Kredyt konsumencki – czego nie powie Ci o nim pożyczkodawca?

Kredyt konsumencki jest obok kredytów hipotecznych, najbardziej rozpowszechnionym w Polsce rodzajem zobowiązania. O ile jest to rozwiązanie popularne, o tyle wiedza na temat tego typu pożyczek nie jest już tak powszechna. Jakie zalety i wady mają kredyty konsumenckie? Jakie zasady narzuca ustawodawca zarówno kredytodawcy, jak i kredytobiorcy? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w poniższym artykule.

Co to jest kredyt konsumencki?

Kredyt konsumencki to jeden z rodzajów pożyczek, oferowanych przez banki komercyjne i parabanki. Na podstawie umowy, wypłaca się kredytobiorcy określoną kwotę, z zastrzeżeniem, że środki te nie mogą zostać przeznaczone na prowadzenie firmy i działalności zawodowej.

Definicję, zasady udzielania i wszelkie warunki spłaty kredytów konsumenckich zawarto w ustawie o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku. Ustawodawca określa w niej, jakiej formy umowy wymaga przy zawarciu kredytu, co powinno się w niej znaleźć oraz jakie dokumenty powinny być do niej dołączone. 

Kto może udzielić i zaciągnąć kredyt konsumencki?

Kredytu konsumenckiego mogą udzielać podmioty gospodarcze, działające w sektorze finansowym i udzielające pożyczek, zgodnie z obowiązującymi zapisami prawnymi. W praktyce są to przede wszystkim banki komercyjne oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (tzw. SKOK-i). 

Sporą część rynku kredytowego wypełniają także instytucje pożyczkowe, czyli parabanki. Mogą one udzielać pożyczek konsumenckich pod warunkiem, że spełniają szereg warunków stawianych przed nimi przez Komisję Nadzoru Finansowego. Jednym z nich jest posiadanie kapitału własnego na poziomie minimum 200 tys. złotych.

Kredytobiorcą może zostać każda osoba prywatna, która ukończyła 18 rok życia, ma pełną swobodę podejmowania czynności prawnych oraz posiada odpowiednią historię i zdolność kredytową. 

Ostatni czynnik jest bardzo restrykcyjnie sprawdzany przez wszystkie banki, które chronią swoje aktywa przed ewentualnymi problemami ze spłatą. W przypadku parabanków i instytucji pożyczkowych sprawa wygląda zupełnie inaczej – bardzo często ograniczają one sprawdzanie baz dłużników oraz badanie zdolności kredytowej, udzielając pożyczek niemal wszystkim zainteresowanym.

Zalety i wady kredytu konsumenckiego

Kredyt konsumencki jest bardzo atrakcyjnym produktem dla większości konsumentów, choć, tak jak wszystkie inne rozwiązania, ma on też swoje wady. Przyjrzyjmy się zarówno pozytywnym, jak i negatywnym cechom pożyczki konsumenckiej.

Zalety pożyczki konsumenckiej

Do najważniejszych zalet tego rodzaju kredytu, należy przede wszystkim brak celowości w wydatkowaniu pieniędzy, pochodzących z pożyczki konsumenckiej. O ile przy kredycie hipotecznym czy konsolidacyjnym, cel zaciągnięcia zobowiązania jest jasny i znany kredytodawcy, o tyle przy kredytach konsumenckich nie ma on potrzeby ani możliwości, by sprawdzić, na co przeznaczono pieniądze.

Kolejną zaletą kredytów konsumenckich jest brak obowiązku wykupienia ubezpieczenia pożyczki. Zdarza się, że bank proponuje zakup polisy na wypadek np. utraty pracy lub zdolności do jej podjęcia, ale nie jest to regułą. 

Kolejną zaletą, którą warto wymienić, omawiając kredyt konsumencki, jest ochrona prawna, gwarantowana przez ustawodawcę. Rzecz jasna, rząd, przygotowując ustawę o kredycie konsumenckim, przewidział górną granicę kwoty, powyżej której konsument traci ustawową ochronę prawną – jest to 255 550 złotych.

Wady kredytu konsumenckiego

Główna wada kredytu konsumenckiego to wysokie koszty, które musi ponieść konsument w celu spłaty kredytu. Jest to spowodowane dość wysoką prowizją, oprocentowaniem oraz brakiem zabezpieczenia kredytu, przez co bank zazwyczaj podwyższa kwotę do spłaty. 

Kolejną wadą są dodatkowe opłaty w przypadku opóźnień w spłacie kredytu. Tyczy się to głównie pożyczek zaciągniętych w parabankach, ponieważ banki komercyjne dopuszczają możliwość jednorazowego opóźnienia w spłacie i nie zazwyczaj nie wyciągają z tego tytułu żadnych konsekwencji. 

Instytucje pożyczkowe, opierające się głównie na kredytach krótkoterminowych zupełnie inaczej podchodzą nawet do najmniejszego spóźnienia – każdy dzień zwłoki jest równoznaczny z karą finansową.

Rzecz jasna, każdy kredytobiorca musi bardzo uważać, zaciągając kolejne kredyty konsumenckie, ponieważ bardzo łatwo wpaść w tzw. spiralę kredytową, z której niesamowicie trudno wyjść.

