Umowa kredytowa – na co zwrócić uwagę przed jej podpisaniem?

Umowa kredytowa jest dokumentem ustalającym ogólne zasady zaciągnięcia i spłaty kredytu. Ogólny wzór umowy, nie różni się za bardzo przy różnych typach pożyczek, ale najważniejsze zapisy pozwalają określić rodzaj kredytu. Jakie są najważniejsze elementy umowy kredytu? Na co zwrócić szczególną uwagę? Czym różnią się dokumenty przy różnego rodzaju pożyczkach? Na te i inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Definicja i cechy umowy kredytowej

Umowa kredytu bankowego to dokument, potwierdzający zaciągnięcie pożyczki w danej instytucji finansowej. Podpisanie takiego dokumentu powoduje, że kredytobiorca zobowiązuje się do spłacenia określonej sumy pieniędzy w danym przedziale czasowym. 

Z drugiej strony, parafrazując umowę, bank zobowiązuje się do wypłacenia ustalonej kwoty, przy jednoczesnym przestrzeganiu zapisów prawa.

Zanim instytucja pożyczkowa lub bank zaakceptuje wniosek o udzielenie kredytu, prawie zawsze sprawdza, czy dana osoba ma wystarczającą zdolność kredytową (tylko niektóre instytucje pożyczkowe, udzielające tzw. chwilówek, nie sprawdzają żadnych baz).

Dokument jest podstawą do wszelkich działań prawnych związanych z kredytem, np. konsekwencje zaprzestania spłaty kredytu lub odnalezienie uchybień w zapisach umowy, które uprawniają do skorzystania z prawa do darmowej pożyczki. Sankcja kredytu darmowego, to zapis, pozwalający na spłatę kredytu w wysokości kapitału i odzyskanie wszystkich kosztów, które poniósł pożyczkobiorca w związku ze spłatą zobowiązania.

Umowa kredytowa – jak powinna wyglądać?

Po pierwsze – aby umowa kredytowa została uznana za ważną, musi mieć pisemną formę, która zawiera podpis kredytobiorcy oraz przedstawiciela instytucji pożyczkowej (chyba że przepisy prawa przewidują inny format).

W dokumencie muszą znaleźć się informacje, takie jak:

• dane stron,
• kwota pożyczki,
• oprocentowanie kredytu – w tej części, kredytodawca ma obowiązek przedstawić wszystkie informacje o sposobie (stałe/zmienne), wysokości oraz zasady zmiany oprocentowania kredytu,
• okres kredytowania – czas, na jaki zostaje zaciągnięta pożyczka,
• zabezpieczenie – w przypadku kredytu hipotecznego, jest to zawsze zapis o obciążeniu nieruchomości w księdze wieczystej, a przy pożyczkach gotówkowych jest to np. ubezpieczenie na życie,
• opłaty dodatkowe – wyszczególnienie wszystkich prowizji, opłat oraz dodatkowych kosztów,
• zapisy o ewentualnej procedurze windykacyjnej w przypadku braku spłaty kredytu,
• harmonogram i zasady spłaty kredytu,
• podpisy obu stron umowy.

Umowa kredytu – prawa i obowiązki kredytodawcy

Do najważniejszych uprawnień banków i innych instytucji udzielających pożyczek, należą między innymi weryfikacja zdolności kredytowej oraz prawo do wypowiedzenia umowy w przypadku złamania zasad. Otrzymują one również możliwość naliczania prowizji, odsetek i innych kosztów, które musi ponieść kredytobiorca wraz ze spłatą kredytu.

Do obowiązków pożyczkodawcy należy zaliczyć zachowanie tajemnicy bankowej, udzielanie kredytów osobom, które mają możliwość spłaty (brak innych zobowiązań, wysoka zdolność do zaciągania pożyczek) oraz przestrzeganie obowiązujących praw. Za każdym razem, gdy zmienią się jakiekolwiek zapisy pożyczki, kredytodawca musi koniecznie poinformować o tym swojego klienta.

Na co zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy kredytu?

Pierwszą i najważniejszą rzeczą, jest bardzo szczere odpowiedzenie samemu sobie, na dwa, poniższe pytania:

• Czy zaciągnięcie kredytu jest konieczne?
• Czy będę w stanie spłacić kredyt?

W Internecie bardzo łatwo można znaleźć opis spraw, w których ludzie zaciągnęli zbyt wiele zobowiązań, co doprowadziło do opóźnień w spłacie kredytu, a w niektórych przypadkach kończyło się nawet egzekucją komorniczą. 

Na co jeszcze trzeba uważać przy podpisywaniu umowy kredytowej? Warto przeczytać ten dokument kilka razy i sprawdzić, czy wszystkie informacje – miejsce i data podpisania umowy, wszystkie dane obu stron, pożyczoną kwotę czy całkowitą sumę do oddania.

