Kredyt walutowy - jak unieważnić trwającą lub zakończoną umowę?

Czy w 2024 roku warto rozważyć kredyt walutowy? Dla kogo zarezerwowana jest taka możliwość? Przeczytaj o regulacjach, jakie obecnie występują na rynku. Jeśli spłacasz lub spłaciłeś kredyt we franku, dolarze, euro, albo jenie, możesz przesłać swoją umowę do bezpłatnej analizy. Specjaliści z Helpfind sprawdzą, czy możesz ubiegać się o jej unieważnienie.

Czym jest kredyt walutowy?

Kredyt walutowy to zobowiązanie zaciągnięte w banku lub innej instytucji finansowej (firmie pożyczkowej, parabanku), w którym podstawa do ustalenia wysokości raty jest wyrażona w walucie innej niż polski złoty np. we frankach szwajcarskich, dolarach amerykańskich czy euro.

Kredyt dewizowy jest atrakcyjny dla osób, które szukają oszczędności przy jednoczesnym zwiększeniu ryzyka związanego z podniesieniem kwoty zadłużenia w związku ze zmianami kursów walut. Obecnie kredyty walutowe są zarezerwowane dla osób zarabiających w konkretnej walucie, jednak w przeszłości możliwości były znacznie większe.

Historia kredytów walutowych w Polsce

Kredyty walutowe w Polsce były bardzo popularne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Wówczas banki specjalizowały się w udzielaniu pożyczek we franku szwajcarskim. W dalszej kolejności polscy kredytobiorcy decydowali się na kredyty w dolarach, euro, a nawet w jenie. Według Biura Informacji Kredytowej blisko 900 tysięcy Polaków w 2024 roku spłaca zaciągnięte pożyczki w CHF.

Pożyczkobiorcy liczyli na wzmacniający się kurs złotówki i nie kalkulowali, że sytuacja na rynku może się znacząco pogorszyć. Frankowicze pożałowali swojej decyzji podczas kryzysu finansowego, który rozpoczął się w 2008 roku. Jego efektem był gwałtowny wzrost kursu waluty, czego następstwem były znaczące podwyżki rat, szczególnie w przypadku kredytu hipotecznego.

Krach na rynku finansowym i uwolnienie kursu franka przez Narodowy Bank Szwajcarii sprawiły, że potencjalni kredytobiorcy w Polsce zostali skutecznie zniechęceni do podejmowania ryzyka. Produkt stracił na popularności, a banki znacząco ograniczyły swoją ofertę w tym segmencie.

Rodzaje kredytów walutowych

Głównym kryterium podziału kredytów walutowych, które udzielano w Polsce, był sposób, w jaki wyrażano zobowiązanie na umowie. W ten sposób dzielono pożyczki na:

• kredyt denominowany,
• kredyt indeksowany.

Kredyt denominowany polega na przyznaniu pożyczki, której wartość w umowie wyrażona jest w walucie obcej, ale pożyczkobiorca otrzymuję równowartość kwoty w złotówkach (następuje denominacja). Jednocześnie bank przygotowuje harmonogram spłaty kredytu, który przewiduje zapłatę w walucie obcej, ale spłacić należy go w polskim złotym po kursie sprzedaży ustalonym przez instytucję finansową.

Z kolei kredyt walutowy indeksowany różni się tym, że kwota kredytu, którą pożyczkobiorca musi oddać, jest wyrażona w złotówkach. Również w rodzimej walucie następuje wypłata oraz spłata, a w obcej walucie przygotowywany jest jedynie harmonogram spłaty kredytu.

Tak przygotowane umowy i ich struktury pozwalały bankom na dodatkowe czerpanie korzyści z przewalutowań. Dopiero uregulowania na poziomie prawnym poprawiły sytuację konsumentów.

Znaczenie ustawy antyspreadowej

Kredyty denominowane i indeksowane były skonstruowane w taki sposób, aby przynieść bankom dodatkowy zysk poza standardowymi odsetkami. W zależności od umowy kredytowej powstawały działania, które wymieniały obce waluty na złotówki i odwrotnie.

Kiedy zgodnie z umową następowała taka zamiana, wówczas bank mógł zarabiać na tzw. spreadzie, czyli różnicy między kursem kupna i sprzedaży danej waluty obcej. W teorii spread pokrywał koszty przewalutowania, ale bank wcale nie potrzebował dokonywać takich operacji, aby obsłużyć kredyt.

Jedną z prób poradzenia sobie z problemem była tzw. ustawa antyspreadowa, czyli zmiany w ustawie o prawie bankowych. Dzięki niej każdy kredytobiorca ma prawo posiadać w swojej umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego informację o sposobie ustalenia kursu wymiany walut. Na mocy tego pożyczkobiorcy mogli zawierać aneksy do swoich umów, które ujednoliciły ich sytuację.

Co ważne, zawarcie takiego aneksu nie wyklucza możliwości ubiegania się o unieważnienie umowy kredytowej na mocy szkodliwych zapisów, które znalazły się w dokumencie przygotowanym przez instytucję finansową.

Rekomendacja S od Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie kredytów walutowych

Swoje stanowisko w kontekście kredytów walutowych wyraziła także Komisja Nadzoru Finansowego, która wydała rekomendację S, regulującą sytuację w tym obszarze.