Co powinna zawierać umowa kredytu konsumenckiego?

Forma i treść umowy pożyczki konsumenckiej, musi być spisana zgodnie z zasadami przyjętymi w ustawie o kredycie konsumenckim. Według prawa umowa kredytu konsumenckiego powinna zawierać:

• dane obu stron kredytu,
• czas obowiązywania umowy,
• termin i sposób wypłaty oraz spłaty kredytu,
• całkowitą kwotę kredytu,
• RRSO oraz całkowitą kwotę do zapłaty na dzień zawarcia umowy, wraz z podanym sposobem obliczenia tego wskaźnika,
• zasady i terminy spłaty kredytu, z wyszczególnioną każdą pojedynczą ratą, którą musi zapłacić konsument,
• harmonogram spłat kredytu i szczegółowy plan spłaty kredytu,
• informację o oprocentowaniu i pozaodsetkowych kosztach kredytu,
• warunki, termin i konsekwencje odstąpienia od umowy przez konsumenta,
• informacje o ewentualnym zabezpieczeniu kredytu oraz o konsekwencjach braku spłaty rat w terminie,
• warunki wypowiedzenia umowy przez każdą ze stron oraz informacje o wcześniejszej spłacie kredytu konsumenckiego.

Umowę zawsze przygotowuje bank, który musi sporządzić ją w zgodzie z założeniami wspomnianej ustawy. W przypadku, gdy instytucja pożyczkowa nie dopełni swoich obowiązków i w umowie znajdą się błędy, możliwa będzie sankcja kredytu darmowego. Wymaga to jednak pozytywnego rezultatu sprawy sądowej, a sankcja kredytu darmowego orzeczenia to temat, który wiąże się z koniecznością zatrudnienia odpowiedniego specjalisty.

Ochrona prawna klienta banku przy kredytach konsumenckich

Jak wspomniano wcześniej, ustawodawca zapewnia kredytobiorcom ochronę z urzędu. Niestety, aby skorzystać z tego zabezpieczenia, kredyt konsumencki musi spełnić następujące wymogi:

a) maksymalna kwota kredytu, do której kredytobiorca jest chroniony ustawowo, wynosi 255 550 zł. Oznacza to, że kwota pożyczki konsumenckiej nie może przekroczyć tej granicy (nawet jeśli została zaciągnięta w obcej walucie,
b) umowa kredytu została podpisana po 17 grudnia 2011 roku,
c) kredytobiorcą jest osoba prywatna.

Odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego

Zgodnie z polskim prawem, osoba, która podpisała umowę pożyczki, ma możliwość zrezygnowania z niej w ciągu 21 dni od daty podpisania, bez konieczności podawania przyczyny. Aby skorzystać z prawa do odstąpienia od umowy, konieczne jest złożenie informacji o rezygnacji osobiście w banku lub wysłanie jej listem na adres siedziby banku.

W przypadku skorzystania z prawa do odstąpienia od umowy osoba zaciągająca kredyt ma obowiązek zwrócić całą pożyczoną kwotę wraz z naliczonymi odsetkami przez bank. Ponadto instytucja finansowa może zażądać od kredytobiorcy pokrycia kosztów manipulacyjnych związanych z udzieleniem pożyczki konsumenckiej.

Jeśli kredytobiorca rozpoczął już spłacanie zobowiązania, bank ma obowiązek zwrócić mu wszystkie dotychczasowe wpłaty wraz z odsetkami. Warto też pamiętać, że odstąpienie od umowy kredytu konsumenckiego jest nieodwołalne.

Wcześniejsza spłata kredytu konsumenckiego

Każdy kredyt konsumencki może zostać spłacony przed terminem zawartym w umowie. Jest to prawo, które przysługuje wszystkim kredytobiorcom na mocy artykułu 45. ustawy o kredycie konsumenckim. 

Kredytobiorca wg. tych zapisów ma prawo do zwrotu części prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu oraz części składek za niewykorzystaną ochronę ubezpieczeniową. Rzecz jasna, prawo do przedterminowego, nieodpłatnego zamknięcia pożyczki przysługuje tylko tym kredytobiorcom, których kredyt kwalifikuje się do ochrony prawnej.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

Co to kredyt konsumencki?

Kredyt konsumencki to jeden z typów pożyczek, oferowanych przez banki komercyjne i parabanki na cele konsumpcyjne, czyli zakup sprzętu AGD/RTV, komputera, zakup samochodu, wyjazd na wakacje. 

Jakie typy pożyczek wliczają się do kredytów konsumenckich?

Do kredytów konsumenckich zalicza się różne rodzaje pożyczek. Są to między innymi:

• kredyt gotówkowy,
• kredyt samochodowy,
• debet,
• karta kredytowa,
• kredyt odnawialny.

Kto może zaciągnąć kredyt konsumencki?

Kredyt konsumencki może zaciągnąć każda osoba prywatna, która ukończyła 18 lat i jest w pełni zdolna do czynności prawnych. Bardzo często, warunkiem koniecznym do uzyskania pożyczki, jest posiadanie odpowiedniej zdolności kredytowej, stałego źródła dochodu oraz braku wpisu na jedną z list dłużników.