Podatek Belki – ile wynosi, kto musi zapłacić, czy można go ominąć

Podatek od zysków kapitałowych jest potocznie nazywany podatkiem Belki. Jeśli planujesz inwestycje, zapoznaj się z artykułem i sprawdź, w jakich sytuacjach będziesz musiał zapłacić go samodzielnie, a w jakich sytuacjach zrobi to za Ciebie bank, ubezpieczyciel czy inna instytucja finansowa.

Czym jest podatek Belki? Co jest nim opodatkowane?

Podatek Belki to potoczna nazwa podatku od zysków kapitałowych, który swoją nazwę zyskał od wprowadzającego go ministra finansów, Marka Belki, późniejszego premiera Polski. Obecna stawka podatku Belki wynosi 19%.

Według deklaracji polityków różnych opcji politycznych, którzy od 2002 roku, czyli czasu jego wprowadzenia, tworzyli rząd – zryczałtowany podatek dochodowy miał być zniesiony już kilkukrotnie. W praktyce jego jedyne zmiany nastąpiły 2 lata po wprowadzeniu, gdzie stawkę zmniejszono o 1 pp. (z 20 do 19%), ale rozszerzono jego obowiązywanie na kolejne instrumenty finansowe.

Podatek Belki należy zapłacić od zysków z m.in.:

• obligacji skarbowych,
• lokat bankowych,
• depozytów bankowych,
• sprzedaży papierów wartościowych,
• dywidend z akcji,
• funduszy inwestycyjnych,
• sprzedaży kryptowalut.

Jak działa podatek Belki?

O tym, co jest opodatkowane podatkiem Belki, szczegółowo mówią artykuły 30a i 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oba punkty

Obowiązki związane z podatkiem Belki można podzielić na dwie grupy, w których występuje konieczność wypłaty podatku:

• samodzielnie,
• przez inną instytucję (ryczałt).

Jeśli osoba fizyczna zapewnia sobie dochód samodzielnie (np. przez sprzedaż akcji, inwestowanie w Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy), musi odprowadzić podatek Belki samodzielnie, ale jeśli otrzymuje np. zysk z lokaty bankowej, zysk z lokaty czy obligacji – wówczas to bank lub instytucja finansowa są odpowiedzialne za odprowadzenie podatku i na konto trafia od razu należna kwota.

Jakie formy uzyskania zysków kapitałowych należy zgłosić do opodatkowania samodzielnie, określa artykuł 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to dochody uzyskane z:

• z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających,
• z odpłatnego zbycia udziałów (akcji),
• z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni,
• z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny,
• z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych,
• odpłatnego zbycia walut wirtualnych.

W większości przypadków (akcje, papiery wartościowe) biuro maklerskie przygotuje PIT-8C, który będzie podstawą do rozliczenia w ramach PIT-38. Możesz przygotować się samodzielnie i dowiedzieć, ile będzie trzeba zapłacić.

Jak obliczyć podatek Belki?

Aby obliczyć podatek Belki, wystarczy wykonać jedno proste działanie matematyczne. Wystarczy obliczyć, ile wynosił zysk z danego produktu finansowego (np. lokaty bankowej), a następnie dowiedzieć się, ile wynosi 19% z tej kwoty.

Te informacje będą szczególnie ważne, jeśli zyski kapitałowe będziesz rozliczać z Urzędem Skarbowym samodzielnie.

Jak rozliczyć podatek Belki z Urzędem Skarbowym?

Jeśli podatek Belki został automatycznie pobrany przez instytucję finansową np. po wypłacie zysków kapitałowych z lokaty, wówczas nie musisz złożyć żadnego dodatkowego dokumentu do Urzędu Skarbowego.

W przypadku, kiedy będzie konieczne zgłoszenie takich dochodów i uregulowanie podatku przy składaniu zeznania podatkowego za konkretny rok.

Gdzie znaleźć lokaty bez podatku Belki?

Nie ma lokat zwolnionych z konieczności zapłaty podatku od dochodów kapitałowych. Istnieją produkty finansowe, których celem jest oszczędzanie na emeryturę i są zwolnione z zapłaty z podatku od zysków kapitałowych, jeśli wypłata oszczędności nastąpi po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Nie ma produktów, które pozwalają na swobodę wpłat, wypłat i dysponowania kapitałem, które są zwolnione z podatku Belki.

Swego czasu takim produktem miały być polisolokaty, czyli ubezpieczenie na życie powiązane z inwestycjami w Ubezpieczeniowe Fundusze Kapitałowe, ale i w tym przypadku luka została szybko zniwelowana, a problemy posiadaczy produktu zaczęły się piętrzyć.

