DPF w silnikach diesla – jak działa i jak o niego dbać?

Filtr DPF to element nowoczesnych silników Diesla. Odpowiada za ograniczenie emisji sadzy i ochronę środowiska, ale bywa też źródłem problemów, jeśli nie działa prawidłowo. Sprawdź, z czym wiąże się eksploatacja i czyszczenie filtra cząstek stałych.

Filtr cząstek stałych DPF – co to jest i do czego służy?

Filtr cząstek stałych DPF (Diesel Particulate Filter) to element montowany w układach wydechowych silników wysokoprężnych, którego zadaniem jest ograniczenie emisji cząstek sadzy i innych szkodliwych substancji powstających podczas spalania oleju napędowego.

W pojazdach z silnikiem Diesla stosuje się dwa główne typy filtrów: klasyczny DPF oraz FAP, który wykorzystuje dodatek płynu katalitycznego (Cerine) wspomagający proces spalania sadzy.

Najważniejsze informacje o filtrze DPF:

• Zasada działania – DPF to rodzaj ceramicznego wkładu z mikroskopijnymi kanalikami, które zatrzymują cząstki sadzy zanim opuszczą rurę wydechową. Dzięki temu ilość emitowanych zanieczyszczeń do atmosfery zmniejsza się.
• Znaczenie ekologiczne – obecność filtra DPF ogranicza emisję szkodliwych substancji, co wpływa na jakość powietrza i spełnianie norm emisji.
• Sterowanie pracą DPF – prawidłowe funkcjonowanie filtra nadzoruje sterownik silnika (Electronic Control Unit), analizujący dane z czujników temperatury i ciśnienia.

Jak działa filtr DPF?

Działanie filtra DPF opiera się na mechanicznym zatrzymywaniu cząstek sadzy w strukturze wkładu ceramicznego. Filtr znajduje się w układzie wydechowym silnika Diesla, tuż za katalizatorem lub w jego pobliżu.

Zbudowany jest z porowatych kanalików, które przepuszczają gazy spalinowe i zatrzymują cząstki stałe. W wyniku tego procesu ilość sadzy wydostającej się z rury wydechowej zostaje znacznie zmniejszona.

Podczas jazdy, w zależności od stylu prowadzenia i warunków pracy silnika, wewnątrz filtra gromadzą się osady węgla. Aby zapobiec jego zapchaniu, konieczne jest ich regularne usuwanie w procesie regeneracji DPF.

Proces regeneracji filtra DPF

Regeneracje pasywna i aktywna

Regeneracja może przebiegać w trybie pasywnym lub aktywnym. W trybie pasywnym sadza wypala się samoczynnie, kiedy temperatura gazów spalinowych osiąga odpowiednio wysoką wartość. Dzieje się tak na przykład podczas dłuższej jazdy ze stałą prędkością.

W trybie aktywnym za przebieg procesu odpowiada sterownik silnika (Electronic Control Unit), który na podstawie danych z czujników temperatury i ciśnienia inicjuje dodatkowy wtrysk paliwa.

Regeneracja wymuszona

Niektóre modele samochodów umożliwiają także regenerację wymuszoną – serwisowe wypalenie filtra przy użyciu odpowiedniego sprzętu diagnostycznego. Proces ten wymaga stabilnych warunków pracy silnika, utrzymania właściwej prędkości obrotowej oraz ciągłego monitorowania temperatury spalin.

Objawy zapchanego filtru DPF

Filtr cząstek stałych nie zapycha się z dnia na dzień. To efekt długotrwałej jazdy na krótkich dystansach, niedogrzanego silnika i odkładania się sadzy, której system nie zdążył wypalić.

Jakie są objawy zapchanego filtru DPF?

• Wyraźny spadek mocy – auto zaczyna reagować z opóźnieniem, silnik pracuje ciężej, a wciśnięcie gazu nie daje już takiego efektu jak wcześniej. To znaczy, że spaliny nie mają gdzie uciec, bo filtr przestaje być drożny.
• Zwiększone spalanie – komputer próbuje wyrównać pracę silnika, wtryskując więcej paliwa. W efekcie licznik zużycia rośnie, a bak pustoszeje szybciej niż zwykle.
• Kontrolka DPF na desce rozdzielczej – kontrolka DPF ostrzega, że filtr jest bliski zapełnienia. To ostatni moment, by pozwolić mu się „wypalić” – najlepiej na trasie, utrzymując stałą prędkość.
• Wejście w tryb awaryjny – kiedy układ wydechowy jest już niemal całkowicie zatkany, komputer ogranicza obroty silnika i moc. Celem jest ochrona jednostki przed przegrzaniem, ale dla kierowcy oznacza to jazdę z duszonym silnikiem.
• Nadmierne dymienie z rury wydechowej – czarny dym to klasyczny objaw tego, że sadza nie ma gdzie się ulotnić. To także sygnał, że wtrysk paliwa nie pracuje w optymalnych warunkach.
• Niepokojący zapach spalin lub zwiększona temperatura silnika – kiedy filtr jest zapchany, rośnie temperatura w układzie wydechowym, a w kabinie może być wyczuwalny zapach spalonego metalu lub paliwa.

