Taki wymóg wydłużał przeprowadzanie transakcji nawet o kilka tygodni i był istotną przeszkodą biurokratyczną.
Zgodnie z nowymi przepisami, obowiązek zdobywania zaświadczenia zniesiono w przypadku:
- majątku pochodzącego od najbliższych,
- dalszego obrotu lub obciążenia rzeczy i praw majątkowych,
- czynności wymagających sporządzenia aktu notarialnego bądź poświadczenia podpisu przez notariusza.
Dzięki temu rozwiązaniu osoby dokonujące takich transakcji mogą liczyć na szybsze przeprowadzenie całej procedury – czas oczekiwania skraca się nawet o kilkanaście dni. Koszty również są niższe, bo nie trzeba już występować o urzędowe dokumenty. Notariusze nie muszą natomiast sprawdzać dodatkowych zaświadczeń, co upraszcza im wykonywanie codziennych obowiązków. Sprzedający odziedziczone lub podarowane mieszkanie, dom czy inną własność, znacznie szybciej i łatwiej sfinalizują sprzedaż lub inne działania dotyczące majątku.
Różnicę widać szczególnie podczas sprzedaży mieszkań otrzymanych w spadku bądź w drodze darowizny. Wcześniej każda taka czynność wymagała od notariusza sprawdzenia zaświadczenia z urzędu skarbowego, co wymuszało czasochłonne formalności.
Wciąż jednak istnieje obowiązek zgłoszenia spadku bądź darowizny do urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy, lecz odpadła uciążliwa biurokracja przy kolejnych transakcjach obejmujących ten majątek. Tak zmodyfikowane przepisy zapewniają bezpieczeństwo fiskalne, jednocześnie uwzględniając potrzebę uproszczenia procedur dla obywateli.
Zniesienie obowiązku przedkładania zaświadczeń ma też pozytywny wpływ na pracę urzędów skarbowych – urzędnicy mogą teraz skupić się na istotniejszych sprawach, zamiast wykonywać powtarzalne czynności związane z majątkiem w rodzinie. Cały system administracyjny zyskuje dzięki temu na wydajności.
W efekcie zmiany te istotnie przyspieszają obrót nieruchomościami oraz innymi prawami majątkowymi, które wcześniej były objęte rozbudowanymi procedurami. Dla obywateli oznacza to łatwiejszy dostęp do środków i sprawniejsze podejmowanie decyzji finansowych związanych z własnością otrzymaną w spadku lub darowiźnie.
