Kto i kiedy może nie uzyskać odszkodowania? Czy stan i zachowanie poszkodowanego ma na to wpływ? Przepisy i polisy bardzo dokładnie określają tzw. wyłączenia. Są to przypadki, kiedy odszkodowanie się nie należy. Nietrzeźwość to tylko jeden z przypadków.
Jako poszkodowany kierowca, masz prawo do ubiegania się o odszkodowanie z OC sprawcy. Jest to możliwe zawsze, gdy to inny kierowca spowoduje wypadek.
Są jednak pewne sytuacje, gdy nie możesz wystąpić o odszkodowanie. Towarzystwa Ubezpieczeniowe starają się ograniczyć je w przypadkach, w których kierowca:
- Podejmował działania stwarzające zagrożenie dla innych uczestników ruchu.
- Zachował się w sposób niezgodny z przepisami.
Warto wiedzieć, kiedy należy szczególnie uważać. Chodzi przecież o to, żeby zostały pokryte wszystkie straty, jakich doznał kierowca.
Zakład ubezpieczeń może odmówić odszkodowania nie tylko poszkodowanemu kierowcy. Jeżeli jego pasażer lub pieszy zachowywali się w niewłaściwy sposób — również mogą nie uzyskać właściwego odszkodowania.
Pijany kierowca nic nie uzyska
W większości przypadków brak odszkodowania zależy od działań kierowcy. A właściwie wynika to z kilku zachowań, które skutecznie mogą pozbawić go szansy na odszkodowanie. Plagą na polskich drogach są pijani kierowcy- właśnie to przewinienie jest karane surowo przez ubezpieczycieli, którzy nie wypłacą w takim przypadku odszkodowania.
Kierowca, który „pod wpływem” spowoduje wypadek, nie może liczyć na wypłatę odszkodowania. Pod tym względem Towarzystwa Ubezpieczeniowe są zgodne. Złamanie przepisów i narażenie na niebezpieczeństwo innych kierowców i pieszych ma dla kierowcy przykre konsekwencje- również w świetle prawa.
Kary uzależnione są od tego, jak dużo alkoholu znajduje się w krwi kierowcy. Wówczas kwalifikowane jest to jako wykroczenie lub przestępstwo.
O wykroczeniu można mówić, gdy kierowca wykazuje stan po spożyciu alkoholu, a stężenie alkoholu we krwi to 0,2 promila - 0,5 promila. Możliwe kary w takim przypadku to:
- areszt - 5-30 dni
- grzywna 50 - 5 tysięcy złotych
- utrata prawa jazdy - 0,5 - 3 lata
W przypadku, gdy kierowca wykazywał stan nietrzeźwości, można mówić o przestępstwie. Dzieje się tak, gdy badanie krwi wykazało powyżej 0,5 promila alkoholu. Wtedy kierowcy grozi:
- zakaz prowadzenia pojazdów — nie mniej, niż 3 lata
- kara więzienia — do 2 lat
- kara grzywny — do 5 000 zł
- zapłata nawiązki — jeżeli kierowcą spowodował wypadek, w którym byli ranni lub zabici
Często także taki kierowca musi pokryć wszystkie koszty, jakie TU poniosło w związku z wypadkiem. Dotyczy to także kierowców, którzy spowodowali wypadek po spożyciu środków odurzających. Taki zabieg nazywa się regresem ubezpieczeniowym i jest całkowicie zgodny z przepisami prawa.
Ogólne warunki ubezpieczeń OC, AC i NNW uniemożliwiają pijanym kierowcom ubieganie się o odszkodowanie. Tutaj często wymagania związane z ilością alkoholu we krwi są bardziej zaostrzone niż w przypadku polis OC. W umowach pojawia się warunek całkowitej trzeźwości sprawcy wypadku. To oznacza, że zawartości alkoholu we krwi musi wynosić 0,0 promila.
Jeżeli pasażer jest świadomy stanu kierowcy, również może mieć problemy. W takim przypadku policja również może pasażerowi wystawić mandat. Jeszcze większy problemy pojawiają się przy wypadku. Jeżeli do pijany kierowca spowoduje wypadek, to odszkodowanie pasażera może być obniżone o 25%. Uważa się bowiem, że w takim właśnie stopniu brak reakcji pasażera przyczynia się do wypadku.
Co się dzieje, gdy to pasażer jest nietrzeźwy?
W przypadku wszystkich pasażerów, bez względu na to, czy znajdowali się oni w samochodzie sprawcy lub ofiary przysługują należne świadczenia. Nie ma znaczenia, czy pasażerowie byli trzeźwi, czy nie.
Tutaj jednak trzeba zwrócić baczną uwagę na zachowanie pasażera. Jeżeli przyczynił się on do wypadku lub wręcz go spowodował, np.: ciągnąc za kierownicę, grozasi mu kara więzienia. Może równiez uzyskać zakaz prowadzenia.
W niektórych przypadkach odszkodowanie pijanego pasażera może zostać obniżone. Dzieje się tak w przypadku przyczynienia do wypadku. Wówczas ubezpieczyciel określa, w jakim stopniu zachowanie pasażera przyczynili się do wypadku. Stopień ten określa w procentach. Następnie o taki właśnie procent obniżone jest odszkodowanie.
Nietrzeźwy pieszy i jego zachowanie
Problemy z uzyskaniem właściwego odszkodowania będzie miał także pijany pieszy. Jemu, jako poszkodowanemu, ubezpieczyciel nie może całkowicie odmówić wypłaty odszkodowania. Sprawdza jednak, jak bardzo zachowanie pieszego przyczyniło się do wypadku. I wówczas obniża odszkodowanie o procent przyczynienia się.
