Odwołanie od mandatu drogowego – jak to zrobić?

Odwołanie od mandatu drogowego prawo każdego kierowcy, twierdzącego, że policja wydała mandat niesłusznie. Przygotowanie i przedłożenie takiego dokumentu nie oznacza jednak, że kara zostanie cofnięta. Czym jest mandat karny? Jak się od niego odwołać? Co powinien zawierać wniosek o odwołanie od mandatu drogowego? Na wszystkie te pytani odpowiadamy w poniższym artykule.

Czym jest mandat karny?

Mandat karny jest metodą nałożenia kary grzywny za wykroczenia. Kodeks wykroczeń, a w szczególności z art. 95 ust. 1, ustala, że podmiotem uprawnionym do wypisania jest Policja.

Przepisy stanowią, że w niektórych przypadkach, karę grzywny może nałożyć Straż Miejska, Straż Graniczna czy Straż Ochrony Kolei. Osoba, wystawiająca mandat ma obowiązek określić, na jaką kwotę opiewa kara, za jakie wykroczenie się ją otrzymuje oraz poinformować ukaranego o możliwości odmowy przyjęcia mandatu. Rzecz jasna, w takim przypadku, funkcjonariusze muszą poinformować o skutkach takiej decyzji – skierowaniu sprawy na drogę sądową. 

W przypadku mandatów drogowych wykroczenia dotyczą głównie łamania zasad kodeksu drogowego. Zalicza się do nich, chociażby zbyt duża prędkość, brak udzielenia pierwszeństwa pieszemu na pasach czy nieprawidłowe parkowanie.

Mandat drogowy to potoczna nazwa mandatów karnych, które nakładane są na kierowców i innych uczestników ruchu drogowego. Wraz z karą grzywny konsekwencją jest zwykle dopisanie do konta kierowcy określonej liczby punktów karnych.

Jakie są rodzaje mandatów karnych?

Bez względu na rodzaj wykroczenia, istnieją trzy rodzaje mandatów karnych:

1. Mandat kredytowany – najpopularniejszy rodzaj mandatu, który mogą otrzymać osoby na stałe przebywające na terytorium Polski. Kara grzywny staje się prawomocna z chwilą podpisania przez winowajcę blankietu. 
2. Mandat gotówkowy – rodzaj kary grzywny, stosowany tylko i wyłącznie wobec osób, które przebywają na terenie RP tymczasowo. To jedyny rodzaj mandatu, za który trzeba zapłacić na miejscu funkcjonariuszom Policji.
3. Mandat kredytowany zaoczny – jest nakładany bez obecności sprawcy wykroczenia, ale policjanci nie mają wątpliwości co do faktycznej winy. Dokument potwierdzający nałożenie kary grzywny powinien wskazywać, gdzie należy uiścić opłatę. 

W przypadku mandatów kredytowanych osoba ukarana ma obowiązek uiścić opłatę w terminie 7 dni od daty otrzymania kary.

Kiedy i jak można odwołać się od mandatu drogowego?

Jak wspomniano we wstępie, każdy kierowca, który uzna, że kara została nałożona niesłusznie, ma prawo do odwołania się od decyzji podmiotu nakładającego mandat. W tym celu należy przygotować wniosek o anulowanie mandatu i złożyć go w odpowiednim sądzie rejonowym, właściwym dla terenu, na którym wystawiono karę pieniężną w ciągu 7 dni od daty wystawienia dokumentu.

Następny etap odwołania to sprawa sądowa. W zależności od zgromadzonego materiału dowodowego organ rozstrzygający spór ma prawo do wezwania ukaranego na rozprawę sądową. 

Najczęściej jednak sąd wydaje wyrok bez obecności wnioskodawcy na sprawie, a o decyzji, kierowca dowiaduje się dopiero po otrzymaniu listu z sądu, wysyłanego drogą pocztową. Zdarzają się też przypadki, gdy materiał dowodowy jest na tyle obszerny, że sędzia rezygnuje z przeprowadzenia rozprawy i podejmuje decyzję tylko na podstawie dowodów w sprawie.

Jeśli obecność osoby, która dostała mandat, jest obowiązkowa, sąd poinformuję o terminie posiedzenia wraz z dodatkową informacją o przymusowym stawieniu się na rozprawie.

W przypadku wniesienia odwołania od mandatu karnego konieczność jego zapłaty następuje tylko w przypadku, gdy sąd uzna winę wnioskodawcy. Złożenie wniosku o wycofanie kary grzywny jest bezpłatne.

Jak odwołać się od mandatu? Wzór z omówieniem

Przygotowanie takiego dokumentu nie jest zbyt trudne, jeśli wiadomo, jakie dane należy w nim wpisać:

1. Dane osoby ukaranej mandatem, wraz z miejscowością i datą spisania wniosku.
2. Nazwa i adres sądu właściwego dla miejsca wystawienia mandatu.
3. Opis mandatu – numer, seria, dzień wystawienia i powód nałożenia kary.
4. Uzasadnienie odwołania od mandatu i opis okoliczności zdarzenia.
5. Podpis osoby składającej wniosek.
6. Załączniki – razem z wnioskiem, obowiązkowo należy złożyć kserokopię mandatu. Jeśli wnioskodawca ma dodatkowe zaświadczenia, które mogą wpłynąć na wyrok sądu (np. od lekarza), je również powinien dołączyć.

