Umowa kupna-sprzedaży uszkodzonego samochodu – jak spisać?

Uszkodzone samochody mają bardzo duży udział w Polskim rynku sprzedaży pojazdów. Mimo że często są one niesprawne, wiele osób decyduje się na zakup takiego auta w celu naprawienia go i dalszej eksploatacji. Jak powinna wyglądać umowa kupna-sprzedaży uszkodzonego samochodu? Na co zwrócić szczególną uwagę przy zawieraniu takiej transakcji?

Kupno uszkodzonego auta – czy to się opłaca?

Powszechnie znaną praktyką komisów samochodowych jest zakup takich pojazdów za granicą, sprowadzenie ich do Polski, naprawa i odsprzedaż. Trudno więc zaprzeczyć, że kupowanie uszkodzonych samochodów jest opłacalne, choć przy ich kupnie warto sprawdzić dokładnie wszystkie zniszczenia.

Niesprawne pojazdy wymagają zwykle licznych napraw, których koszt może być zbyt duży. Zdarzają się jednak przypadki, w których usterki są na tyle niewielkie lub tanie w naprawie, że łączny koszt zakupu pojazdu, części i usług mechanika jest o wiele niższy niż kupno identycznego, lecz sprawnego auta.

Sprzedaż uszkodzonego samochodu nie różni się właściwie niczym od standardowej transakcji – kupujący jest stroną, która ma ochronę prawną, zwaną rękojmią. Określenie to oznacza odpowiedzialność sprzedawcy za jakiekolwiek ukryte wady prawne czy techniczne przedmiotu umowy. Jedyną rozbieżnością względem standardowej umowy kupna-sprzedaży samochodu jest zapis o wadach mechanicznych pojazdu.

Umowa sprzedaży uszkodzonego samochodu – co sprawdzić przed podpisaniem?

W celu uniknięcia potencjalnych problemów lub dodatkowych kosztów kupujący powinien dokładnie sprawdzić trzy rzeczy, jeszcze zawarciem transakcji:

1. Historia pojazdu – mimo że w przypadku pojazdów z wadami technicznymi zdarza się to o wiele rzadziej, to sprzedający bardzo często próbują nagiąć pewne fakty dotyczące historii uszkodzonego samochodu, który planują sprzedać. Na szczęście sprawdzenie, czy auto uczestniczyło w wypadkach lub kolizjach, jest banalnie proste – wystarczy wpisać numer rejestracyjny, datę pierwszej rejestracji oraz numer VIN na witrynie rządowej historia pojazdu, aby zdobyć wszelkie potrzebne informacje dotyczące konkretnego pojazdu.
2. Koszt zakupu części zamiennych – istnieją oczywiście takie usterki, w których wystarczy lekko wyklepać, zaszpachlować i pomalować auto, aby stało się sprawne. Częściej jednak są to duże naprawy nie tylko karoserii, ale i mechaniki oraz elektroniki. Zakup i doprowadzenie uszkodzonego auta do stanu, który umożliwi uzyskanie pozytywnego wyniku przeglądu technicznego, może pociągnąć za sobą spore koszty. Jest to konieczne do dopuszczenia pojazdu do ruch drogowego. Kierowca, który nie zastosuje się do tego wymogu, może spodziewać się kary w postaci mandatu za brak przeglądu.
3. Koszty naprawy samochodu – konsultacja z mechanikiem jest najszybszym sposobem na sprawdzenie faktycznych problemów uszkodzonego auta. Dzięki pomocy fachowców jeszcze przed zakupem można stwierdzić, czy transakcja będzie korzystna i opłacalna – naprawa auta z uszkodzonym silnikiem może być niewspółmierna do jego ceny.

Sprzedaż uszkodzonego samochodu – jakie obowiązki ma sprzedawca?

Przede wszystkim osoba planująca sprzedać swój uszkodzony pojazd powinna skonsultować się z mechanikiem. Zdarza się, że usterki są na tyle małe i przy niewielkim nakładzie finansowym da się odnowić pojazd do takiego stopnia, aby przeszedł badanie techniczne i został dopuszczony do ruchu.