Ignorowanie tych objawów wiąże się z konsekwencjami – od kosztownego czyszczenia po całkowity demontaż filtra. Im szybciej zareagujesz, tym większa szansa, że uda się uniknąć wymiany i przywrócić sprawność układu.

Jak dbać o filtr DPF, aby się nie zapychał?

Filtr cząstek stałych to element, który nie lubi miejskiej rutyny. Krótkie trasy, niskie obroty i zimny silnik to jego najwięksi wrogowie. Większości problemów możemy jednak uniknąć, ale musimy pamiętać o kilku podstawowych zasadach.

Jak prawidłowo dbać o filtr DPF?

• Daj silnikowi się rozgrzać – uruchomienie auta i natychmiastowa jazda na krótkim dystansie to prosty sposób na skrócenie żywotności filtra DPF. Pozwól jednostce osiągnąć odpowiednią temperaturę, to warunek skutecznego wypalania sadzy.
• Od czasu do czasu wybierz dłuższą trasę – jazda w mieście nie daje DPF-owi szansy na regenerację. Co pewien czas warto przejechać odcinek drogi z równą prędkością (najlepiej powyżej 60 km/h), by system mógł sam się oczyścić.
• Regularnie wymieniaj olej i dbaj o stan układu smarowania – zużyty olej lub nieszczelny układ smarowania zwiększają ilość osadów w spalinach. Regularna wymiana oleju silnikowego zgodnie z zaleceniami, wpłynie pozytywnie na funkcjonowanie filtra DPF.
• Tankuj dobre paliwo – tanie paliwo z niepewnego źródła może zawierać zanieczyszczenia i siarkę, które przyspieszają odkładanie się sadzy.
• Zwracaj uwagę na styl jazdy – zbyt niskie obroty, częste gaszenie silnika i jazda „na półsprzęgle” to prosta droga do zapchania DPF-u. Od czasu do czasu warto „przepalić” silnik – dynamiczna jazda doprowadzi do wypalenia nagromadzonego osadu.
• Korzystaj z diagnostyki, zanim pojawi się problem – nowoczesne systemy dają możliwość odczytania stopnia zapełnienia filtra. Kontrola przy użyciu odpowiedniego sprzętu diagnostycznego pomoże wykryć problem, zanim zapali się kontrolka.

Czyszczenie DPF – metody

Zapchany filtr cząstek stałych nie zawsze oznacza konieczność wymiany. W większości przypadków wystarczy profesjonalne czyszczenie, które przywraca drożność i pozwala uniknąć zbędnych wydatków. Na rynku dostępnych jest kilka metod – różnią się skutecznością, trwałością oraz ceną.

Jakie są metody czyszczenia DPF?

• Czyszczenie hydrodynamiczne – najskuteczniejsza i najczęściej wybierana metoda. Polega na przepłukaniu filtra wodą pod wysokim ciśnieniem z użyciem specjalnego detergentu. Usuwa zarówno sadzę, jak i popiół, nie naruszając ceramicznego wkładu.
• Czyszczenie chemiczne – wykonywane przy użyciu specjalnych preparatów, które rozpuszczają nagromadzony osad. Można je przeprowadzić bez demontażu filtra, jednak skuteczność tej metody zależy od poziomu zanieczyszczenia.
• Regeneracja wymuszona (wypalanie serwisowe) – mechanik inicjuje proces wypalania sadzy przy pomocy sprzętu diagnostycznego. Temperatura spalin wzrasta nawet do kilkuset stopni, co pozwala wypalić nagromadzone cząstki. To szybki, ale krótkotrwały sposób, skuteczny tylko wtedy, gdy filtr nie jest zapchany popiołem.
• Czyszczenie termiczne – filtr umieszcza się w specjalnym piecu, gdzie w wysokiej temperaturze wypalane są resztki sadzy i popiołu. Metoda stosowana głównie w cięższych pojazdach lub filtrach przemysłowych.

Regularne czyszczenie filtra pozwala uniknąć niepotrzebnych awarii i utrzymać prawidłową pracę silnika. Wymiana całego elementu to często wydatek kilku tysięcy złotych, więc profilaktyka jest po prostu bardziej opłacalna.

Czy można usunąć filtr DPF?

Usuwanie DPF jest zabronione i niezgodne z prawem. Pojazd pozbawiony filtra nie przejdzie kontroli pojazdów ani badania technicznego na stacji diagnostycznej. Oprócz konsekwencji prawnych kierowca ryzykuje też uszkodzenie samego silnika, który został zaprojektowany do pracy z filtrem cząstek stałych.