Kiedy mandat drogowy się przedawnia?

Niestety, tylko jeden rodzaj mandatów kwalifikuje się do przedawnienia – mandat kredytowany. Umorzenie ze względu na brak spłaty następuje po 3 latach od wystawienia kary grzywny. Rzecz jasna, jeśli Urząd Skarbowy nie będzie w stanie wyegzekwować należnej kwoty, może zgłosić sprawę do sądu, co przerywa bieg przedawnienia.

Co ważne, jeśli kierowca będzie czekał na przedawnienie kary za wykroczenia drogowe, może mieć spore problemy z trzech powodów: 

1. Każde przerwanie biegu przedawnienia sprawia, że czas na przedawnienie rozpoczyna się od nowa. 
2. Za każdy dzień zwłoki naliczane są odsetki.
3. Jeśli sąd przychyli się do wniosku organu egzekwującego karę, do akcji może wkroczyć komornik, który ma prawo zająć wynagrodzenie lub konto bankowe.

Odmowa przyjęcia mandatu drogowego – jakie mogą być konsekwencje?

Każdy kierowca, który stwierdzi, że mandat drogowy otrzymany od policji jest bezpodstawny, może odmówić jego przyjęcia. Dzieje się tak dzięki artykułowi 99 wspomnianego już kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, który stanowi, że w takim przypadku, kierowcy przysługuje prawo do odmowy przyjęcia. Ten sam zapis prawny ustala też, że w przypadku braku przyjęcia kary pieniężnej, organ wystawiający ją, ma obowiązek skierować do sądu sprawę o ukaranie.

Organ sądowniczy, po otrzymaniu informacji o popełnieniu wykroczenia, wyznaczy termin rozprawy.

Konsekwencje mogą być różne – wszystko zależy od wyroku sądu rejonowego właściwego dla miejsca nałożenia kary. Anulowanie mandatu drogowego i przyznanie racji kierowcy sprawia, że nie musi on płacić ani za koszty postępowania sądowego, ani samej kary za teoretyczne wykroczenie.

Niestety, jeśli sąd potwierdzi złamanie zasad ruchu drogowego, kierowca poza karą za popełnienie wykroczenia musi również zapłacić koszty postępowania sądowego. Dodatkowo sąd może stwierdzić, że odmowa była bezpodstawna i nałożyć dodatkową karę grzywny, która może wynieść nawet 30 tysięcy złotych.

Czy można rozłożyć mandat drogowy na raty?

Jeśli kara grzywny opiewa na wysoką kwotę, a kierowca nie ma możliwości zapłaty kary w całości, może postarać się o umorzenie lub rozłożenie mandatu na raty. 

W tym celu należy złożyć wniosek, którego adresatem będzie Pierwszy Urząd Skarbowy w Opolu (ul. Rejtana 3B, 45-331 Opole) za pomocą poczty. Istnieje też możliwość zgłoszenia wniosku elektronicznie, za pomocą ePUAP.

Rzecz jasna, kierowca musi zawrzeć w dokumencie dane o tym, że celem przedłożenia go jest umorzenie lub rozłożenie na raty mandatu i powód takiej decyzji. We wniosku należy określić ilość wpłat oraz ich wysokość.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Za co można otrzymać mandat drogowy?

Mandat drogowy można otrzymać za wiele wykroczeń, takich jak wyprzedzanie na podwójnej ciągłej lub przejściu dla pieszych, przekroczenie prędkości, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu, przejazd na czerwonym świetle i parkowanie na zakazie.

Wszystkie przewinienia, za które polskie prawo przewiduje nałożenie kary mandatu, zawarte są w ustawie Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku oraz w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.

Jak napisać odwołanie od mandatu karnego?

Jak napisać odwołanie? Dokument taki powinien zawierać następujące informacje:

• dane osoby ukaranej,
• dane dotyczące mandatu – numer i serię mandatu, kwota, dzień wystawienia, podstawa prawna do nałożenia kary,
• uzasadnienie odwołania,
• dane sądu, do którego kierowane jest odwołanie,
• własnoręczny podpis osoby ukaranej,
• załączniki.

Nie przyjąłem mandatu drogowego – czy mogę zmienić zdanie?

Jeśli kierowca, w chwili popełnienia wykroczenia nie przyjmie mandatu drogowego, sprawa zwykle kierowana jest do sądu. Można jednak tego uniknąć – w tym celu, osoba odmawiająca przyjęcia kary musi jak najszybciej udać się do komisariatu policji, poinformować funkcjonariuszy o zmianie zdania i zaproponować zapłatę mandatu.

Policjanci najczęściej przystają na taką propozycję – nie chcą tracić czasu na sporządzanie wniosków do sądu o ukaranie winnego. Konsekwencją takiego zachowania jest oczywiście obowiązek zapłacenia kary.