Należy też dokładnie przeanalizować cały harmonogram spłaty kredytu, który otrzymuje się od instytucji pożyczkowej ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich kosztów, zarówno zaciągnięcia jak i spłaty pożyczki.

Wątpliwości dotyczące umowy kredytowej – kto może pomóc?

Jeśli w trakcie czytania umowy kredytu, masz wątpliwości co do niektórych jej zapisów, lub zwyczajnie nie rozumiesz jakichś kwestii, warto dopytać o nią pracownika banku, który powinien w sposób klarowny i jasny wytłumaczyć zagadnienie, którego klient nie rozumie.

Jeśli tłumaczenie pracownika banku lub firmy pożyczkowej, nic nie dało, albo w umowie jest więcej zapisów, które budzą wątpliwości kredytobiorcy, warto zgłosić się z dokumentem do radcy prawnego, albo specjalisty z zakresu spraw kredytowych, którzy odpłatnie wytłumaczą każdą, niezrozumiałą kwestię.

Dobre poznanie wszelkich aspektów związanych z zaciągnięciem kredytu jest konieczne z punktu widzenia każdego pożyczkobiorcy. Kredyt to zwykle zobowiązanie długoterminowe, a jego spłata jest rozłożona na kilka lat. Warto więc wiedzieć wszystko na temat dokumentu, który będzie miał kolosalny wpływ na następne lata życia kredytobiorcy.

Komu bank wypłaci pieniądze z kredytu po podpisaniu umowy kredytowej?

To, kto otrzyma pieniądze z kredytu, zależy głównie od jego rodzaju. W zależności od rodzaju kredytu bank zobowiązuje się wypłacić pieniądze różnym instytucjom lub osobom.

Zapis o wcześniejszej spłacie kredytu – jak uzyskać zwrot prowizji?

W myśl obowiązujących w Polsce zasad każdy kredyt konsumencki oraz hipoteczny może zostać spłacony wcześniej. Dzięki przedterminowej spłacie pożyczki, kredytobiorcy mają prawo do odzyskania części wpłaconej już prowizji. Niestety, dotyczy to tylko kredytów gotówkowych oraz hipotecznych.

Zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę pożyczki konsumenckiej przysługuje kredytodawcom dzięki artykułowi 49. ustawy o kredycie konsumenckim oraz wyrokowi TSUE C-383/18, który przyznał również prawo do zwrotu prowizji przy przedterminowej spłacie kredytu hipotecznego. 

Oba te zapisy stawiają jednak pewne warunki do otrzymania zwrotu prowizji:

• pożyczka nie może opiewać na kwotę wyższą niż 255 550 zł (nie dotyczy kredytu hipotecznego),
• kredyt musi zostać zaciągnięty przez osobę prywatną,
• środki z pożyczki nie mogą zostać przeznaczone na prowadzenie działalności gospodarczej,
• umowa kredytowa została podpisana po 17 grudnia 2011 roku,
• zabezpieczeniem kredytu nie jest hipoteka (z wyłączeniem kredytów hipotecznych).

Prowizja za wcześniejszą spłatę kredytu może zostać naliczona przez bank, tylko w przypadku, gdy zastrzegł on taką ewentualność w umowie kredytowej. W przypadku kredytu hipotecznego maksymalna wysokość prowizji wynosi 3%, a przy pożyczkach gotówkowych jest to co najwyżej 1%

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Czym jest umowa kredytowa?

Umowa kredytowa jest dokumentem, potwierdzającym powstanie zobowiązania dla pożyczkobiorcy oraz obligującym kredytodawcę do wypłaty pieniędzy. Dokument zawiera wszystkie potrzebne informacje, na temat zasad zawarcia pożyczki, wypłaty pieniędzy oraz spłaty kredytu. Określa również obowiązki i prawa obu stron umowy.

Na co zwrócić uwagę przy zawieraniu umowy kredytu?

Najważniejszymi kwestiami, które należy szczególnie zbadać, są: kwota użyczonego kapitału, kwota pożyczki, termin i warunki spłaty kredytu oraz ewentualne dodatkowe koszty. Istotne są również pojęcia dotyczące ewentualnych skutków opóźnienia w płatności i harmonogram spłaty kredytu.

Kiedy i po co jest potrzebna kopia umowy?

Kopia umowy może być przydatna, w przypadku, gdy oryginał zostanie zagubiony lub zniszczony. Jeśli kredytobiorca planuje podjęcie kroków prawnych względem instytucji pożyczkowej, musi posiadać umowę kredytową lub jej kopię. 

Jest ona przydatna w sytuacjach, w których klient banku lub parabanku stara się o zwrot prowizji kredytu, lub o skorzystanie z sankcji kredytu darmowego.