Dlaczego nie należy usuwać filtru DPF?

• Jazda bez filtra DPF jest nielegalna. Polski kodeks drogowy i przepisy dotyczące ochrony środowiska jasno określają, że samochód musi posiadać kompletny układ oczyszczania spalin. W przypadku wykrycia jego usunięcia kierowcy grozi mandat karny i zatrzymanie dowodu rejestracyjnego.
• Usunięcie DPF-u szkodzi silnikowi. Układ wydechowy i jednostka napędowa są zaprojektowane tak, by współdziałać z filtrem. Jego brak powoduje zaburzenia w odczytach czujników, błędne wskazania sterownika silnika (ECU) i nierówną pracę jednostki. W rezultacie samochód zaczyna spalać więcej paliwa, a sama jazda staje się mniej płynna.
• Usunięcie filtru DPF może zwiększyć zanieczyszczenie powietrza. Filtr DPF powstał po to, by ograniczać emisję sadzy i innych szkodliwych substancji, które powstają przy spalaniu oleju napędowego. Bez niego samochód emituje do atmosfery znacznie więcej cząstek stałych, co przekłada się bezpośrednio na jakość powietrza.

Pozostałe filtry montowane w pojazdach

Poza filtrem DPF, który jest standardem w silnikach wysokoprężnych, w samochodach stosuje się również inne rozwiązania ograniczające emisję cząstek stałych. Należą do nich filtry FAP i GPF, różniące się budową oraz metodą oczyszczania spalin.

Jakie inne filtry montuje się w pojazdach?

• Filtr FAP (Filtre à Particules) – to tzw. mokry filtr cząstek stałych, w którym regenerację wspomaga specjalny płyn katalityczny. Dzięki temu proces przebiega skutecznie nawet przy niskiej prędkości obrotowej silnika. Układ pracuje w oparciu o dane z niezależnych czujników, które monitorują temperaturę i ciśnienie spalin, aby dobrać odpowiedni moment regeneracji.
• Filtr GPF (Gasoline Particulate Filter) – to filtr cząstek stałych stosowany w silnikach benzynowych z bezpośrednim wtryskiem paliwa. Cząstki sadzy osadzają się w jego ceramicznej strukturze i wypalają w wysokiej temperaturze, bez potrzeby użycia dodatków chemicznych.

Utrzymanie samochodu w dobrym stanie technicznym wymaga regularnych przeglądów i świadomości potencjalnych kosztów napraw.

Oprócz filtra DPF, który może wymagać czyszczenia lub wymiany, istnieje wiele innych elementów ważnych dla bezpieczeństwa – hamulce, zawieszenie, oświetlenie oraz układ kierowniczy. Usterki tych komponentów mogą w krytycznym momencie doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji na drodze.

Jeśli uszkodzenia w Twoim pojeździe są wynikiem wypadku lub stłuczki, upewnij się, że otrzymane odszkodowanie rzeczywiście pokrywa wszystkie koszty naprawy. W tym celu możesz skorzystać z profesjonalnej pomocy oferowanej przez Helpfind.

Masz stłuczkę lub wypadek samochodowy? Sprawdź, czy możesz otrzymać dodatkowe pieniądze

Stłuczka samochodowa lub wypadek komunikacyjny to zawsze stres i niespodziewane koszty – nawet jeśli posiadasz ważne ubezpieczenie.

Warto wiedzieć, że odszkodowanie przyznane przez towarzystwo ubezpieczeniowe często nie pokrywa pełnych kosztów naprawy. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że może ubiegać się o dodatkowe środki, jeśli kosztorys został sporządzony niezgodnie z rzeczywistym zakresem szkody.

Jeżeli potrzebujesz pomocy w tym zakresie, możesz uzyskać szybkie i kompleksowe wsparcie od firmy Helpfind – wystarczy, że prześlesz do nas swój kosztorys. Nasi eksperci przeanalizują go pod kątem zaniżeń, a w sytuacji kiedy znajdą nieprawidłowości, otrzymasz propozycję odkupu Twojej szkody poprzez cesję wierzytelności.

Kiedy zdecydujesz się na zaakceptowanie naszej oferty i podpiszesz wszystkie wymagane dokumenty, dodatkowe środki trafią na Twoje konto nawet w 48h.

Jak otrzymać pomoc oferowaną przez firmę Helpfind?

1. Wypełnij prosty formularz kontaktowy.
2. Wyślij swój kosztorys do bezpłatnej weryfikacji.
3. Poczekaj aż nasz specjalista skontaktuje się z Tobą i poinformuje o wyniku weryfikacji.
4. Jeżeli okaże się, że w kosztorysie znajdują się zaniżenia, otrzymasz od nas propozycję odkupu szkody.
5. Po zaakceptowaniu propozycji oraz podpisaniu dokumentacji, dodatkowe pieniądze uzyskasz nawet w 48 godzin.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)