Sprzedaż auta z uszkodzonym silnikiem może być sposobem na szybkie pozbycie się problemu, ale po istnieje szansa, że oględziny fachowców wykryją potrzebę wymiany małych i tanich części, czy uszczelek, by przywrócić sprawność jednostce napędowej samochodu. Oczywiście, w znacznym stopniu podniesie to jego wartość.

Kolejną kwestią, o którą musi się zatroszczyć sprzedający, jest brak wad prawnych pojazdu. Do tego typu problemów można zaliczyć między innymi:

• ukryty zastaw samochodu – jeśli pojazd jest formą zabezpieczenia kredytu, to jego sprzedaż jest zakazana. Dzieje się tak, ponieważ właścicielem pojazdu jest bank. Każda umowa kupna-sprzedaży takiego samochodu jest nieważna z punktu widzenia prawa,
• cofnięty licznik – jest to czynność zakazana prawnie, za którą grozi aż pięć lat więzienia, lecz niestety nie zniechęca to właścicieli aut do zaprzestania tego procederu. W przypadku zakupu pojazdu z cofniętym licznikiem odpowiedzialność spada nie na tego, który korzysta z samochodu, ale tego, kto starał się podnieść jego wartość, dokonując „korekty” licznika,
• niezapłacone podatki – jeśli pojazd został sprowadzony z zagranicy, to warto sprawdzić, czy opłacono wszystkie wymagane podatki, zwłaszcza cło i akcyzę. W przypadku gdy sprzedawca ukryje ten fakt, obowiązek opłacenia podatków może spaść na kupującego (Urząd Skarbowy może się domagać zapłaty do pięciu lat wstecz),
• sprzedawca jest dłużnikiem – zdarza się, że sprzedawca, mając świadomość wiszącej nad nim egzekucji komorniczej, próbuje zbyć wszystkie możliwe ruchomości, aby nie zostały zajęte na poczet egzekucji. Umowa może zostać unieważniona, jeśli komornik dowie się, że pojazd został zbyty. Uszkodzony samochód zostanie odebrany kupującemu. Rzecz jasna, sprzedawca jest wówczas zobowiązany do zwrotu kwoty, za którą zakupiono pojazd, ale zazwyczaj na zobowiązaniu się kończy – pieniędzy fizycznie nie ma.

Umowa kupna-sprzedaży samochodu uszkodzonego – jak powinna wyglądać?

Umowa sprzedaży samochodu powypadkowego lub uszkodzonego nie różni się zbytnio od standardowej umowy kupna-sprzedaży. W myśl artykułu 535 kodeksu cywilnego kontrakcie powinny zostać zawarte dane osobowe obu stron – imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer dowodu osobistego oraz numer PESEL.

Kolejnymi informacjami, które muszą zostać zawarte, są przedmiot umowy oraz cena, którą kupujący zobowiązuje się zapłacić sprzedawcy razem z formą przekazania środków (gotówka/przelew bankowy).

Konieczne jest też podanie podstawowych informacji na temat danych uszkodzonego samochodu. Do dokumentu należy wpisać numer rejestracyjny, numer silnika, numer VIN (numer identyfikacyjny pojazdu), przebieg i rok produkcji.

Różnica występuje w podpunkcie opisujący stan techniczny pojazdu – sprzedający musi wyszczególnić zakres uszkodzeń pojazdu. Jeśli tego nie zrobi, kupujący ma możliwość unieważnienia umowy i dochodzenia zwrotu pieniędzy za zakup na podstawie przysługującej mu rękojmi.

Reszta pozostaje taka sama – sprzedawca oświadcza, że jest jedynym właścicielem auta i jest ono wolne od wszelkich wad prawnych oraz zobowiązuje się do przekazania wszystkich dokumentów (do których zalicza się kartę pojazdu, dowód rejestracyjny, ewentualnie polisę OC) i kluczyków.

Umowa kupna-sprzedaży uszkodzonego samochodu – czy można rozłożyć pojazd na części?

Rozłożenie pojazdu jest stosunkowo prostym sposobem, aby uzyskać tanie części zamienne, lecz prawo zezwala na usuwanie elementów pojazdu i wykorzystania ich do ponownego użytku tylko i wyłącznie odpowiednim stacjom demontażu. Wniosek jest prosty – kupujący nie mogą nabywać aut z zamiarem uzyskania z nich części zamiennych.