Podatek Belki a polisolokaty

Próbą ominięcia podatku Belki tuż po jego wprowadzeniu była polisolokata, czyli umowa ubezpieczenia na życie i dożycie z elementami inwestycji kapitałowych (UFK). W założeniu składka była rozliczana jako opłata za ubezpieczenie. W związku z tym, inwestor (klient) tracił prawa do pieniędzy. Te przechodziły w ręce firmy gwarantującej polisolokatę i inwestowali w jednostki UFK.

Prawodawcy szybko załatali powstałą lukę, a produkt inwestycyjny reklamowany jako ominięcie podatku Belki nie dość, że stracił jedną z głównych zalet, to jeszcze zaczął przynosić straty przez brak odpowiedniego zainteresowania ze strony inwestorów. Co gorsza, przy próbie zamknięcia inwestycji najczęściej tracili cały zainwestowany kapitał ze względu na wysokie opłaty likwidacyjne, sięgające 98-100% zgromadzonej sumy ubezpieczeniowej!

Na szczęście dla inwestorów, po latach pojawiła się możliwość odzyskania utraconych pieniędzy. Między innymi wspomniane zapisy o wysokości opłaty likwidacyjnej doprowadziły do uznania niektórych z paragrafów za szkodliwe, co stało się podstawą do rozpoczęcia roszczenia zwrotu niesłusznie pobranych pieniędzy.

Jeśli w przeszłości Twoje środki przepadły w podobny sposób – zgłoś się do Helpfind. Bezpłatnie przeanalizujemy umowę pod kątem występowania błędów i stwierdzimy, czy możesz zgłosić się po pieniądze. Wtedy doradzimy Ci najkorzystniejsze rozwiązania.

Jakie są sposoby na uniknięcie podatku Belki?

Istnieją produkty finansowe, które są zwolnione z podatku Belki, ale jedynie w konkretnym przypadku i zachowaniem rygorystycznych przepisów. Mowa o produktach, które pozwalają gromadzić oszczędności z myślą o emeryturze, czyli tzw. programy III filaru emerytalnego. Są to:

• Indywidualne Konto Emerytalne (IKE),
• Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE),
• Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK),
• Pracownicze Programy Emerytalne (PPE).

W każdym przypadku przedwczesna wypłata środków (przed pójściem an emeryturę) będzie wymagała zapłaty podatku od zysków kapitałowych.

Jednocześnie IKE zwolnione jest z odprowadzania podatków całkowicie, natomiast w IKZE wypłaty będą obarczone 10-procentowym podatkiem dochodowym. W tym przypadku zaleta podatkowa polega na możliwości odliczenia wpłat od dochodu w rozliczenia PIT.

W przypadku PPK podatek od zysków kapitałowych zapłacisz także przy jednorazowej wypłacie już po 60. roku życia. Aby tego uniknąć, można wypłacić maksymalnie 25% całej kwoty, a resztę rozłożyć na co najmniej 120 miesięcznych rat.

Zmiany w podatku Belki w 2025 roku?

Obecny minister finansów, Andrzej Domański w jednej z rozmów w lipcu 2024 roku zadeklarował, że w ministerstwie finansów trwają prace nad obniżeniem podatku. Według jego zapewnień konkrety miały paść po wakacjach.

Tak się jednak nie stało, a projekt budżetu na 2025 rok nie zawiera informacji, że planowana jest obniżka podatku Belki.

Ministerstwo Finansów podało, że z tytułu opodatkowania zysków kapitałowych do budżetu państwa w 2023 roku trafiło ponad 9 miliardów złotych. To oznacza, że wpływy były większe o 58% względem poprzedniego okresu rozliczeniowego.

Najczęściej zadawane pytania

Ile wynosi podatek Belki?

Podatek Belki wynosi 19% od zysków kapitałowych. Wysokość podatku Belki nie zmieniła się od 2004 roku.

Czy można nie płacić podatku Belki?

Z opodatkowania podatkiem Belki zwolnione są wybrane produkty, które służą do oszczędzania na emeryturę, czyli IKE, IKZE, PPK czy PPE.

Kto jest płatnikiem podatku Belki?

Pieniądze na opłacenie podatku Belki zawsze pochodzą od osoby osiągającej zysk, jednak w przypadku inwestycji poprzez różne instytucje (banki, towarzystwa) to one zajmą się wypłatą zysku pomniejszoną o podatek. Inaczej jest np. w przypadku zbycia papierów wartościowych – wówczas obowiązek spoczywa na osobie notującej zysk, która musi to wykazać w zaznaniach podatkowych.