Główne założenia płynące z dokumentu:

• podczas analizy zdolności kredytowej banki mają obowiązek sprawdzić walutę, w której zarabia potencjalny kredytobiorca – to w niej może udzielić pożyczki,
• instytucje finansowe mają obowiązek informowania o spreadzie walutowym oraz udostępniania historycznych kursów walut,
• jeśli kredytobiorca ma takie życzenie, może spłacać zobowiązanie w walucie indeksacyjnej i nie ponosi z tego tytułu kosztów,
• maksymalny okres spłaty kredytu: 35 lat (przy obliczeniu zdolności kredytowej na maksymalnie 25 lat).

Zalety kredytów walutowych

Główną zaletą pożyczki w obcej walucie było niższe oprocentowanie kredytu w stosunku do takiej oferty w polskim złotym, co w przeszłości kusiło nieświadomych ryzyka potencjalnych kredytobiorców.

Ponadto zaciągając kredyt walutowy, masz szansę na skorzystanie z niższych stóp procentowych, które są ustalane przez bank centralny kraju, który emituje daną walutę.

Jeszcze kilkanaście lat temu kredyty dewizowe były powszechnie dostępne, ale sytuacja na rynku się zmieniła, dlatego przed podpisaniem umowy kredytowej warto zapoznać się także z wadami takiego rozwiązania.

Wady kredytów walutowych

Obecnie kredyty walutowe są dostępne dla wąskiej grupy osób, które muszą wykazać, że zarabiają w takiej walucie, w jakiej chcąc zaciągnąć zobowiązanie.

Decydując się na pożyczkę w obcej walucie, należy liczyć się z dużym ryzykiem kursowym, które w skrajnych przypadkach może nawet podwoić lub potroić raty kredytu. Szczególnie jeśli myślisz o wieloletnim zobowiązaniu.

Kalkulacja raty kredytu frankowego – kwota kredytu 300 tys. złotych, okres kredytowania: 30 lat:

Dodatkowo, aby uzyskać kredyt hipoteczny w obcej walucie, banki wymagają wyższego wkładu własnego niż w przypadku kredytu złotówkowego oraz za swoje usługi pobierają wysokie marże od przyznanych kwot.

Kto może ubiegać się o kredyt walutowy?

W związku z wydarzeniami po 2008 roku, kiedy wartość franka szwajcarskiego gwałtownie i niespodziewanie wzrosła, co postawiło wielu kredytobiorców w bardzo trudnej sytuacji, kiedy raty wzrosły nawet dwu- lub trzykrotnie, zaciągnięcie kredytu walutowego nie jest łatwe.

W 2024 roku możliwość przyznania kredytu dewizowego jest bardzo ograniczona. Tylko nieliczne banki oferują takie rozwiązanie, a jednym z wymogów jest regularne otrzymywanie wynagrodzenia w takiej samej walucie, jak planowane zobowiązanie kredytowe.

Jakie ryzyko niesie ze sobą kredyt walutowy? Wpływ zmian kursów walut na wysokość rat kredytu

Główne ryzyko związane z kredytem walutowym dotyczy zmiany kursu walutowego. W korzystnym przypadku może on spaść, co będzie oznaczać niższą kwotę kredytu do spłaty (w stosunku do wartości złotego).

W każdym rodzaju kredytu walutowego harmonogram spłaty kredytu wyrażony jest w obcej walucie, stąd uzależnienie kwoty należności od kursu.

Jeśli kurs franka szwajcarskiego lub euro wzrastał w stosunku do polskiego złotego, kredytobiorca musiał liczyć się z koniecznością spłaty wyższej kwoty kredytu w przeliczeniu na rodzimą walutę. Analogicznie podejmowane ryzyko mogło się opłacić w przypadku umocnienia się złotówki.

Unieważnienie kredytu walutowego – czy to możliwe?

W ostatnich latach w Polsce tematem debaty publicznej były kredyty frankowe, bo ich posiadacze stanowili zdecydowanie największą część spośród posiadaczy kredytów walutowych. Liczne wyroki sądów, orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej spowodowały, że w 2024 roku większość procesów sądowych przeciwko bankom kończy się unieważnieniem umów.

Po latach oczekiwania do wyroków i uchwał TSUE odniósł się także Sąd Najwyższy. Uchwała ogłoszona 25 kwietnia 2024 roku zajęła się 5 głównymi tematami i potwierdziła dotychczas stosowane orzecznictwo. SN potwierdził, że w umowie nie można zastępować klauzul niedozwolonych innymi postawieniami, które "rozwiązałyby problem".

Uchwała określiła, że bieg przedawnienia roszczeń rozpoczyna się kolejnego dnia po zakwestionowaniu umowy do banku. Potwierdzono także, że brak wiążącego kursu walutowego w kredytach dominowanych lub indeksowanych prowadzi do stwierdzenia nieważności umowy.

To dobra wiadomość także dla kredytobiorców w innych obcych walutach. Równie skutecznie można unieważnić kredyt w euro, jenach czy dolarach.

Jeśli posiadasz taką umowę albo w ciągu ostatnich 9 lat spłaciłeś takie zobowiązanie, zgłoś się do Helpfind, lidera branży dopłat do odszkodowań online w Polsce. Dzięki bezpłatnej analizie swojej umowy dowiesz się, czy możesz odzyskać pieniądze. Zgłoszenie do nas nic nie kosztuje, a potencjalny zysk jest bardzo duży.

Odzyskaj pieniądze z umowy kredytowej w dolarach, euro, jenach lub frankach szwajcarskich krok po kroku:

1. Wypełnij krótki formularz kontaktowy.
2. Prześlij dokumenty do analizy.
3. Poczekaj na ofertę Helpfind, który dobierze rozwiązanie do Twojej sytuacji.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)