Rozdział 8. artykułu 58a. ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji jasno zabrania osobom prywatnym samodzielnego demontażu i użytkowania/wprowadzania na rynek części zniszczonych lub powypadkowych aut. Bez względu na zapisy w umowie kupna-sprzedaży uszkodzonego samochodu, tylko stacje demontażu mogą rozłożyć pojazd na części.

Sprzedaż i kupno uszkodzonego samochodu – czy trzeba odprowadzić podatek?

Jeśli sprzedawcą uszkodzonego pojazdu jest osoba prywatna, to pierwszą sprawą do załatwienia przez kupującego, jest odprowadzenie podatku od czynności cywilnoprawnych (w skrócie PCC). Stawka tej należności skarbowej wynosi 2% od rynkowej wartości pojazdu. Prowokuje to często praktykę wpisywania niższych kwot zakupu, aby zapłacić mniej pieniędzy, choć urzędnicy znaleźli już na to sposób, korygując zaniżoną cenę do średniej kwoty, którą trzeba zapłacić za samochód na rynku.

Rzecz jasna, w przypadku samochodu uszkodzonego, zarówno wartość pojazdu, jak i kwota podatku są znacznie niższe. Wymaga to jednak odpowiedniego opisania usterek pojazdu w umowie. Dobrym zwyczajem jest też dokumentacja w postaci zdjęć – może stanowić odpowiedni dowód, jeśli Urząd Skarbowy zwróci się do kupującego o wyrównanie podatku, gdy stwierdzi, że cena została zaniżona.

Jeśli sprzedawcą jest komis, to wówczas kupujący nie musi płacić PCC, ponieważ firmy handlujące autami są zwykle płatnikami VAT.

Kupno uszkodzonego samochodu – czy wymagana jest rejestracja?

W przypadku kwestii rejestracyjnych pojazdu wiele zależy od tego, czy posiada on ważne badania techniczne. Jeśli tak – nie powinno być problemu z rejestracją. Schody zaczynają się w przypadku, gdy jest ono bez przeglądu i jest całkowicie niesprawne, a jego naprawa zajmie nieco więcej czasu, niż zakładano.

Kupujący ma wówczas obowiązek zgłosić się do wydziału komunikacji, właściwego dla swego miejsca zamieszkania z wnioskiem o wydanie tymczasowych tablic rejestracyjnych, których ważność wynosi 30 dni.

Ubezpieczenie OC uszkodzonego samochodu – czy jest wymagane?

Zakup uszkodzonego samochodu nie zwalnia jego nabywcy z obowiązku posiadania ubezpieczenia OC. Najczęściej polisa zawarta przez poprzedniego właściciela jest przeniesiona na nowego, co eliminuje problem konieczności zawarcia umowy o ubezpieczenie pojazdu.

Jeśli uszkodzony pojazd nie ma ważnego OC, to obowiązkiem kupującego jest nabycie go. Można to zrobić zarówno przez Internet, jak i odwiedzając ubezpieczyciela w jego biurze. Jeśli kupujący nie zaopatrzy swojego nabytku w ubezpieczenie OC, grozi mu kara od 230 do nawet 10 800 złotych.

Podsumowanie:

• jedyną różnicą, między umową kupna-sprzedaży samochodu uszkodzonego a standardową umową kupna-sprzedaży jest dokładne opisanie wszelkich usterek i zniszczeń pojazdu,
• przeznaczenie uszkodzonego pojazdu ma znaczenie! Zakup zepsutego samochodu z zamiarem rozłożenia go na części jest czynnością niezgodną z prawem, za którą grozi kara grzywny od 10 tys. do nawet 500 tys. złotych,
• w przypadku, gdy sprzedającym jest osoba prywatna, kupujący ma obowiązek opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, wynoszący 2% wartości auta. Jeśli uszkodzony samochód sprzedaje firma lub komis, obowiązek ten zostaje zniesiony,
• każdy nabywca ma obowiązek rejestracji pojazdu oraz jego ubezpieczenia. Jeśli istnieje pewność, że samochód nie przejdzie pozytywnie badań technicznych, należy to zgłosić w miejscowym wydziale komunikacji.