W przypadku pieszego może tak się stać, gdy ten nagle wkroczy na jezdni, szczególnie w miejscu, w którym kierowca nie może się tego spodziewać, np.: na drodze szybkiego ruchu. Tak samo dzieje si w przypadku najechania na pieszego leżącego na drodze — szczególnie w nocy.
Warto zauważyć, że jeżeli pieszy poruszał się prawidłowo, to ubezpieczyciel nie ma prawa obniżyć odszkodowania, czy całkowicie odmówić jego wypłaty.
Nietrzeźwy rowerzysta - kary są już złagodzone
Problemy z odszkodowaniem może mieć także nietrzeźwy rowerzysta. Tutaj także można mówić o przyczynieniu np.: rowerzysta nie będzie poruszał się właściwie po drodze lub nie będzie właściwie oznakowany. Tutaj również możliwe jest zastosowanie przyczynienia.
Jeżeli rowerzysta był w stanie po spożyciu alkoholu, może otrzymać mandat. Jeżeli rowerzysta był w stanie po spożyciu alkoholu, to otrzyma mandat w wysokości 300-500 zł. Jeżeli ilość alkoholu przekracza 0,5 promila — mandat wyniesie 500 zł. Pijanemu rowerzyście grozi także areszt do 14 dni i grzywna do 5 tysięcy złotych. Jeszcze kilka lat temu pijany rowerzysta mógł trafić do więzienia, nawet gdy nie spowodował wypadku.
Kiedy nie zostanie wypłacone odszkodowanie?
Istnieją także inne przypadki, w których kierowca i inne osoby nie mogą uzyskać pełnego odszkodowania. Jednym z nich jest nieudzielenie pomocy osobom poszkodowanym i ucieczka z miejsca zdarzenia. Często jednak dzieje się, to gdy kierowca jest nietrzeźwy i uciekając próbuje uniknąć odpowiedzialności.
W tym przypadku osobom poszkodowanym zostanie wypłacone odszkodowanie z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego — ponieważ sprawca zdarzenia pozostaje nieznany. Gdy uda się odnaleźć kierowcę, a także udowodnić jego winę będzie on zmuszony oddać sumę, jaka została wypłacona poszkodowanym na pokrycie ich strat.
Odszkodowanie nie zostanie wypłacone także gdy:
- wypadek miał miejsce z winy kierowcy
- samochód, którym doszło do wypadku pochodził z kradzieży lub innego przestępstwa
- kierowca nie miał uprawnień do kierowania tym pojazdem
To też utrudnia uzyskanie odszkodowania
Nietrzeźwość poszkodowanego to nie jedyny problem, gdy poszkodowany nie uzyska pełnego odszkodowania. Ubezpieczyciel może obniżyć odszkodowanie lub całkowicie odmówić jego wypłaty także w innych przypadkach. Sytuacje te są ściśle określone w prawie.
Dodatkowo sam kierowca musi się liczyć z tym, że Towarzystwo Ubezpieczeniowe może wyciągnąć wobec niego konsekwencje, jakimi będzie zwrot poniesionych kosztów. Jest to możliwe za sprawą tzw. regresu ubezpieczeniowego.
Kolejną rzeczą, często bagatelizowaną przez kierowców, a która ma wpływ na wypłatę odszkodowania z OC sprawcy, jest brak zapiętych pasów, gdy dochodzi do wypadku. Niedopełnienie tego obowiązku może mieć przykre konsekwencje zdrowotne, ale również może się przyczynić do obniżenia odszkodowania. W Polsce rośnie świadomość związana z zapinaniem pasów podczas jazdy. Szacuje się, że około 8% kierowców unika tego obowiązku i około 5% pasażerów.
Kierowcy często próbują się wytłumaczyć, za powód podając roztargnienie i pośpiech. Za niekorzystanie z pasów bezpieczeństwa może zostać nałożony mandat karny w wysokości 100 zł, również w przypadku, gdy z kierowcą podróżują pasażerowie, którzy pasów nie mają zapiętych.
Świadome ignorowanie przepisów i przyczynienie się do powstania lub zwiększenia szkody ulega odpowiedniemu zmniejszeniu wypłaconego odszkodowania, lub braku jego przyznania.
Istotne jest stosowanie się do obowiązujących przepisów, ponieważ może to pomóc w uzyskaniu odszkodowania. Sam kierowca musi zadbać o wykupienie polisy OC, ponieważ jej brak może spowodować, że będzie musiał pokryć on wszystkie koszty związane z wypadkiem. Należy także zapłacić karę za brak ważnego ubezpieczenia OC.
Jak można więc zauważyć, poszkodowany może nie uzyskać odszkodowania we właściwej wysokości w przypadku, gdy świadomie ignoruje przepisy ruchu drogowego. Zachowanie poszkodowanego może też przyczynić się do samego wypadku lub poniesionej szkody. W takim przypadku poszkodowany może uzyskać niższe odszkodowanie.
Warto jednak zwrócić uwagę, że zakład ubezpieczeń nie może dowolnie uznawać przyczynienia. A niekiedy zdarza się to — jest to jeden ze sposobów na wypłatę zaniżonego odszkodowania. Wątpliwości może budzić także uznany procent przyczynienia. W takich przypadkach warto odwołać się od decyzji ubezpieczyciela lub udać się po pomoc do kancelarii odszkodowawczej.
